Μετεγκατάσταση ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

στο συγκεκριμένο κτίριο της οδού Αριστοτέλους, στην Πλατεία Λαού οπου δεσπόζει και ο ανδριάντας του Άρη Βελουχιώτη.  

Κατατέθηκε σήμερα απο το σωματείο μας προς το ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΛΑΜΙΕΩΝ η πρόταση για μετεγκατάταση του Μ.Ε.Α στο νέο ιδιόκτητο διατηρητέο νεοκλασικό κτίριο του ΔΗΜΟΥ ΛΑΜΙΕΩΝ, οπου ξεκινούν οι διαδικασιες αποκατάστασής του

Ολόκληρη η επιστολή

Θέμα: Μετεγκατάσταση Μουσείου Εθνικής Αντίστασης στο κτίριο οδού Αριστοτέλους στην Πλατεία Λαού

Από την ίδρυσή του σωματείου μας το 2000, αρχικά ως «Μουσείο Ιστορικό Αρχείο Ρούμελης 1940-1950 (Μ.Ι.Α.Ρ)», το Σωματείο έθεσε ως έναν από τους κύριους στόχους του την ίδρυση και λειτουργία Μουσείου Εθνικής Αντίστασης στη Λαμία προκειμένου να αποτίσει ένα ελάχιστο φόρο τιμής στους αγωνιστές της περιόδου 1940-1944. Μέσω των μελών του, προβεβλημένων στελεχών της Εθνικής Αντίστασης, όπως ο Θεόδωρος Καλλίνος – Αμάρμπεης (Διοικητής Ομάδων Μεραρχιών Στερεάς), ο Γιώργος Αθανασίου (Διοικητής λόχου στη 13η Μεραρχία ΕΛΑΣ) και η Βάσω Θανασέκου (βουλευτής ΕΔΑ) και σε συνεργασία με την Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (Ε.Δ.Ι.Α) και τον πρόεδρό της Βαρδή Βαρδινογιάννη, οι «Φίλοι του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης» αναζήτησαν χώρο στέγασης του Μουσείου και πραγματοποίησαν επαφές με τον τότε Νομάρχη Φθιώτιδας, Τριαντάφυλλο Μπέλλο και τον Δήμαρχο Λαμιέων, Γιώργο Κοτρωνιά.

Αν και αρχικά είχε προκριθεί το υπόγειο του κτιρίου της Νομαρχίας ως χώρος στέγασης του Μουσείου τελικά λόγω και της ερχόμενης αλλαγής στο θεσμό της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, προτιμήθηκε η συνεργασία με τον Δήμο Λαμιέων ο οποίος πρόσφερε ιδιόκτητο χώρο για την προσωρινή λειτουργία του Μουσείου στο κτίριο του σημερινού Δημαρχείου Λαμίας, μέχρι να βρεθεί ιδιόκτητος χώρος στην Πλατεία Λαού, εκεί που του αρμόζει.

Το Σωματείο συγκέντρωσε και συγκεντρώνει υλικά, τεκμήρια, φωτογραφίες, βιβλία και μαρτυρίες. Σε συνεργασία με το Δήμο Λαμιέων, την Ε.Δ.Ι.Α και το Πολεμικό Μουσείο τα μέλη του δημιούργησαν με την εθελοντική τους προσφορά το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στο συγκεκριμένο χώρο, υλοποιώντας την υπ.αριθμ. 494/2009 ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου το 2009. Από το 2012 το Μουσείο λειτουργεί προσωρινά σε ισόγειο χώρο του Δημαρχείου Λαμίας.

Για 20 συνεχόμενα χρόνια το Σωματείο μας προχωρά σε εθελοντική βάση σε συγκεκριμένες δράσεις για την εύρυθμη λειτουργία του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και την προώθηση των καταστατικών του σκοπών. Όπως αναγράφεται στο Στρατηγικό Σχέδιο του Δήμου Λαμιέων 2020-2023 οι «Φίλοι Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης» έχουν αναλάβει «τη συνεχή επιμέλεια του Μουσείου, την ανάπτυξη του ιστορικού αρχείου και των εκθεμάτων και τις ενέργειες προβολής και ανάδειξής του».

Πιο συγκεκριμένα το Σωματείο:

 Αποτελεί τον συνδετικό κρίκο με αρχειακά αποθετήρια, το Πολεμικό Μουσείο και το Δήμο Λαμιέων για την παραχώρηση τεκμηρίων

 Αξιοποιεί τα υλικά και τεκμήρια που παραχωρήθηκαν στο Σωματείο για την συγκρότηση της μουσειακής έκθεσης

 Συγκεντρώνει προφορικές μαρτυρίες και υλικά τεκμήρια αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης

 Πραγματοποιεί δαπάνες από πόρους του Σωματείου για την εύρυθμη λειτουργία του Μουσείου

 Υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

 Πραγματοποιεί πληθώρα εκδηλώσεων, ξεναγήσεων, δημοσιεύσεων που αφορούν τη διατήρηση της Ιστορικής Μνήμης και την προβολή του Μ.Ε.Α

 Συνεργάζεται εποικοδομητικά με τοπικούς αλλά και πανελλήνιας εμβέλειας πολιτιστικούς συλλόγους και φορείς

 Λειτουργεί επί της ουσίας το χώρο του Μ.Ε.Α με επιστημονικό προσωπικό (μέλη του Δ.Σ έχουν την ιδιότητα του Ιστορικού) ξεναγώντας μεμονωμένους πολίτες ή οργανωμένες επισκέψεις συλλόγων και σχολικών μονάδων

 Συμβάλλει ουσιαστικά στην προβολή της Ιστορίας μας και του τόπου μας καθώς τα τελευταία χρόνια το Μ.Ε.Α. και οι δραστηριότητές του Σωματείου αποτελούν πόλο έλξης επισκεπτών πέρα από τα όρια της Φθιώτιδας

 Αναδεικνύει στο πλαίσιο του αναπτυξιακού μοντέλου της περιοχής μας το ιστορικό τρίγωνο «Θερμοπύλες – Αλαμάνα – Γοργοπόταμος»

Τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του ελληνικού λαού τα έτη 1940-45 αλλά και μεταγενέστερα γεγονότα της Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας αποτελούν μια παρακαταθήκη που πρέπει να μεταφερθεί οφείλουμε να μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές. Πρέπει να καταγραφούν οργανωμένα, επιστημονικά και τεκμηριωμένα γεγονότα της Σύγχρονης Τοπικής Ιστορίας, να πραγματοποιηθούν σχετικές εκδηλώσεις και δράσεις Δημόσιας Ιστορίας σε συνεργασία με τοπικούς φορείς και την τοπική εκπαιδευτική κοινότητα, όπως οι σύγχρονες επιστημονικές και αναπτυξιακές ανάγκες απαιτούν.

Ως Σωματείο «Φίλοι του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης» δεν σταματήσαμε να επιδιώκουμε και να αγωνιζόμαστε για:

 τη μόνιμη στέγαση του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης σε ιδιόκτητο κτίριο του Δήμου Λαμιέων στο κέντρο της πόλης, πίσω από το άγαλμα του Άρη Βελουχιώτη,

 την εκπόνηση μελέτης για τη δημιουργία μιας σύγχρονης μουσειακής έκθεσης με επιστημονικές προδιαγραφές που να διαθέτει τις προδιαγραφές ενός σύγχρονου Μουσείου, με εκθετήριο, χώρο προβολών και συζήτησης, οπτιακουστικά μέσα ξεναγήσεων κ.α.

 την πρόσληψη μόνιμου επιστημονικού προσωπικού (εξειδικευμένου ιστορικού) για τις ξεναγήσεις, τα εκπαιδευτικά προγράμματα και τις δράσεις του Μουσείου

@@@

Μετά την απόκτηση από το Δήμο Λαμιέων του διατηρητέου κτιρίου στην οδό Αριστοτέλους στην Πλατεία Λαού (πρώην κτίριο Γώγου) και την εξεύρεση πόρων για την ανακατασκευή του κτιρίου από το Πράσινο Ταμείο, ήρθε η ώρα να αποφασιστεί η μετεγκατάσταση του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης στο κτίριο της οδού Αριστοτέλους όπου θα δημιουργεί σημειολογικά μία ενότητα με τον ανδριάντα του Άρη Βελουχιώτη στην πλατεία Λαού.

Η μετεγκατάσταση του Μουσείου Ε.Α. θα συμβάλλει ουσιαστικά στην αναζωογόνηση του αστικού ιστού της πόλης καθώς:

- Εντάσσεται στο διαχρονικό πλαίσιο της τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής μας υπό το τρίπτυχο «Θερμοπύλες – Αλαμάνα – Γοργοπόταμος»

- Θα προσελκύσει πλήθος επισκεπτών στο κέντρο της πόλης της Λαμίας με ενδιαφέρον για τη σύγχρονη ιστορία

- Θα συμβάλλει στην ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δράσεων για μαθητές σχολείων από όλη την Ελλάδα

- Θα αποτελέσει σημείο συγκέντρωσης υλικών και τεκμηρίων για την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης

- Θα προωθήσει την ιστορική μελέτη και έρευνα μέσω της ήδη αξιλολογης και εν δυνάμει διαρκώς εμπλουτισμένης βιβλιοθήκης του

Αιτούμαστε λοιπόν από το Δημοτικό Συμβούλιο τη λήψη απόφασης για τη δρομολόγηση μετεγκατάστασης στο συγκεκριμένο κτίριο της οδού Αριστοτέλους. Μια ιστορική απόφαση για την οποία θα είναι περήφανοι οι Λαμιείς αλλά και το συγκεκριμένο δημοτικό συμβούλιο.

Το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης πρέπει – επιτέλους - να λάβει τη θέση που του αρμόζει στην πόλη μας. Για τη διάσωση της ιστορικής μνήμης του λαού μας αλλά και για την ανάπτυξη της περιοχής μας. Το οφείλουμε σε αυτούς που αγωνίστηκαν για την ελευθερία της πατρίδας μας αλλά και στις επόμενες γενιές. Και κυρίως στους σύγχρονους Λαμιώτες που θέλουν να βλέπουν την πόλη τους να αναπτύσσεται και να προοδεύει.

Με τιμή

το Διοικητικό Συμβούλιο

«Φίλων Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης»

 Το μαρτυρολόγιο του ελληνικού λαού από τους Ναζί

Είναι συγκλονιστικά τα στοιχεία για τις θυσίες στις οποίες υπέστη ο ελληνικός λαός στα μαύρα χρόνια της Ναζιστικής Κατοχής της πατρίδας μας. Ένα απέραντο μαρτυρολόγιο από ολοκαυτώματα, εκτελέσεις, εμπρησμούς, λεηλασίες, καταστροφές.

Δεν μπορεί να συλλάβει ανθρώπινος νους το φόρο αίματος που πλήρωσαν οι Έλληνες στον Μολώχ του Ναζιστικού τέρατος, καθώς σε πάνω από 1.100.000, ανέρχονταν τα θύματα εκείνης της Χιτλερικής λαίλαπας. Ο απολογισμός της τετράχρονης χιτλερικής σκλαβιάς, τραντάζει όλους:

Κάπου 1.770 χωριά καταστράφηκαν, 400.000 σπίτια πυρπολήθηκαν από τους κατακτητές οι οποίοι διέπραξαν αληθινή γενοκτονία σε βάρος του λαού μας.

Αξιοσηµείωτο είναι, ότι ενώ ο πληθυσµός της Ελλάδος το 1940 ήταν 7.344.860 άτοµα, το 1944 κατήλθε στα 6.805.000, ενώ με το σύνολο των απωλειών, χάθηκε το 15% του συνόλου του πληθυσμού.

Αναλυτικά το μαρτυρολόγιο της Κατοχής:

1941

-2 Ιουνίου: Το πρώτο ολοκαύτωµα. Κάνδανος Χανίων. Οι ναζί εκτελούν 300 κατοίκους και ξεθεµελιώνουν το χωριό. Φεύγοντας, γράφουν: «Εδώ υπήρχε η Κάνδανος». Στον Αλικιανό Χανίων εκτελούν 42 και άλλους 81 από τα χωριά Περιβόλια, Λουτρά, Παγκαλοχώρι, Παλιοχώρα. • Στο Άδελε Ρεθύµνου 18. • Στο Κοντοµάρι 25.,

-3 Ιουνίου: Στο Ηράκλειο Κρήτης εκτελούν 12.,

-5 Ιουνίου: Στις Στέρνες Ηρακλείου Κρήτης εκτελούν 19. Στην Αθήνα, στις φυλακές Αβέρωφ, εκτελούν 8.,

-14 Ιουνίου Στο Ηράκλειο Κρήτης εκτελούν 50.,

-20 Ιουνίου: Στα Περιβόλια Χανίων εκτελούν 32.,

-1η Αυγούστου: Στον Αλικιανό Χανίων, στις όχθες του ποταµού Κερίτη, εκτελούν 118 από τα χωριά Αλικιανό, Κουφό, Βατόλακκο, Σκινέ, Μεσκλά, Φουρνέ, Πρασέ, Ν. Ρούµατα, Θρούνι, Καράνο, Σκαφιδάκια.,

-3 Αυγούστου Στο Καρπερό Ελασσόνας (Λάρισα), οµαδικός βασανισµός των κατοίκων (και του ιερέα) στην αυλή της εκκλησίας, όπου τους µαστίγωσαν γυµνούς.,

-29 Σεπτεµβρίου-6 Οκτωβρίου: Ολοκαύτωµα της ∆ράµας. Εκτέλεση 5.016 πατριωτών στη ∆ράµα και στα χωριά ∆οξάτο, Αγ. Αθανάσιο, Χωριστή, Κύργια, Νικηφόρος, Προσωτσάνη, Κουδούνια, Ν. Σκοπό, Οργαντζί κ.α. από Βούλγαρους φασίστες. Στην Αλµωπία Πέλλας, στο χωριό Κωνσταντία, εκτελούν 6 επιτόπου.,

-5 Οκτωβρίου: Ολοκαύτωµα στο Κιλκίς. Στα χωριά της περιοχής του Κιλκίς Κλειστό (Μούζγαλι), Κυδωνιά (Κότζολαρ) και Αµπελόφυτο ( Μούρσαλι) συγκεντρώνουν τους κατοίκους από 15 ως 60 χρόνων, συνολικά 96, και τους εκτελούν.,

-10 Οκτωβρίου: Στη Νιγρίτα Σερρών εκτελούνται 221 κάτοικοι από τα χωριά ∆άφνη, Σιτοχώρι, Ζερβοχώρι, Αηδονοχώρι.,

-17 Οκτωβρίου: Ολοκαύτωµα Κερδυλίων. Οι ναζί εκτελούν 130 στα Άνω Κερδύλια, 80 στα Κάτω Κερδύλια και 25 ετεροδηµότες (σύνολο 235) και πυρπολούν εξολοκλήρου τα χωριά.,-20 Οκτωβρίου: Στο Καλόκαστρο Σερρών απαγχονίζουν 12. Οι απαγχονισµένοι παρέµειναν κρεµασµένοι τρεις µέρες.,

-23 Οκτωβρίου: Ολοκαύτωµα Μεσόβουνου. Οι χιτλερικοί εκτελούν 165 άνδρες 16-80 χρόνων στο Μεσόβουνο Εορδαίας της Κοζάνης. Στο ίδιο χωριό το 1943 θα εκτελεστούν 250 κάτοικοι και το 1944 150 γυναίκες. Πυρπολούν και αφανίζουν το χωριό. Οι κάτοικοι στο σύνολό τους ήσαν Πόντιοι.,

-15 Νοεµβρίου: Στο Στρυµονικό Σερρών εκτελούν µε περίστροφο 30 στρατιώτες, που µόλις είχαν επιστρέψει από το µέτωπο.,

-28 ∆εκεµβρίου: Στη Θεσσαλονίκη εκτελούν 30 οµήρους στις φυλακές Επταπυργίου.

1942

-8 Ιανουαρίου: Εκτέλεση των 12 πρώτων οµήρων στο στρατόπεδο Παύλου Μελά της Θεσσαλονίκης.,

-17 Ιανουαρίου: Ιταλοί φασίστες κυκλώνουν το λιµάνι της Σκιάθου, συλλαµβάνουν και βασανίζουν πολίτες, τυφλώνουν το γιατρό του νησιού και σκοτώνουν µε µαχαίρι τον πρόεδρο.,-14 Φεβρουαρίου: Στη Θεσσαλονίκη εκτελούν 20 οµήρους.,

-26 Μαρτίου: Στη Λακωνία πυρπολούν το χωριό Σαϊδόνα.,

-28 Μαρτίου: Στην Αθήνα εκτελούν 6 στο εξωτερικό προαύλιο των φυλακών Αβέρωφ.,

-28 Απριλίου: Στην Αθήνα εκτελούν 5. Στη Λάρισα συλλαµβάνουν 12 και τους στέλνουν οµήρους στην Ιταλία.,

-8 Μαΐου: Στην Αθήνα εκτελούνται 11.,

-23 Μαΐου: Στη Λιβαδειά εκτελούν 8. Στη Θεσσαλονίκη εκτελούν 6.Στην Τρίπολη εκτελούν 3.

-4 Ιουνίου: Στην Αθήνα εκτελούνται 8 όµηροι στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.,-5 Ιουνίου: Στην Αθήνα εκτελούν 8 οµήρους (από τις φυλακές Βουλιαγµένης), στο Σκοπευτήριο Καισαριανής. Στο Ηράκλειο Κρήτης εκτελούν 12 στη θέση Ξηρόκαµπος.,

-10 Ιουνίου: Στη Λιβαδειά – Θήβα θανατώνουν 27 από τα χωριά Ζιρίκι, Καπαρέλι, Κούκουρα.,

-14 Ιουνίου: Στο Ηράκλειο Κρήτης εκτελούν 50 στη θέση Ξηρόκαµπος.,

-19 Ιουνίου: Στο αεροδρόµιο Μίκρας Θεσσαλονίκης) εκτελούν 11 οµήρους.,

-22 Ιουνίου: Στη Θεσσαλονίκη εκτελούν 23 οµήρους.,

-15 Ιουλίου: Στο χωριό Ν. Μοναστήρι (Τσόµπρα) ∆οµοκού Φθιώτιδας εκτελούν 14 και ππυρπολούν σπίτια.,

-30 Οκτωβρίου: Πυρπολούν το χωριό Καρούτες της Παρνασσίδας.,-26 Νοεµβρίου: Εκτέλεση 12 στο βάθρο της γέφυρας του Γοργοπόταµου.,-1η ∆εκεµβρίου: Στο βάθρο της γέφυρας του Γοργοπόταµου εκτελούνται 22.,

-5 ∆εκεµβρίου: Πυρπολούν τα χωριά Χρυσό και Άγραφα και εκτελούν 6 οµήρους στη θέση Λογγιές.,

-8 ∆εκεµβρίου: Στο χωριό Καστέλια Παρνασσίδας εκτελούν 10.,

-9 έως 18 ∆εκεµβρίου: Στον Έβρο, σε επιδροµή, πυρπολούν τα χωριά Σιταριά, Πύθιο, Πετράδες, Φέρρες. Πυρπολούν σπίτια, θανατώνουν κόσµο και λεηλατούν τα πάντα.,

-24 ∆εκεµβρίου: Στο Μικρό Χωριό Ευρυτανίας εκτελούνται 13, µε τον παπά και το δάσκαλο.,Με το πλοίο «Città di Milano» στέλνουν 500 οµήρους στην Ιταλία από τον Πειραιά.,

-26 ∆εκεµβρίου: Στα Τρίκαλα εκτελούν 6.,

-30 ∆εκεµβρίου: Θεσσαλονίκη, στρατόπεδο Παύλου Μελά. Εκτελούν 45 οµήρους από την Ανάφη.,,,

1943

-7 Ιανουαρίου: Στην Αθήνα εκτελούν 20 οµήρους και στον Πειραιά 8.,

-21 Ιανουαρίου: Στην Αδριατική βυθίζεται το πλοίο «Città di Genova» µε 152 οµήρους αξιωµατικούς, από τους οποίους σώθηκαν οι 81 και πνίγηκαν οι 71.,-30 και 31 Ιανουαρίου: Στο Πήλιο Μαγνησίας πυρπόλησαν την Περαχώρα.,

-6 Φεβρουαρίου: Στην Αθήνα εκτελούν 5 στις φυλακές Αβέρωφ.,

-8 Φεβρουαρίου: Επιδροµή στο χωριό Σχίνοβο Γρεβενών. Λεηλατούν σπίτια και βιάζουν γυναίκες.,

-9 Φεβρουαρίου: Στα Γρεβενά εκτελούν 7 οµήρους στη θέση Ξηρολάκκοι.,

-10 Φεβρουαρίου: Επιδροµή Ιταλών φασιστών στην Οξύνεια Καλαµπάκας. Λεηλατούν το χωριό, βιάζουν γυναίκες και παίρνουν οµήρους.,

- 13 Φεβρουαρίου: Στα Ανώγεια Κρήτης εκτελούν 12 στον Καρτερό. Στα Τρίκαλα Θεσσαλίας εκτελούν 12 οµήρους από το χωριό Τσιώτι.,

-14 Φεβρουαρίου: Στα Τρίκαλα, Ιταλοί φασίστες συλλαµβάνουν στο παζάρι της πόλης 16 και εκτελούν τους 15 στο νεκροταφείο. Ο ένας κατόρθωσε να διαφύγει.,

-16 Φεβρουαρίου: Ολοκαύτωµα ∆οµένικου. Στη Θεσσαλία οι Ιταλοί φασίστες εκτελούν 118 από το ∆οµένικο Ελασσόνας και αφανίζουν το χωριό. Επίσης, εκτελούν 15 από το Μεσοχώρι (Μυλογούστα) και 1 από Αµούρι, συλλαµβάνουν 340 ως οµήρους και πυρπολούν το χωριό.,

-23 Φεβρουαρίου: Στην Κατερίνη εκτελούν 38 κατοίκους από τον Αγ. ∆ηµήτριο, το Λιβάδι Ολύµπου και την Κατερίνη. Στη Λάρισα εκτελούν 100, οµήρους από το οµώνυµο στρατόπεδο.,

-24 Φεβρουαρίου: Στην Αθήνα σκοτώνουν 40 σε διαδήλωση για την επιβίωση.,

-25 Φεβρουαρίου: Στη Λάρισα εκτελούν 40 οµήρους, από το στρατόπεδο.,-26 Φεβρουαρίου: Στη Μήλο εκτελούν 14 κατοίκους.,

-1η Μαρτίου: Στη Μίκρα Θεσσαλονίκης εκτελούν 50 οµήρους (οι 26 από το στρατόπεδο Παύλου Μελά).,

-5 Μαρτίου: Στην Αθήνα σκοτώνουν 18 και τραυµατίζουν 135 στη διαδήλωση κατά της πολιτικής επιστράτευσης.

-6 Μαρτίου: Στα Σέρβια Κοζάνης, Ιταλοί φασίστες πυρπολούν εκκλησίες, καταστήµατα και σπίτια και δολοφονούν ή καίουν 57 κατοίκους.,

-10 Μαρτίου: Στο Άργος Ορεστικό της Καστοριάς εκτελούν 63 οµήρους.,

-11 Μαρτίου: Στο δρόµο Αγιάς – Λάρισας εκτελούν 100 οµήρους.,

-12 Μαρτίου: Ολοκαύτωµα Τσαριτσάνης. Στην Τσαριτσάνη Λάρισας εκτελούν 45 κατοίκους και πυρπολούν τον οικισµό. Ανάµεσα στα θύµατα 2 ιερείς και 2 ανάπηροι πολέµου. Στην Καστοριά την ίδια μέρα εκτελούν 8 στο νεκροταφείο του Άργους Ορεστικού.,

-15 Μαρτίου: Το Ολοκαύτωµα των Ελλήνων Εβραϊκής καταγωγής. Από τη Θεσσαλονίκη, αρχίζουν οι αποστολές Ελλήνων Εβραίων στη Γερµανία, που θα συνεχιστούν ως τις 10.8.44. Μεταφέρθηκαν συνολικά στα ναζιστικά στρατόπεδα της Γερµανίας 69.151 Έλληνες πολίτες εβραϊκής καταγωγής και επέστρεψαν µε τη λήξη του πολέµου 2.000. Εξοντώθηκε, δηλαδή, το 87% των 77.377 Εβραίων που υπήρχαν στην Ελλάδα. Τη σύλληψη κατόρθωσαν να διαφύγουν 8.226 άτοµα.,-20 Μαρτίου: Στο Άργος Ορεστικό της Καστοριάς εκτελούνται 4.,

-21 Μαρτίου: Στο Άργος Ορεστικό εκτελούνται άλλοι 9.,-24 Μαρτίου: Στη Θεσσαλία, Ιταλοί φασίστες πυρπολούν τα χωριά Ριζόµυλος, Κόνιαρι και Νταµακλί και σκοτώνουν 10 γέροντες.,

-25 Μαρτίου: Στην Αθήνα σκοτώνουν 32 διαδηλωτές και τραυµατίζουν 180.,-26 Μαρτίου: Στο Άργος Ορεστικό εκτελούνται 8.,

-28 Μαρτίου: Στο Άργος Ορεστικό εκτελούνται 7 πρώην στρατιώτες.,

-29 Μαρτίου: Στη Θεσσαλία σκοτώνουν 120. Στα Φάρσαλα πυροβολούν και σκοτώνουν 27 κατοίκους που βρέθηκαν στην πλατεία, λεηλατούν και πυρπολούν την πόλη. Κανονιοβολούν τα χωριά ∆ανδρακιά, Βαρακλή, Σέχι, Λαζάµπουγα. Στο χωριό ∆ανδρακιά πολυβολούν και σκοτώνουν τη 12µελή πρεσβεία µε τον παπά.,

-4 Απριλίου: Στο Βογατσικό Καστοριάς εκτελούν 13. Στα Ίµερα Κοζάνης σκοτώνουν 7.,

-7 Απριλίου: Εκτελούν 16 οµήρους στη Νίκαια Λάρισας.,

-12 Απριλίου: Επιδροµή στην Καρδίτσα. Φονεύουν 6 επιτόπου και παίρνουν 40 οµήρους.,-14 Απριλίου: Στη Βουνιχώρα Παρνασσίδας εκτελούν 33 (ανάµεσά τους 5 γυναίκες και ένας τυφλός γέροντας 90 ετών) και καίνε το χωριό.,

-16 Απριλίου: Στο ∆αδί Λαµίας εκτελούν 10. Στο Λιτόχωρο Κατερίνης εκτελούν 18 κατοίκους και συλλαµβάνουν 200 ως οµήρους.,

-24 Απριλίου: Στη Θεσσαλία οι Ιταλοί φασίστες βοµβαρδίζουν την Καλαµπάκα µε αεροπλάνα.,

-2 Απριλίου: Στα Τρίκαλα Θεσσαλίας εκτελούν 20 κατοίκους από τα Ζαγόρια.,-5 Απριλίου: Στη Βοιωτία πυρπολούν τη ∆αύλεια, απάγουν οµήρους και εκτελούν δύο γέροντες. Στον Αλµυρό Μαγνησίας εκτελούν 9 οµήρους.,

-10 Μαΐου: Στην Αθήνα εκτελούν 7 και στον Πειραιά 4 οµήρους.

-29 Μαΐου: Στη Φθιώτιδα, σ’ επιδροµή στην Αταλάντη, σκοτώνουν 5 κατοίκους.,

-31 Μαΐου: Κρήτη. Επιδροµή στα χωριά Σαχτούρια, Μαγαρικάρι, Καµάρες και Λοχρά (Ρεθύµνου και Ηρακλείου). Σύλληψη οµήρων και εκτέλεση άγνωστου αριθµού κατοίκων τους.,

-6 Ιουνίου: Στη Θεσσαλία εκτελούνται 106 όµηροι (ανάµεσά τους και 54 «Ακροναυπλιώτες») από Ιταλούς φασίστες στο Κούρνοβο, ως αντίποινα για την ανατίναξη αµαξοστοιχίας στην οποία επέβαιναν και 50 Έλληνες κρατούµενοι, που σκοτώθηκαν.,-8 Ιουνίου: Στη Θεσσαλία, Ιταλοί φασίστες λεηλατούν και πυρπολούν τα χωριά Πόρτα, Μουζάκι, Ντούσικο, Μπελέτσι, Μεσενικόλα και Βουνέσι. Βιάζουν γυναίκες και σκοτώνουν 60 άτοµα.,

-17 Ιουνίου: Στην Αθήνα εκτελούν 19 οµήρους από τις φυλακές Αβέρωφ, στην Καισαριανή.,

-19 Ιουνίου: Στην Αθήνα εκτελούν 8 οµήρους στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.,

-21 Ιουνίου: Στην Κοζάνη πυρπολούν τα χωριά Σαραντάπορο, Βούρµπα, Βουβάλα, Γιαννωτά, Μεταξά, Λιβαδερό, Τρανόβαλτο, Μικρόβαλτο. Σκοτώνουν δεκάδες κατοίκους. Γδέρνουν ζωντανό ένα γέροντα. Κόβουν µε µαχαίρι το στήθος µιας γυναίκας.,

-25 Ιουνίου: Στην Αθήνα σκοτώνουν 40 και τραυµατίζουν 250, σε διαδήλωση διαµαρτυρίας για την εκατόµβη στο Κούρνοβο.,

-10 Ιουλίου: Στα Ιωάννινα σκοτώνουν 26 κατοίκους στο Κεφαλόβρυσο Πωγωνίου.,

-13 Ιουλίου: Αθήνα. Εκτελούν 14 στην Καισαριανή. Στον Πύργο Ηλείας 7.

-17 Ιουλίου: Στο Τρίλοφο Πιερίας εκτελούν 13 (ανάµεσά τους 3 παιδιά).,-22 Ιουλίου: Στην Αθήνα, σε διαδήλωση για να µην παραδοθεί η Μακεδονία στους Βουλγάρους, σκότωσαν 53 διαδηλωτές, τραυµάτισαν 283 και έκαναν 500 συλλήψεις.,

-25 Ιουλίου: Ολοκαύτωµα Μουσιωτίτσας. Οι ναζί εκτελούν 154 γυναικόπαιδα στη Μουσιωτίτσα της Ηπείρου και την πυρπολούν.,

-25 Ιουλίου: Στη Φλώρινα κρέµασαν 17 οµήρους.Στα Πέντε Πηγάδια Πρέβεζας εκτέλεσαν 9,

- 28 Ιουλίου: Στην Αχαϊα πυρπολούν τα χωριά Καλέντζι, Ερυµάνθεια και Χαλανδρίτσα.,-29 Ιουλίου Ηλεία. Πυρπολούν το χωριό Γεράκι.,

-9 Αυγούστου: Στην Κλαδοράχη της Φλώρινας απαγχονίζουν 15.,

-13 Αυγούστου: Στον Αλµυρό εκτελούν 50 κατοίκους στο νεκροταφείο. Πιάνουν 250 οµήρους.,

-16 Αυγούστου: Ολοκαύτωµα Κοµµένου. Οι χιτλερικοί εκτελούν 317 κατοίκους στο χωριό Κοµµένο της Άρτας και το πυρπολούν. Ανάµεσα στους εκτελεσµένους είναι 2 ιερείς, 97 παιδιά 1-15 χρόνων και 119 γυναίκες.,

-18 Αυγούστου: Στα Γρεβενά εκτελούν 30 στο χωριό Πολύλακκο και το πυρπολούν.,

-20 Αυγούστου: Στην Καστανιά Σάµου εκτελούν 27 κατοίκους. Στην Κοζάνη εκτελούν 12 κατοίκους στο χωριό Βαθύλακκος.,-23 Αυγούστου: Στη χώρα Γορτυνίας (Αρκαδία) σκοτώνουν 10 µε πολυβολισµό µέσα στην εκκλησία.,

-28 Αυγούστου: Στο Μαλάθυρο Κισσάµου Χανίων εκτελούν 61 κατοίκους, στη θέση Φαράγγι. Στην Αθήνα εκτελούν 13 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.,

-1η Σεπτεµβρίου: Στην Ιτιά εκτελούν τους άνδρες, που είχαν συλλάβει στην Τεµένη Αιγίου Αχαΐας.,

-5 Σεπτεµβρίου: Στην Κρήτη, στη θέση Γουρνόλακκο του Ψηλορείτη, εκτελούν 25 και 1 παπά, ενώ έθαβαν 8 χωρικούς, που είχαν εκτελέσει την προηγουµένη µέρα οι ναζί, στο Λιβαδιώτικο βουνό.,

-10 Σεπτεµβρίου: Στη Λιβαδειά εξοντώνουν µε χειροβοµβίδες 5 κατοίκους, αφού τους έκλεισαν σε σπίτι. Στο Πήλιο Μαγνησίας βοµβαρδίζουν τη Περαχώρα.,

-11 Σεπτεµβρίου: Κανονιοβολούν τον Αετό Μεσσηνίας και στη συνέχεια τον πυρπολούν. Εκτελούν και τους 7 γέροντες που βρήκαν στο χωριό. Την ίδια μέρα στη Λάρισα συλλαµβάνουν διαβάτες. Άλλους εκτελούν και άλλους παίρνουν οµήρους. Στη Λιβαδειά συλλαµβάνουν 1.500 και απαγχονίζουν 10 απ’ αυτούς.,

-13 και 14 Σεπτεµβρίου: Βοµβαρδίζουν την Κέρκυρα και τα γύρω χωριά. Στην πόλη νεκροί και τραυµατίες 25, στη Στρογγυλή 25 νεκροί, στον Άγιο Ματθαίο 10 νεκροί, στο Νεοχώρι 15 νεκροί.,

-13 και 14 Σεπτεµβρίου: Ολοκαυτώµατα Βιάννου και Ιεράπετρας. Οι χιτλερικοί εκτελούν 451 στην Επαρχία Βιάννου Λασηθίου Κρήτης, από τα χωριά Κεφαλόβρυση, Άγιος Βασίλειος, Αµιρά, Άνω Βιάννο, Βαχό, Καλάµι, Κάτω Βιάννο, Κρεββατά, Πεύκο, Κάτω Σύµη, Συκολόγο, Χόνδρο· στην Επαρχία Ιεράπετρας, από τα χωριά Γδόχια, Μάλες, Μουρνιές, Μύθοι, Μύρτο, Πάρσα, Ριζά και Χριστό.,

-13 Σεπτεµβρίου: Στη Λάρισα εκτελούν 17. Ανάµεσά τους και τον 11χρονο Γ. Τοκαρίδη.,

-14 Σεπτεµβρίου: Στη Λάρισα εκτελούν 6 οµήρους.,

-19 Σεπτεµβρίου: Στην Ήπειρο εκτελούν στην αυλή του σχολείου Παραµυθιάς 9 κατοίκους από τα χωριά Πλακωτή, Πέντε Εκκλησιές, Ελαταριά και Αγία Κυριακή, ανάµεσά τους και µία γυναίκα.,

-21 Σεπτεµβρίου: Στη Λάρισα εκτελούν 5 οµήρους (οι 3 γυναίκες).,

-23 Σεπτεµβρίου: Στη Θεσσαλία εκτελούν 44 στα Λατίνια, από το χωριό Ελευθέριο.,-24 Σεπτεµβρίου: Στην Ήπειρο πυρπολούν το χωριό Σελλιανή. Επίθεση συνεργατών των ναζί στο Πανεπιστήµιο της Αθήνας. Σκοτώνουν 2 φοιτητές και τραυµατίζουν 10.,-25 Σεπτεµβρίου: Στη Θεσσαλία πυρπολούν 200 σπίτια και πιάνουν 300 ως οµήρους στον Πλατύκαµπο Λάρισας.,

-26 Σεπτεµβρίου: Στο Συκούριο Θεσσαλίας σκοτώνουν 25 κατοίκους και πυρπολούν 17 σπίτια.,-28 Σεπτεµβρίου: Στη Λάρισα εκτελούν 14 οµήρους.,

-29 Σεπτεµβρίου: Στην Παραµυθιά Ηπείρου εκτελούν 49 οµήρους.,

-1 Οκτωβρίου: Στο Βόλο, σε επιδροµή των S.S., συλλαµβάνονται 700 πολίτες.,

-3 Οκτωβρίου: Ολοκαύτωµα στους Λιγγιάδες. Στο χωριό Λιγγιάδες του Ν. Ιωαννίνων εκτελούνται από τους ναζί 85 άτοµα (15 άνδρες, 30 γυναίκες, 21 κοριτσάκια και 19 παιδιά και µωρά). Το χωριό πυρπολείται και καταστρέφεται.,

-6 Οκτωβρίου Στο Ρέθυµνο βασάνισαν, εκτέλεσαν και έκαψαν 12 γυναίκες και 2 γέροντες στο χωριό Καλή Συκιά.,

-9 Οκτωβρίου: Στην Αθήνα εκτελούν 6 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.,

-14 Οκτωβρίου: Ολοκαύτωµα στις Μηλιές. Στις Μηλιές του Πηλίου εκτελούν 33 και πυρπολούν τον οικισµό και το σιδηροδροµικό σταθµό.,

-16 Οκτωβρίου: Στην Αθήνα εκτελούν 4 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.,

-22 Οκτωβρίου: Στη Μεσσηνία συλλαµβάνουν 500 ως οµήρους από την Καλαµάτα.,

-26 Οκτωβρίου: Στον Βελβενδό της Κοζάνης, επιδροµή των ναζί τη νύχτα. Συλλαµβάνουν 3 νέους, τους οποίους έλιωσαν µε τις ρόδες των αυτοκινήτων τους, αφού τους ξάπλωσαν δεµένους στο δρόµο προς την Κοζάνη, λίγο πριν τη γέφυρα του Αλιάκµονα.,

-28 Οκτωβρίου: Στην Πελοπόννησο συλλαµβάνουν 60 οµήρους και εκτελούν 4 υπαλλήλους των ΣΠΑΠ (Σιδηρόδροµοι Πελοποννήσου) και 2 πολίτες στο Αίγιο.,

-2 Νοεµβρίου: Στην Αθήνα εκτελούν 7 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.,

-4 Νοεµβρίου: Στην Τρίπολη εκτελούν 18 κατοίκους από το ∆ιαβολίτσι Μεσσηνίας και άλλους τόσους την μεθεπόμενη μέρα.,

-6 Νοεµβρίου: Στην Τρίπολη εκτελούν 18 οµήρους από τις φυλακές. Στην Αθήνα εκτελούν 6 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.,

-7 Νοεµβρίου: Οι ναζί καταστρέφουν το µεγαλύτερο µέρος του Καρπενησιού.,

-13 Νοεµβρίου: Στο Νοµό Πιερίας, πρώτη λεηλασία και πυρπόληση του χωριού Ελατοχώρι.,

-15 Νοεµβρίου: Στην Κατερίνη εκτελούν οµήρους. Έγιναν γνωστά τα ονόµατα µόνο 3 από αυτούς.,

-16 Νοεµβρίου: Συλλαµβάνουν 1.000 άτοµα στην Πάτρα και εκτελούν επιτόπου 12.,

-23 Νοεµβρίου: Στην Αθήνα εκτελούν 8 οµήρους στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.,

-26 Νοεµβρίου: Οι ναζί εκτελούν 118 οµήρους στο Μονοδένδρι Σπάρτης.,

-27 Νοεµβρίου: Στην Αθήνα εκτελούν 19 οµήρους στο Γουδί, από τις φυλακές Χατζηκώστα. Από αυτούς, οι 7 ανάπηροι. ∆ύο τους εκτέλεσαν πάνω στις καρέκλες τους.,

-30 Νοεµβρίου: Στην Αθήνα, συλλαµβάνουν από τα Νοσοκοµεία 1.700 αναπήρους και τους φυλακίζουν στου Χατζηκώστα.,

-2 ∆εκεµβρίου: Τρίπολη. Εκτελούν 50 οµήρους.,

-5 ∆εκεµβρίου: Στην Ανδρίτσα Αργολίδας κρέµασαν 50 οµήρους από τις φυλακές της Τρίπολης.,

-6 ∆εκεµβρίου: Στην Αθήνα εκτελούν 7 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.,

-7 ∆εκεµβρίου: Στο Γύθειο Λακωνίας εκτελούν 40 οµήρους.,

-8 ∆εκεµβρίου: Στην Αχαΐα, στο Μέγα Σπήλαιο, εκτελούν 23, ανάµεσά τους και 10 µοναχούς. Επίσης εκτελούν στους Ρωγούς 61, στην Κερπινή 42, στη Ζαχλωρού 18.,

-9 ∆εκεµβρίου: Στα χωριά Βραχνί και Σουβάρδο εκτελούν 9.,

-11 ∆εκεµβρίου: Στη Σύµη Λασηθίου Κρήτης εκτελούν 20.,

-12 ∆εκεµβρίου: Στην Αθήνα εκτελούν 12 οµήρους στο Χαϊδάρι.,

-13 ∆εκεµβρίου: ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ. Το µεγαλύτερο ολοκαύτωµα. Οι χιτλερικοί εκτελούν στα Καλάβρυτα 1.104: όλους τους άντρες από 14 χρόνων και πάνω.,

-14 ∆εκεµβρίου: Στο Μοναστήρι των Καλαβρύτων Αγία Λαύρα εκτελούν 8 µοναχούς και έναν πολίτη. Συνολικά εκτέλεσαν στην περιοχή Καλαβρύτων 1.460 άτοµα. Την ίδια μέρα στα Χανιά εκτελούν 32 οµήρους.,

-15 ∆εκεµβρίου: Στη ∆ράµα εκτελούν 115 άτοµα. Στην Τρίπολη εκτελούν 30 οµήρους από τις φυλακές, στο λόφο του Αγίου.,

-16 ∆εκεµβρίου: Στην Αθήνα εκτελούν 20 οµήρους.,-18 ∆εκεµβρίου: Ολοκαύτωµα ∆ράκειας. Στη ∆ράκεια του Πηλίου (Θεσσαλία), οι χιτλερικοί εκτελούν 133.,-23 και 24 ∆εκεµβρίου: Στην Αρκαδία σκοτώνουν 13 γέρους και γυναικόπαιδα στο Αλεποχώρι.,

-25 ∆εκεµβρίου: Στην Πιερία, δεύτερη επιδροµή στο Ελατοχώρι και πυρπόλησή του.,

-26 ∆εκεµβρίου: Στην Τρίπολη και στο δρόµο προς τη Σπάρτη εκτελούν 100 οµήρους.

1944

-1η Ιανουαρίου: Συλλήψεις στις συνοικίες της Αθήνας Νέος Κόσµος, Κατσιπόδι, Βύρωνας. Εκτελούν επιτόπου 7.

-3 Ιανουαρίου: Στην Πάτρα εκτελούν 30.,

-7 Ιανουαρίου: Χιτλερικοί και Βούλγαροι φασίστες εκτελούν 60 στην Επαρχία Αριδαίας. Στην Αθήνα εκτελούν 30 στο Γουδί.,

-8 Ιανουαρίου: Στη Θεσσαλονίκη εκτελούν 12 στο στρατόπεδο Παύλου Μελά. Στη Βοιωτία εκτελούν 50 οµήρους στο χωριό Βρασταµίδες, από τους 200 που είχαν συλλάβει στις 5 Ιανουαρίου στη Λιβαδειά.,

-13 Ιανουαρίου: Στην Τρίπολη απαγχονίζουν 10 οµήρους από τις φυλακές. Στη Θεσσαλονίκη εκτελούν 45 οµήρους στο στρατόπεδο Παύλου Μελά.,

-15 Ιανουαρίου: Στο χωριό Σαραντάπορο Κοζάνης εκτελούν 10. Στην Πελοπόννησο κρεµούν 20 οµήρους από τις φυλακές της Τρίπολης στην Ψηλή Βρύση Τεγέας και 10 Τριπολιτσιώτες στην πλατεία Αγίου Ταξιάρχη. Στην Αθήνα εκτελούν 6 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.,

-17 Ιανουαρίου: Το Ολοκαύτωµα στο Ελατοχώρι. Στο Νοµό Πιερίας, τρίτη επιδροµή στο Ελατοχώρι, όπου πυρπολούν και τα υπόλοιπα 14 σπίτια, που είχαν µείνει όρθια από τις προηγούµενες επιδροµές (στις 13.11.43 και στις 25.12.43). Σκοτώνουν 30 γυναικόπαιδα και τραυµατίζουν 32. Στη Χαλκιδική πυρπολούν τα χωριά Χαµηλό, ∆ογιάννη, Πλαγιά, Φανό. Στην Ήπειρο πυρπολούν και λεηλατούν το Καταφύγιο Μετσόβου.,

-18 Ιανουαρίου: Πυρπολούν τα χωριά της περιοχής Λαγκαδά.,-19 Ιανουαρίου: Στο Χαϊδάρι εκτελούν 50 οµήρους από το οµώνυµο στρατόπεδο. Στην Αλµωπία Πέλλας εκτελούν 65.,

-22 Ιανουαρίου: Στην Πάτρα εκτελούν 30 οµήρους. Στον Έβρο εκτελούν 5 στο χωριό Φέρες.,

-27 Ιανουαρίου: Στην Καλαµάτα συλλαµβάνουν ως οµήρους 170 άνδρες και 18 γυναίκες και σκοτώνουν 2 παιδιά στην πλατεία.,

-29 Ιανουαρίου: Στην Αθήνα εκτελούν 5 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Στην Αρκαδία καταστρέφουν ολοκληρωτικά το χωριό Κοσµά Κυνουρίας.,

-1η Φεβρουαρίου: Οι συνεργάτες των κατακτητών σφάζουν 80 πατριώτες αγωνιστές στη Νέα Μάκρη Κιλκίς και πυρπολούν το χωριό.,

-1 με 10 Φεβρουαρίου: Στην Καλαµάτα, 10ήµερη επιδροµή µε 500 εκτελεσµένους. Στις 5 του µήνα συνέλαβαν 2.000 και εκτέλεσαν επιτόπου 300.,

-4 Φεβρουαρίου: Στην Αθήνα εκτελούν 8 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.,

-8 Φεβρουαρίου: Στην Καλαµάτα εκτελούν 12.,-10 Φεβρουαρίου: Στην Αθήνα εκτελούν 25 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.,

-13 Φεβρουαρίου: Στα Ανώγεια της Κρήτης εκτελούν 12 στον Καρτερό.,

-16 Φεβρουαρίου: Στο ∆οµένικο Ελασσόνας εκτελούν 117.,

-17 Φεβρουαρίου: Στη Μυλογούστα και στο Αµούρι Ελασσόνας εκτελούν 50.,-23 Φεβρουαρίου: Στην Πάτρα εκτελούν 27. Στην Τρίπολη εκτελούν 50 οµήρους. Στη Λάρισα εκτελούν 100 οµήρους.,

-24 Φεβρουαρίου: Στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας εκτελούν 212 οµήρους στην Παλιόχουνη.,-27 Φεβρουαρίου: Στη Λιβαδειά εκτελούν 29 στο χωριό Στενή. Στη Λάρισα εκτελούν 6 οµήρους.,

-3 Μαρτίου: Στη Θεσσαλονίκη εκτελούν 60. Στα Γρεβενά εκτελούν 34 από τα χωριά ∆ήµητρα, Μεταµόρφωση, Πλατάνια. Στη Λάρισα συλλαµβάνουν 340 ως οµήρους στα Αµπελάκια. Ένα µέρος από αυτούς έστειλαν στη Γερµανία.,

-7 Μαρτίου: Στην Καισαριανή το πρώτο Μπλόκο. Συλλήψεις και 7 εκτελέσεις επιτόπου.,

-8 Μαρτίου: Στη Λάρισα εκτελούν 100 οµήρους στο Ασµάκι. Ανάµεσά τους γυναίκες κι ένας µαθητής. Οι 40 Λαρισινοί, οι 40 Μακεδόνες και οι 20 από τα χωριά του Ολύµπου.,

-9 Μαρτίου: Στο Χαϊδάρι εκτελούν 53 οµήρους. Στην Κοκκινιά το πρώτο Μπλόκο (το 2ο στις 17.8 και το 3ο στις 29.9). Συλλήψεις και εκτελέσεις. 1.500 στέλνονται στη Γερµανία.,

-11 Μαρτίου: Εκτελούν 52 οµήρους στην Τρίπολη. Εκτελούν 44 στη Σπάρτη. Εκτελούν 45 στην Κόρινθο.,

-12 Μαρτίου: Στο Χιλιοµόδι Κορινθίας εκτελούν 18.,

-16 Μαρτίου: Στην Καλογρέζα εκτελούν 26 ανθρακωρύχους και συλλαµβάνουν 160 οµήρους.,

-21 Μαρτίου: Στην Κόρινθο εκτελούν 39. Στην Τρίπολη εκτελούν 52. Στη Σπάρτη εκτελούν 44 οµήρους. Στο Λουτράκι εκτελούν 21 κατοίκους. Έναν τον κρεµούν και έναν τον θάβουν ζωντανό.

-23 Μαρτίου: Ολοκαύτωµα Ελευθεροχωρίου. Ξεθεµελιώνουν και πυρπολούν το Ελευθεροχώρι Γιαννιτσών, εκτελούν όλους τους κατοίκους, ως και µωρά 15 ηµερών µε τις λεχώνες µητέρες τους. Στην Εύβοια εκτελούνται 20 όµηροι στη Χαλκίδα.,

-26 Μαρτίου: Στη Λάρισα εκτελούν 9 οµήρους. Στο Συκούριο εκτελούν 17 αντάρτες και 14 πολίτες.,-31 Μαρτίου: Στη Λάρισα εκτελούν 65 οµήρους από το οµώνυµο στρατόπεδο.,

-1η Απριλίου: Στην Εύβοια εκτελούν 22 στην Ιστιαία, 18 στις Γούβες, 24 στη Χαλκίδα και συλλαµβάνουν 935 ως οµήρους.,

-2 Απριλίου: Στη Λαµία εκτελούν 150 οµήρους: 50 από τη Λαµία, 50 από τη Λιβαδειά και 50 από τη Θήβα. Στη Λάρισα εκτελούν 64 οµήρους στους Αγίους Αναργύρους.,

-4 Απριλίου: Στο χωριό Ορµάν Μαγούλα της Λάρισας κρεµούν 40 σε δέντρα και στύλους.,-5 Απριλίου: Ολοκαύτωµα Κλεισούρας. Στην Κλεισούρα Καστοριάς εκτελούνται και καίγονται από τους ναζί και τους συνεργάτες τους 270 γυναικόπαιδα και γέροντες, ανάµεσά τους ο παπάς κι η παπαδιά. Καταστρέφουν εντελώς τον οικισµό πυρπολώντας τον. Στη Λάρισα εκτελούν 65 οµήρους, από το οµώνυµο στρατόπεδο (όλοι Θεσσαλοί).,-6 Απριλίου: Από τους χιτλερικούς και τους συνεργάτες τους εκτελούνται 50 κάτοικοι στη Βέροια,-8 Απριλίου: Στην Αθήνα εκτελούνται από τους ναζί 50 όµηροι στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.,-9 Απριλίου: Εκτελούνται στην Κόρινθο 50 όµηροι.,

-10 Απριλίου: Στη Λαµία εκτελούν 6.,

-11 Απριλίου: Στην Καισαριανή, στην Αθήνα, εκτελούνται 8 όµηροι.,

-14 Απριλίου: Εκτελούνται στο Αγρίνιο 120 κάτοικοι από ταγµατασφαλίτες.,

-17 Απριλίου: Στα Τρίκαλα κρεµούν 5 νέους στην πλατεία Ρήγα Φεραίου και συλλαµβάνουν 350 ως οµήρους.,

-18 Απριλίου: Στην Αθήνα εκτελούν 35 οµήρους στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Στη Λάρισα εκτελούν 4 και την εποµένη 2 οµήρους.,

-22 Απριλίου: Στη Θεσσαλία σκοτώνουν στους δρόµους του Βόλου 18 πολίτες. Στην Αθήνα εκτελούν 17 στην αυλή της Σχολής Χωροφυλακής. Στον Μαραθώνα Αττικής εκτελούν 17. Στην Τρίπολη εκτελούν 12.,

-23 Απριλίου: Ολοκαύτωµα Πύργων Εορδαίας. Οι χιτλερικοί εκτελούν 318 γυναικόπαιδα στους Πύργους Εορδαίας (Κατράνιτσα) Κοζάνης. Στη Θεσσαλία σκοτώνουν στους δρόµους της Λάρισας 7. Στην Αθήνα εκτελούν 4 στο ∆ουργούτι.,

-24 Απριλίου: Στην Κοζάνη, σε ολοκαύτωµα, πυρπολείται για τρίτη φορά το Μεσόβουνο. Εκτελούν και καίουν ζωντανά 150 γυναικόπαιδα. Όλοι ήσαν Πόντιοι.,

-24 Απριλίου: Στην Κοζάνη, στο Άνω και Κάτω Γραµµατικό, εκτελούν 13· στην Κουτσούφλιανη 13. Στην Αθήνα σκοτώνουν 4 (ανάµεσά τους και ένα παιδί 10 χρόνων) στο Νεκροταφείο Ν. Σµύρνης, στην κηδεία ενός αγωνιστή που είχαν εκτελέσει την προηγουµένη στην Καλλιθέα.,-25 Απριλίου: Στο Κορακόλιθο Λιβαδειάς εκτελούν 138 οµήρους από το Κυριάκι, το ∆ίστοµο, τη Λαµία, τη Λιβαδειά. Στην Αττική κρεµούν 10 στην Ελευσίνα.,

-26 Απριλίου: Στην Καισαριανή εκτελούν 20 οµήρους.,

-28 Απριλίου: Στη Θεσσαλία εκτελούν 20 οµήρους στο Βόλο, στην «Κίτρινη αποθήκη».,

-28 με 30 Απριλίου: Στη Λακωνία εκτελούν 100 οµήρους στους Μολάους. Στη Σαντορίνη εκτελούνται 6 κάτοικοι. Στην Κοζάνη σκοτώνουν 7 στα Ίµερα.,

-1η Μαΐου: Εκτέλεση των 200 αγωνιστών από το Χαϊδάρι στο Σκοπευτήριο Καισαριανής. Οι εκτελεσµένοι ήσαν, στο σύνολό τους σχεδόν, κοµµουνιστές από το στρατόπεδο της Ακροναυπλίας, τους οποίους είχαν παραδώσει οι τεταρτοαυγουστιανοί στους κατακτητές. Εκτελούνται 37 στην Καλαµάτα. Εκτελούνται 50 στην Τρίπολη. Εκτελούνται 18 στο Αργοστόλι της Κεφαλονιάς.,

-2 Μαΐου: Στην Αθήνα σκοτώνουν 7 (6 άνδρες και 1 γυναίκα), µέσα σε ταβέρνα στη Σιβιτανίδειο Σχολή.,

-3 Μαΐου: Στην Αθήνα εκτελούν 30 οµήρους, οι πέντε γυναίκες, στην Καισαριανή. Εκτελούν 50 στους Αγ. Θεοδώρους Κορινθίας. Απαγχονίζουν 10 στον Λουτρόπυργο Μεγαρίδας.,

-4 Μαΐου: Στην Αθήνα εκτελούν 16 εργαζοµένους της Τηλεφωνικής για την απεργία τους την Πρωτοµαγιά. Στα Τρίκαλα εκτελούν 8 από τα χωριά Ρίζωµα και Βάνια.,

-5 Μαΐου: Εκτέλεση 48 οµήρων στη Χαλκίδα. Στο Μεγάλο Χωριό Τρικάλων κρεµούν 4 οµήρους.,

-6 Μαΐου: Απαγχονίζουν 4 στη Στέγη Πατρίδος (Ξενίας και Μικράς Ασίας). Οι 2 ανήκαν στην οµάδα «Αδούλωτοι Έλληνες A.V.E.». Στην Εύβοια εκτελούν 30 οµήρους στη Χαλκίδα και 18 στο Ξηροχώρι.,

-7 Μαΐου: Στην Αθήνα εκτελούν 15 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Εκτελούν 50 στη Γουµένισσα Παιονίας Κιλκίς.,

-9 Μαΐου: Πάτρα. Απαγχονίζουν 11 στα Ψηλά Αλώνια.,

-10 Μαΐου: Εκτέλεση από τους ναζί 92 οµήρων στην Καισαριανή. Ανάµεσά τους 10 γυναίκες.

-12 Μαΐου: Στον ∆οξαρά Λάρισας κρεµούν σε τηλεγραφόξυλα 24 οµήρους από τη Θεσσαλία.,

-13 Μαΐου: Στην Αθήνα εκτελούν 7 οµήρους στην Καισαριανή.,-14 Μαΐου: Στη Λάρισα συλλαµβάνουν 200 οµήρους και εκτελούν 15 στους δρόµους της πόλης.,

-16 Μαΐου: Εκτελούνται 120 όµηροι στο Χαϊδάρι. Εκτελούνται 110 όµηροι στη Ριτσώνα Βοιωτίας.,-18 Μαΐου: Στην Αθήνα εκτελούν 10 οµήρους στην Καισαριανή.,-21 Μαΐου: Στην Κόρινθο σφάζουν 21 οµήρους.,

-23 με 27 Μαΐου: Στην Αργολίδα, ολοκαύτωµα του χωριού Λίµνες. Οι ναζί, µαζί µε τα Τάγµατα Ασφαλείας, εκτελούν 86 κατοίκους. Ανάµεσά τους 11 γεροντάκια και 10 παιδιά 5-14 ετών.,

-24 Μαΐου: Στην Εύβοια εκτελούν 32 στο Κακολύρι και πυρπολούν το χωριό.,-25 Μαΐου: Στη Θεσσαλία κρεµούν 40 στο σιδηροδροµικό σταθµό Μαγούλας Βόλου. Στην Αργολίδα σφάζουν 8 στην Προσύµνη.,

-27 Μαΐου: Στην Αττική εκτελούν 10 στην Ερυθραία και κρεµούν 10 στον Ασπρόπυργο. Στην Κορινθία βασάνισαν και έσφαξαν 20 στο Αγιονόρι Κλεωνών.,-28 Μαΐου: Στην Κορινθία σφάζουν 15 στο Βαθυτόπι, από το χωριό Άη-Γιάννης.,

-29 Μαΐου: Στην Αργολίδα σφάζουν 17 στο Χέλι.,-31 Μαΐου: Στα Φάρσαλα Θεσσαλίας απαγχονίζουν 40 στον ∆ασόλοφο. Στην Τρίπολη εκτελούν 5 οµήρους.,

-Τον Μάιο του ’44 στο Αγγελόκαστρο Κορινθίας σφάζουν συνολικά 22 κατοίκους. Στους Αγίους Θεοδώρους εκτελούν µε πολυβόλο 63. Στα χωριά της Ναυπλίας Άγιο Αδριανό, Νέο Ροεινό, Αβδήµπεη και Λυγουριό άλλους 20.,

-1η Ιουνίου: Στην Κοζάνη σφάζουν 50 από το χωριό Φραγκότσι και το πυρπολούν.

-2 Ιουνίου: Από το χωριό Κοντοµαρί Κυδωνίας των Χανίων εκτελούν 22.,

-3 Ιουνίου: Εκτελούνται 9 στο Ηράκλειο Κρήτης. Εκτελούνται 7 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.,

-4 Ιουνίου: Στη Λάρισα εκτελούν 11 οµήρους από το Λουτρό.,-5 Ιουνίου: Στο Ληξούρι εκτελούν 5.,

-6 Ιουνίου: Στη Θεσσαλονίκη εκτελούν 101 οµήρους από το στρατόπεδο Π. Μελά στα ∆ιαβατά. Στη Λακωνία σκοτώνουν 21 στη Ζούπαινα (ανάµεσά τους 2 γέρους και 2 κοριτσάκια) και 17 στον Άη-∆ηµήτρη και πυρπολούν τα χωριά.,

-8 Ιουνίου: Βύθιση του πλοίου «∆ανάη» κοντά στη Μήλο, µε 600 οµήρους από το Ηράκλειο Κρήτης. Οι ναζί είχαν ανοίξει επίτηδες τους κρουνούς του κύτους. Στην Τρίπολη εκτελούν 8 οµήρους.,

-9 Ιουνίου: Στην Πάτρα εκτελούνται 45.,

-10 Ιουνίου: Ολοκαύτωµα του ∆ιστόµου. Οι χιτλερικοί εκτελούν στο ∆ίστοµο Λιβαδειάς 296 γυναικόπαιδα και άγνωστο αριθµό στη γύρω περιοχή και στο δρόµο Θήβας – Λιβαδειάς.,

-13 Ιουνίου: Στην Αθήνα εκτελούν 20 οµήρους στο Σκοπευτήριο Καισαριανής.

Στη Λαµία τινάζουν συθέµελα µε ολµοβόλα το Σανατόριο της Αντίνιτσας, καίγοντας αρρώστους και προσωπικό.,

-16 Ιουνίου: Στη Βοιωτία έσφαξαν, σκότωσαν και έκαψαν 27 στο Καλάµι Λιβαδειάς. Στην Κεφαλονιά κρέµασαν 15 στα Αργίνια. Στην Καλαµάτα εκτελούν 30 κατοίκους στο ποτάµι,

-17 Ιουνίου: Στην Τρίπολη εκτελούν 13 οµήρους.,

-19 Ιουνίου: Μαραθούσα Χαλκιδικής: εκτελούν 10.,-20 Ιουνίου Θεσσαλία: εκτελούν 27 στο Καβακλί.,-21 με 23 Ιουνίου: Στην Αρκαδία σκοτώνουν 49 στον Άγιο Πέτρο Κυνουρίας (οι 4 κοπέλες) και 36 στα Βούρβουρα.,

-26 Ιουνίου: Στην Κυνουρία Αρκαδίας εκτελούν 212 κατοίκους στα χωριά Καστρί, Κοσµάς και Άγιος Πέτρος και τα πυρπολούν. Συνολικά στην Κυνουρία σκότωσαν 500 κατοίκους στην επιδροµή του Ιουνίου.,

-30 Ιουνίου: Στο Σουφλί Έβρου εκτελούν 8 οµήρους. Στη Λάρισα εκτελούν 36 οµήρους.,-1 Ιουλίου: Στο Άργος οι ναζί ανατινάζουν κλούβα µε άγνωστο αριθµό οµήρων.,

-2 Ιουλίου: Στα Σφαγεία Θεσσαλονίκη εκτελούν 50.,

-3 Ιουλίου: Στο Κιλκίς εκτελούν 52 οµήρους στη Γουµένισσα, από το στρατόπεδο Π. Μελά.,

-4 Ιουλίου: Στη Λάρισα εκτελούν 19 οµήρους.,

-5 Ιουλίου: Στα Γρεβενά, µονάδες των SS λεηλατούν και πυρπολούν την πόλη και τα χωριά Πολύδενδρο, Κοκκινιά, Κιβωτός, Άγιος Γεώργιος, Κληµατάκι, Αηδόνια, Κυδωνιές, Ροδιά, Αµυγδαλιές, Μηλιά, Ταξιάρχης, Κοσµάτι, Τρίκωµο. Σκοτώνουν 27 γέρους και γυναικόπαιδα.,

-6 Ιουλίου: Στην Αττική εκτελούν 200 στα Λιόσια. Στην Τρίπολη εκτελούν 29 οµήρους απ’ τις φυλακές.,

-7 Ιουλίου: Στο Βόλο κρεµούν στο ίδιο δέντρο 3 γυναίκες, αφού τις βασάνισαν επί 8 ηµέρες.,

-9 Ιουλίου: Στην Άµφισσα εκτελούν 15 οµήρους.,

-11 Ιουλίου: Στη Λάρισα εκτελούν 15 οµήρους.,

-13 Ιουλίου: Στην Πάτρα εκτελούν 18 οµήρους στον Προφήτη Ηλία.,

-15 Ιουλίου: Στην Καλαµάτα εκτελούν 17 οµήρους.,

-17 Ιουλίου: Στην Καρδίτσα εκτελούν 15 οµήρους.,-18 Ιουλίου: Στην Κεραµιδιά και τη ∆άµιτσα Ηλείας πυρπολούν τα χωριά και σκοτώνουν 33 γυναικόπαιδα.,

-18 Ιουλίου: Στη Βλαχέρνα Αρκαδίας καίνε όλο το χωριό και σκοτώνουν 13 κατοίκους.,

-20 Ιουλίου: Στην Αττική εκτελούν 17 βοσκούς στο Κακοσάλεσι Πάρνηθας.,

-21 Ιουλίου: Στην Αττική απαγχονίζουν 54 πολίτες στο Χαρβάτι, κρεµώντας τους σε πεύκα. 50 από αυτούς ήσαν όµηροι από το Χαϊδάρι και 4 κάτοικοι της περιοχής.,

-3 με 22 Ιουλίου: Στην περιοχή της Β. Πίνδου σκοτώνουν 161 πολίτες, πυρπολούν 53 χωριά µε 4.449 σπίτια, καταστρέφουν 53 σχολεία και 25 εκκλησίες και συλλαµβάνουν 427 οµήρους. Μόνο στο χωριό Κοσµάτι σκοτώνουν 29 κατοίκους µέσα στην εκκλησία, πολυβολώντας από τα παράθυρα και πυρπολώντας το ναό.,

-23 Ιουλίου: Στην Τρίπολη εκτελούνται 30 όµηροι από τις φυλακές.,-24 Ιουλίου: Σκύδρα Έδεσσας: εκτελούν 15 πολίτες.,

-26 Ιουλίου: Στη Θεσσαλονίκη εκτελούν 19 στο Ασβεστοχώρι.,-27 Ιουλίου: Στην Αθήνα σκοτώνουν 3 στα Σφαγεία (Αγίας Σοφίας) και τραυµατίζουν 4, που πέθαναν αργότερα.,

-31 Ιουλίου: Στη Θεσσαλονίκη εκτελούν 14 οµήρους στα Λατοµεία της Ευκαρπίας. Στο Αγρίνιο εκτελούνται 59 όµηροι στα Καλύβια.,

-Τον Ιούλιο του ’44, στην Κορινθία, σ’ επιδροµή στα χωριά Λαύκα, Πλατάνι, Σκοτεινή, Ψάρι, Καλλιάνι, Μπούζι, Ντούσια, Καλύβια, Γκούρα, Μοστά, Μεσενό, Ευρωστίνη, Πύργο, Κούτσι, Τρίκαλα, Κλένιες και Αθήκια, λεηλατούν και πυρπολούν σπίτια, βιάζουν γυναίκες, συλλαµβάνουν οµήρους, σκοτώνουν 96 άνδρες, γυναίκες και µικρά παιδιά.,

-2 Αυγούστου: Στην Αθήνα εκτελούν 20 οµήρους. Στη Χαλκίδα εκτελούν 25 οµήρους.,

-3 Αυγούστου: Στην Αθήνα εκτελούν 50 οµήρους και σκοτώνουν 8 έξω από τα Σφαγεία (Ταύρος). Στην Τρίπολη εκτελούνται 26 όµηροι.,

-4 Αυγούστου: Στο Άργος εκτελούν 11 δασκάλους.,

-5 Αυγούστου: Στο Χιλιοµόδι Κορινθίας εκτελούν 17 οµήρους από τις φυλακές της Τρίπολης.,

-7 Αυγούστου: Μπλόκο στον Βύρωνα. Γίνονται 1.000 συλλήψεις, εκτελούνται 11 επιτόπου και στέλνονται 600 όµηροι στη Γερµανία. Στο Παλαιόκαστρο Καρδίτσας παίρνουν οµήρους και εκτελούν επιτόπου 14.,

-9 Αυγούστου: Το µεγαλύτερο Μπλόκο στο ∆ουργούτι. Εκτελούν 190 κατοίκους επιτόπου. Μπλόκο στο Κατσιπόδι-Φάρο της Αθήνας. Πιάνουν 5.000 οµήρους. Στέλνουν στη Γερµανία 600. Στην Αττική εκτελούν 50 στην Αγία Σωτήρα Μάνδρας Ελευσίνας.,

-10 Αυγούστου: Καταστρέφουν το Καρπενήσι. Σφάζουν 17 γέροντες. Πυρπολούν 100 χωριά. Στη Λάρισα συλλαµβάνουν 245 διαδηλώτριες και τον ιερέα που ήταν επικεφαλής τους.,

-12 Αυγούστου: Στη Λάρισα εκτελούν 12 οµήρους.,-13 Αυγούστου: Στο Ρέθυµνο ισοπεδώνουν ολοκληρωτικά τα Ανώγεια µε πυροβολικό και αεροπορία και σφάζουν 24 γέροντες. Οι νεκροί της κατοχής στα Ανώγεια ανέρχονται σε 122. Στη Θεσσαλονίκη εκτελούν 11 κατοίκους της Καλαµαριάς, ύστερα από βασανιστήρια στους δρόµους.

-14 Αυγούστου: Λακωνία. Επιδροµή σε Σπάρτη, Γύθειο, Αρεόπολη, Κροκεές, Σκάλα, Ανώγεια, Πετρίνα. 4.000 γυναικόπαιδα ξεσπιτώθηκαν, 52 βρήκαν τραγικό θάνατο, πολλοί βασανίστηκαν ως και µε εξόρυξη οφθαλµών.,-15 Αυγούστου: Στην Ήπειρο σκότωσαν 11 στο Κεράσοβο Πωγωνίου. Στα Χανιά εκτελούν όλους τους άνδρες στα Παλιά Ρούµατα Κισσάµου. Στην Καλαµάτα εκτελούν 6.,

-16 Αυγούστου: Στη Λάρισα εκτελούν 8 οµήρους (οι 4 γυναίκες).,

-17 Αυγούστου: Μπλόκο της Κοκκινιάς. Οι ναζί και τα Τάγµατα Ασφαλείας εκτελούν 200 αγωνιστές στην Οσία Ξένη. 6.000 όµηροι µεταφέρονται σε χιτλερικά στρατόπεδα.Σε δεύτερο µπλόκο συλλαµβάνουν στην Κοκκινιά 4.000, εκτελούν 140 και στέλνουν στη Γερµανία 1.200 οµήρους. Στο Ηράκλειο Κρήτης εκτελούνται στη Σπηλιάρα 27 κάτοικοι από το χωριά Σοκαράς.,-20 Αυγούστου: Στην Τσαριτσάνη Ελασσόνας οι Γερµανοί εκτελούν 7 κατοίκους και πυρπολούν τον οικισµό.,

-21 Αυγούστου: Στο Ηράκλειο Κρήτης εκτελούν 45 στη ∆αµάστα και στο Μάραθο. Στη Λάρισα εκτελούν 20 οµήρους.,

-22 Αυγούστου: Στο Ρέθυµνο Κρήτης εκτελούν 323 από το Γερακάρι (53), τις Βρύσες (41), το Α. Μέρος, τα Ανώγεια, την Κρύα Βρύση Σπηλίου και τα Σαχτούρια.,

-23 Αυγούστου: Κοζάνη. Στο χωριό Κλείτος εκτελούν 24. Στο ∆ιδυµότειχο εκτελούν 7.,

-24 Αυγούστου: Στην Αθήνα εκτελούν 20 στην Καισαριανή και 36 στους δρόµους της Καλλιθέας.,

-25 Αυγούστου: Στην Αθήνα εκτελούν 17 κατοίκους στους δρόµους της Καλλιθέας.,-26 Αυγούστου: Στη Λάρισα εκτελούν 10 οµήρους.,

-28 Αυγούστου: Μπλόκο στην Καλλιθέα. Οι ναζί εκτελούν 40 κατοίκους επιτόπου. Στα Χανιά εκτελούνται 25 όµηροι.,

-29 Αυγούστου: Στα Τοπόλια Κισσάµου των Χανίων εκτελούν 110 και βοµβαρδίζουν το Συρικάρι. Πυρπολούν το Λιδωρίκι. Σκοτώνουν όσους βρίσκουν. Στην Αθήνα εκτελούν 26 οµήρους στον Άγιο Σάββα Πυριτιδοποιείου.,

-30 Αυγούστου: Στο Πιάλι Τεγέας εκτελούν 17 οµήρους από τις φυλακές Τρίπολης. Στη ναζιστική εφηµερίδα Νέα Ευρώπη, φύλ. Αυγούστου 1944, αναφέρεται η εκτέλεση 45 οµήρων στη Ν. Μαγνησία Θεσσαλονίκης.,

- 2 Σεπτεµβρίου: Το Ολοκαύτωμα στον Χορτιάτη Θεσσαλονίκης. Οι ναζί και οι συνεργάτες τους, εκτελούν και καίνε ζωντανούς στον φούρνο του Γκουραμάνη 246 κατοίκους.,

-3 Σεπτεµβρίου: Στον Βόλο σκοτώνουν 18.,

-5 Σεπτεµβρίου: Στην Αθήνα, στο Σκοπευτήριο Καισαριανής, εκτελούν 50. Ανάµεσά τους ο µικρός Ανδρέας Λυκουρίνος, 12 χρόνων, που σηκώνεται στις µύτες των ποδιών για να τον πάρει η ριπή.,

-8 Σεπτεµβρίου: Στην Αθήνα οι ναζί εκτελούν 72 στο ∆αφνί (οι 7 γυναίκες). Ανάµεσά τους, η ηρωίδα Λέλα Καραγιάννη της οργάνωσης Πληροφοριών-∆ολιοφθοράς «Μπουµπουλίνα», µετά από φριχτά βασανιστήρια στη Μέρλιν.,

-14 Σεπτεµβρίου: Στα Γιαννιτσά εκτελούνται 120 κάτοικοι, ο δήμαρχος Θωμάς Μαγκριώτης και ο ιερέας από τους χιτλερικούς και τους ταγµατασφαλίτες.,

-15 Σεπτεµβρίου: Στην Κρήτη εκτελούν 45 και ένα βρέφος 6 µηνών στα Γδόχια.,-16 Σεπτεµβρίου: Στη φυλακή Αγυιάς Χανίων εκτελούν 54 οµήρους.,

-19 Σεπτεµβρίου: Ολοκαύτωµα στα Γιαννιτσά. Για δεύτερη φορά λεηλατείται η πόλη, εκτελούνται όσοι κάτοικοι βρέθηκαν, πυρπολούνται τα σπίτια.,

-20 Σεπτεµβρίου: Στην Αθήνα σκοτώνουν 13, που βρίσκουν στο δρόµο από Καβάλας προς Χαϊδάρι.,

-21 Σεπτεµβρίου: Στο χωριό Ελευθέριο Λάρισας εκτελούν 44.,

-29 Σεπτεµβρίου: Στην Κοκκινιά, στο 40άµερο µνηµόσυνο, πυροβολούν όσους βγαίνουν από την εκκλησία της Οσίας Ξένης· σκοτώνουν 9 και τραυµατίζουν 32 πολίτες. Στην Αθήνα εκτελούν 14 οµήρους. Πυρπολούν µε εµπρηστική σκόνη σπίτια στο Αιγάλεω και σκοτώνουν 60 κατοίκους.,

-30 Σεπτεµβρίου: Στην Παραµυθιά Ηπείρου εκτελούνται 49.,

-2 Οκτωβρίου: Στην Αθήνα σκοτώνουν 40 κατοίκους από το Κατσιπόδι και τον Υµηττό.,-4 Οκτωβρίου: Στην Αττική εκτελούν 21 οµήρους στη Βουλιαγµένη.,

-9 Οκτωβρίου: Στο Κορωπί Αττικής εκτελούν 44 κατοίκους.,

-16 Οκτωβρίου: Στο Βόλο, δύο µέρες πριν την απελευθέρωση της πόλης, οι ναζί εκτελούν 2 κοπέλες.,

-23 Οκτωβρίου: Στην Κοζάνη εκτελούν 165 στο Μεσόβουνο Πτολεµαΐδας.,

-Νοέµβριος-∆εκέµβριος 1944: Στο Φρούριο της Κρήτης (Σούδα), που εξακολουθούσε να κατέχεται από τους ναζί, εκτελούνται δύο στις 14, ένας στις 18, δύο (µάνα και γιος) στις 30 Νοεµβρίου, ένας στις 4 και ένας στις 11 ∆εκεµβρίου 1944,

Οι θυσίες του Ελληνικού Λαού, Αµαρτύρητες παραµένουν, δυστυχώς, οι θυσίες του Ελληνικού Λαού στο βωµό του Βʹ Παγκοσµίου πολέµου. ∆εν έχουν ακόµα καταγραφεί εξ ολοκλήρου και επακριβώς, ούτε έχουν έρθει στη δηµοσιότητα οι πολλές όψεις του εθνικού µαρτυρίου.

Το γεγονός και µόνο πως κάθε ελληνική οικογένεια µαρτυρεί τουλάχιστον κι από ένα θύµα, αποκαλύπτει το µέγεθος και την έκταση της τραγωδίας.

Αξιοσηµείωτο είναι, επίσης, το στοιχείο ότι ο πληθυσµός της Ελλάδας το 1940 ήταν 7.344.860 άτοµα, το 1944 κατήλθε στα 6.805.000 και το 1947 ήταν 7.367.405, ενώ έπρεπε να ξεπερνάει τα 8.500.000.

Τα στοιχεία αυτά καταδείχνουν το έγκληµα γενοκτονίας που διέπραξε ο Χίτλερ σε βάρος της πατρίδας µας και του λαού της. 1.770 χωριά καταστράφηκαν, 400.000 σπίτια πυρπολήθηκαν.

Σε 1.106.922 ανέρχονται οι απώλειες του πληθυσµού µας, δηλαδή το 15% του συνόλου, χάθηκε στις πολύνεκρες µάχες στα διάφορα µέτωπα (70.000), από τα εκτελεστικά αποσπάσµατα (56.225), στα στρατόπεδα της Γερµανίας (105.000), από την πείνα και σχετικές ασθένειες,(600.000), από την υπογεννητικότητα (300.000).,,Τα θύματα της ναζιστικής επίθεσης και της Κατοχής,-Νεκροί πολέµου 1940-41 13.327,-Εκτελεσµένοι (σε ολόκληρη την Ελλάδα) 56.225,-Θανόντες όµηροι (στα γερµανικά στρατόπεδα) 105.000,-Νεκροί από βοµβαρδισµούς 7.120,-Νεκροί σε µάχες της Εθνικής Αντίστασης (σύµφωνα µε γερµανικά στοιχεία) 20.650,-Νεκροί στη Μέση Ανατολή 1.100,-Απώλειες Εµπορικού Ναυτικού 3.500,Σύνολο 206.922,-Νεκροί από πείνα και σχετικές ασθένειες 600.000,-Απώλειες από υπογεννητικότητα 300.000,Γενικό σύνολο απωλειών 1.106.922,

Πηγή:

Η Μαύρη Βίβλος της Κατοχής, Β΄έκδοση συμπληρωμένη. Αθήνα 2006,

Εθνικό Συμβούλιο για τη διεκδίκηση των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα,

*Φάρος του Θερμαϊκού

Σπύρος Κουζινόπουλος

 Άνευ όρων παράδοση του Φασισμού κληρονομιά στο διηνεκές

*Της Βασιλικής Λάζου, διδάσκουσας Τμήματος Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ

Στις 9 Μαϊου 1945 στο προάστιο Κάρλσχορστ του Βερολίνου οι πληρεξούσιοι της ανώτατης γερμανικής στρατιωτικής διοίκησης υπέγραψαν ενώπιον των αντιπροσώπων των χωρών της αντιχιτλερικής συμμαχίας την πράξη για την άνευ όρων συνθηκολόγηση της Γερμανίας.

Η ημέρα αυτή σηματοδοτεί τη λήξη στην Ευρώπη του φονικότερου πολέμου που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος κράτησε συνολικά 2.194 ημέρες. Τα πεδία των μαχών απλώθηκαν σε έκταση 22.000.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων και πάνω από 50.000.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.

Ο δρόμος προς τη νίκη ήταν μακρύς και δύσκολος. Η συντριβή του ναζισμού απαιτούσε τεράστιους υλικούς και ανθρώπινους πόρους που κανένα κράτος δε διέθετε από μόνο του. Απαιτούσε συστράτευση δυνάμεων και κοινή δράση.

Σταδιακά συγκροτήθηκε η μεγάλη συμμαχία μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας, της Σοβιετικής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών, χωρών με διαφορετικά κοινωνικά συστήματα και παρελθόν έντονης αντιπαλότητας. Μια συμμαχία που πέρασε από διακυμάνσεις, που επηρεαζόταν από την πορεία των πολεμικών επιχειρήσεων, που δημιούργησε σχέσεις αλληλεξάρτησης και αλληλοβοήθειας.

Στα μετόπισθεν των μετώπων, στις κατεχόμενες από τον Άξονα χώρες συγκροτήθηκαν ενιαία αντιφασιστικά κινήματα. Πυρήνες τους τα κομμουνιστικά κόμματα σε ολόκληρο τον κόσμο που αρκετά έγκαιρα είχαν εγκαταλείψει τη γραμμή του «σοσιαλφασισμού» και χάραξαν -με βάση τις αποφάσεις του 7ου συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς- τη γραμμή των ενιαίων αντιφασιστικών μετώπων.

Άνδρες και γυναίκες πήραν μέρος στον αγώνα σε στεριά, αέρα και θάλασσα, στις πόλεις, τα χωριά και τα εργοστάσια. Πάλεψαν με το όπλο και την προκήρυξη στο χέρι, πήραν μέρος σε διαδηλώσεις, σε απεργίες και σαμποτάζ. Πρόταγμα ήταν η απελευθέρωση από το φασισμό. Έπαθλο η οικοδόμηση μιας ελεύθερης αλλά και δικαιότερης κοινωνίας. Ο κοινός εχθρός, ο Αξονας, έπρεπε πάση θυσία να ηττηθεί. Όχι μόνο ή κυρίως στο πεδίο των μαχών αλλά και πεδίο των ιδεών. Απέναντι στη φασιστική - ναζιστική ιδεολογία η συμμαχία αντέταξε το όραμα ενός καλύτερου μέλλοντος με οικονομική ευημερία όλων, νικητών και νικημένων, μέσω της πρόσβασης στο εμπόριο και τους αναγκαίους πόρους και την ελευθερία των λαών από το φόβο και την ανάγκη.

Παρά την αμοιβαία δυσπιστία, με ιδιαίτερα επίφοβο το ζήτημα της σύναψης χωριστής ειρήνης, παρά τις πολιτικές σκοπιμότητες και τις ιδεολογικές διαφορές η αντιφασιστική συμμαχία στην κορυφή αλλά και στη λαϊκή της βάση αποδείχθηκε στέρεα καθόλη τη διάρκεια του πολέμου. Και κυρίως αποτελεσματική στη καθυπόταξη του ναζιστικού κτήνους μέσα στην καρδιά της ηττημένης Γερμανίας. Στάλινγκραντ, Δουνκέρκη, Καζαμπλάνκα, Κουρσκ, Νορμανδία, Τεχεράνη, Αρδέννες, Ελβας, Γιάλτα, Νυρεμβέργη δεν αποτελούν απλώς κρίκους μιας αδιάσπαστης αλυσίδας. Θα στοιχειώνουν για πάντα τους επίδοξους αναθεωρητές της Ιστορίας και τους νοσταλγούς του φασισμού.

 9η Μαΐου: η Αντιφασιστική νίκη και τα δίκαια των λαών

Η 9η Μαΐου αποτελεί κορυφαίο ορόσημο της μεγαλειώδους νίκης των λαών απέναντι στην πανούκλα του ναζισμού και του φασισμού. Της συντριβής της πιο αντιδραστικής και κτηνώδους ιδεολογίας της νεωτερικής εποχής από την αντιφασιστική συμμαχία των εθνών.

Όσο κι αν προσπαθούν οι αναθεωρητές της Ιστορίας, οι σκοταδιστές της σύγχρονης εποχής, η 9η Μαΐου δεν μπορεί να υποτιμηθεί και, πολύ περισσότερο, να συκοφαντηθεί. Θα συμβολίζει πάντα τη διαχρονική πάλη του ανθρώπου ενάντια στη βαρβαρότητα.

Είναι αλήθεια ότι στην ιστορική αυτή νίκη ήταν καταλυτική η συμβολή του κόκκινου στρατού και του σοβιετικού λαού, που έδωσε, άλλωστε, και τους περισσότερους νεκρούς, είκοσι και πλέον εκατομμύρια ψυχές, στον αγώνα κατά της ναζιστικής Γερμανίας και των συμμάχων της. Η μάχη του Στάλινγκραντ αποτελεί διαχρονικό παράδειγμα ηρωισμού και ατσάλινης θέλησης ενός υπερήφανου και αδάμαστου λαού που θυσιάζεται για να σηκώσει στους ώμους του την ελευθερία και την αξιοπρέπεια της ανθρωπότητας. Και είναι εξαιρετικά επικίνδυνο το ανιστόρητο εγχείρημα εξίσωσης κομμουνισμού και ναζισμού, που υπαγορεύεται από τους πιο αντιδραστικούς διεθνείς κύκλους. Γιατί επιχειρεί να εξισώσει το ναζισμό με τις δυνάμεις που πρωτοστάτησαν στη συντριβή του. Και γιατί, για να το πετύχει αυτό, σχετικοποιεί τις ναζιστικές θηριωδίες και νομιμοποιεί τον εθνικοσοσιαλισμό και τον φασισμό.

Υπάρχει όμως και μια άλλη πραγματικότητα, την οποία η εμφυλιακή και μετεμφυλιακή Ελλάδα από κοινού με την ξενοκρατία παραγνώρισαν και υποτίμησαν: ήταν η Ελλάδα η χώρα που πέτυχε την πρώτη νίκη εναντίον του Άξονα δίνοντας κουράγιο στην κεραυνοβολημένη από τη ναζιστική επέλαση Ευρώπη. Ήταν ο ελληνικός λαός, που με τη Μάχη της Κρήτης έδωσε ένα σκληρό μάθημα στη γερμανική υπεροψία, υποχρεώνοντας τον Χίτλερ να αποσύρει τους αλεξιπτωτιστές από μείζονος κλίμακας επεμβάσεις αλλά και να καθυστερήσει την έναρξη της επιχείρησης Μπαρμπαρόσα - με ό,τι αυτό συνεπάγετο για την τελική αποτυχία της γερμανικής εκστρατείας στην ΕΣΣΔ. Ήταν το ελληνικό και το γιουγκοσλαβικό λαϊκό κίνημα Αντίστασης, που αναπτέρωσαν το ηθικό των σκλαβωμένων Ευρωπαίων και πυροδότησαν το ευρωπαϊκό κίνημα λαϊκής Αντίστασης, που άνθησε σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και μαζί με τον αγώνα των Συμμάχων συνέβαλε τα μέγιστα στη συντριβή του φασιστικού Άξονα. Και ήταν ο ελληνικός λαός που, μαζί με τον σοβιετικό και τον πολωνικό, πλήρωσε με τον βαρύτερο φόρο αίματος, τον εθνικό-αμυντικό και εθνικό-απελευθερωτικό αγώνα του. Έναν αγώνα, που ακόμη δεν έχει ακόμη αναγνωρισθεί και δικαιωθεί σε όλη του την έκταση.

Σήμερα, ιδίως, που η Ευρώπη, υπό την ηγεσία του Βερολίνου, βρίσκεται σε σοβαρή πολιτική κρίση, αγκιστρωμένη στα δεσμά της λιτότητας, της γιγάντωσης των ανισοτήτων, τόσο μεταξύ Βορρά και Νότου όσο και στο εσωτερικό κάθε χώρας, και του αυταρχισμού, πρέπει να κατανοηθεί απ’ όλους ότι ο ναζισμός δεν ήταν ένα «λάθος» της ευρωπαϊκής ιστορίας, αλλά μέρος της ιστορίας της Ευρώπης, μέρος της ιστορίας του καπιταλισμού και του ιμπεριαλισμού. Σήμερα, που το εγχείρημα της γερμανικής Ευρώπης οδηγεί στην γενικευμένη πολιτική, οικονομική και κοινωνική κρίση και την περιστολή της δημοκρατίας και λειτουργεί ως «καύσιμο» για την άνοδο νεοναζιστικών και φασιστικών εκτρωμάτων, είναι επιτακτικό να δοθεί η πραγματική σημασία σ’ αυτό το εφιαλτικό παρελθόν του ναζισμού, αναδεικνύοντας παράλληλα την Αντίσταση στο φασισμό, τη «φωτεινή» πλευρά της ευρωπαϊκής ιστορίας.

Να γιατί η 9η Μαΐου σηματοδοτεί για εμάς ένα φωτεινό ορόσημο μνήμης αλλά και έναν φάρο αγωνιστικότητας για τη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων και επανορθώσεων. Να γιατί ο αγώνας μας για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών αποκτά πολλαπλό και βαρυσήμαντο χαρακτήρα: ανάδειξης και τιμής στα ιδανικά της

Αντίστασης στη φασιστική βαρβαρότητα σε στρατηγική αντιπαράθεση με τους σημερινούς ζηλωτές του φασισμού· απόδοσης δικαιοσύνης στα θύματα, πολίτες και λαούς, των ναζιστικών εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας· και οχύρωσης της δημοκρατίας από τους επίδοξους βιαστές της.

Να γιατί η δικαίωση του αγώνα μας θα αποτελέσει νίκη της πραγματικής Ευρώπης, επαναφέροντας στο προσκήνιο τις θεμελιώδεις αξίες της, που σήμερα έχουν εγκαταλειφθεί από την, υπό τον έλεγχο του γερμανικού κεφαλαίου, Ε.Ε. Αυτή θα είναι και μια ουσιαστική συμβολή στην Ευρώπη των λαών και παράλληλα ένας αποτελεσματικός φραγμός στην παλινόρθωση των φαντασμάτων του παρελθόντος.

Η 9η Μαΐου είναι και θα συνεχίσει να είναι η ημερομηνία - σύμβολο της εποποιΐας της ευρωπαϊκής λαϊκής Αντίστασης. Ορόσημο για τους αγώνες του παρόντος και του μέλλοντος για ελευθερία, δικαιοσύνη και δημοκρατία!

*Αριστομένης Συγγελάκης

Διδάκτωρ Οδοντιατρικής Παν/μίου Αθηνών, Συγγραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα

και Θέμης Τζήμας Δικηγόρος, Μεταδιδακτορικός ερευνητής Διεθνούς Δικαίου

 9 Μαΐου ........."Φόρος τιμής" στην Ελληνίδα μάνα

 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ 1941-1944 & 1946-1950

ΜΕΡΟΣ 2

Θα συνεχίσω με την αφήγηση της προσφοράς των 16 χωριών της ανατολικής Φθιώτιδας, αρχίζοντας από τα δυτικά από το χωριό Λογγίτσι.

Το Λογγίτσι, μικρό χωριό και ορεινό σχετικά, προσέφερε αρκετά στον απελευθερωτικό αγώνα, και λόγω της θέσης του αλλά και κυρίως διότι είχε δυο δραστήρια στελέχη, το

Βασίλειο Κων. Χριστοδούλου και το Βασίλειο Δουδούμη. Αυτοί οι δυο αγωνιστές, και ιδίως ο Βασίλειος Χριστοδούλου, ήταν το στήριγμα όχι μόνο του χωριού τους αλλά οκαθοδηγητής και των άλλων οργανώσεων των γειτονικών χωριών.

Το Αυλάκι, χωριό μικρό με αδύναμη οργάνωση. Στο χωριό αυτό κυριαρχούσαν οι μεγάλοι ιδιοκτήτες Ζερβαίοι, Ντάλας και οι ολίγοι κολίγοι ήταν φοβισμένοι και άτολμοι γιαδράση. Εξέχουσα θέση στην οργάνωση είχαν δυο τρεις, ο Γεώργιος Ζέρβας (Κλεφτάκης) Σαρακατσάνος, ο Παναγιώτης και ο Γεώργιος Τρικαλίτης. Η προσφορά τους όμως ήταν μικρή

για τους παραπάνω λόγους.

Η Αγία Μαρίνα, παραθαλάσσιο χωριό του Μαλιακού. Και σε τούτο το χωριό η οργάνωση ήταν αδύναμη από το φόβο των αντίποινων . Οι κάτοικοι προπάντων ψαράδες, αλλά και επειδή οι Γερμανοί χρησιμοποιούσαν το μικρό λιμανάκι με τη γέφυρα φορτώσεως μεταλλεύματος, αλλά και την πυκνή μεταφορά πολεμικού υλικού με το τρένο, και έπειτα από τηνανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου 25/11/1942 και το πάθημα με το σαμποτάζ του καϊκιού από την οργάνωση της Στυλίδας, έκαναν το παν να εμποδίσουν τους Αγιαμαρινιώτες να κάμουν μια αξιόμαχη οργάνωση. Εκεί όμως έπαιξαν κάποιον ρόλο βοηθώντας το κίνημα οι αδελφοί Κουλακιώτη, Κώστας και Αντρέας και ο Ευθυμίου.

Η Νεράιδα προσέφερε αρκετά στον απελευθερωτικό αγώνα. Ήταν από τα πρώτα χρόνια που έκαναν οργάνωση και τούτο χάρη στα προοδευτικά της παιδιά, τον Σπύρο Κατσικονούρη, καπετάνιο της πρώτης ανταρτοομάδας που ανέφερα πιο πάνω τον Ιωάννη Τσάκαλο, καπετάνιο μετέπειτα του Ε.Λ.Α.Σ., το Γεράσιμο Σπανό, δραστήριο αγωνιστή και έμπειρο στα οργανωτικά, τον Ηλία Κων. Μουστάκα, το Χαράλαμπο Ευαγγ. Θάνο, τον Αθανάσιο Λαΐνα, τον Κωνσταντίνο Λαΐνα, τη Γιαννούλα Κατσαδούρα, τη Δέσπω Κατσαδούρα και αρκετά άλλα παιδιά που προσέφεραν στον αγώνα ανεκτίμητες προσφορές. Ξεχωριστή θέση είχε και ο παπά Θανάσης Τσάκαλος που στάθηκε ακούραστος μαχητής και σαν ιερέας και σαν αγωνιστής.

Η οργάνωση (βλαχοποιμένων). Σε αυτή την οργάνωση ανήκα κι εγώ, ο συντάξας του παρόντος βιβλίου. Η οργάνωση αυτή αποτελούνταν από τους κτηνοτρόφους που ξεκαλοκαίριαζαν με τα κοπάδια τους στα λιβάδια Σαπουνά, Βουρλιά, Αρκουδοπούρνι και Δρίστελλα. Ήταν γύρω στις 60 οικογένειες. Αυτή η οργάνωση λειτουργούσε κατά τους θερινούς μήνες από 20 Μαΐου έως 20 Οκτωβρίου σαν παράρτημα της οργάνωσης Στυλίδας με έδρα Λιαναίικα κονάκια στη Βουρλιά και το χειμώνα στο Σιδερά. Αυτή η οργάνωση προσέφερε αρκετά στον απελευθερωτικό αγώνα, γιατί το καλοκαίρι οι ως άνω αναφερόμενοι οικισμοί (Στάνες) ήταν το αποκλειστικό πέρασμα των ένοπλων τμημάτων του Ε.Λ.Α.Σ. προς τη δυτική Φθιώτιδα. Κι η Εύβοια ακόμα είχε οργανωτική σύνθεση καλή με έμπειρα στελέχη όπως ο Δημήτριος Επίσκοπος, ο Ιωάννης Ζακούλας, ο Γεώργιος Πεπόνας, ο Κωνσταντίνος Τσαλάγκας, ο Ιωάννης Κ. Μπούρχας. Υπήρχε λαϊκή δικαιοσύνη που εκδίκαζε ότι διαφορές υπήρχαν στους κτηνοτρόφους .

Τόση ήταν η επιρροή της λαϊκής δικαιοσύνης που συμβίβαζε διαφορές που εκκρεμούσαν χρόνια στα δικαστήρια. Αυτή την αποτελούσαν άτομα κύρους όπως ο Αθανάσιος Κούτρας, ο Κητάκος Χρήστ. Μπούρχας, ο Κωνσταντίνος Δημ. Μπούρχας, ο Αριστείδης Φυτιλής και ο Αθανάσιος Καλοδήμος. Αυτό το πενταμελές λαϊκό δικαστήριο λειτούργησε καθ' όλη την κατοχική περίοδο και οι αποφάσεις του έμειναν σεβαστές και μετά την απελευθέρωση κανένας μα κανένας δεν τόλμησε να τις αμφισβητήσει. Η δε ομάδα εφεδρικού Ε.Λ.Α.Σ. πρόσφερε αρκετές ενισχύσεις σε μάχες, βοηθώντας τα ένοπλα τμήματα όπως στη μάχη του Αλμυρού 6 Αυγούστου 1943, στη μάχη της Άμφισσας σαν τμήμα παρενόχλησης στα Γαλανέικα Λαμίας που παρενοχλούσαν επί δυο ημέρες τα τμήματα των Γερμανών για να μην πάνε προς ενίσχυση στην Άμφισσα στις 10 Αυγούστου, στη μάχη της Στυλίδας για την απελευθέρωση Ιταλών αιχμαλώτων στις 17 Ιουλίου και σε άλλες όπως στην αιχμαλωσία των Γερμανών, 100 περίπου στο Αργυρονήσι τον Οκτώβριο του 1944. Αυτό μαζί με ένοπλο τμήμα του μόνιμου (ανεξάρτητου Όθρυος) και άλλες εφεδροελασίτικες ομάδες των γειτονικών οργανώσεων.

Η οργάνωση Ανύδρου (Νίκοβας). Κι αυτή η οργάνωση είχε μια δράση με λίγα και όχι τόσο αξιόμαχα στελέχη όπ(ος τον Δημήτριο Τσαλάγκα, το Στέλιο Καραμήτσο, το Γεώργιο Στεργίου, που ήταν καθ' όλη την περίοδο της κατοχής, πρόεδρος τοπικής αυτοδιοίκησης. Το χωριό αυτό έδωσε τους πρώτους αντάρτες που επάνδρωσαν μέσα στο 1942 την μικρή τότε ανταρτοομάδα Μπεγνή Παριανού με τους αδελφούς Φωτίου, Στέλιο και Αθανάσιο, οι οποίοι και υπηρέτησαν πιστά στον απελευθερωτικό αγώνα έως το τέλος. Η μετά Δεκεμβριανή κυβέρνηση τους καταδίκασε σε θάνατο και τους εκτέλεσε το Γενάρη του 1948 στην Αίγινα.

Η οργάνωση του Αχινού ήταν πιο δραστήρια οργάνωση χάρη στα έμπειρα στελέχη της το Θωμά Νικολάου, το Γεώργιο Πανταζή, το Χρήστο Γεωργακόπουλο, τον Ηλία Γαλή και άλλους, παρ' όλες τις προσπάθειες των Μπλουναίων που προσπαθούσαν να τους φοβίσουν και να ακολουθήσουν τις δικές τους επιδιώξεις, δηλαδή τη συγκρότηση αντιεαμικής οργάνωσης, αυτοί στάθηκαν ακλόνητοι. Συνέβαλλε δε η οργάνωση αυτή πολύ στη συγκέντρωση τροφίμων και ιδίως λαδιού. Ήταν το στήριγμα της επιμελητείας του ανεξάρτητου Όθρυος αλλά και γενικά των ανταρτικών τμημάτων της δυτικής Φδιώτιδας καθώς και η Κουβέλα, συνοικία του Αχινού με τους Λυμπαιραίους που αποτελούσε μια κοινότητα με τον Αχινό.

Το χωριό Ράχες, χωριό με πολλούς μεγαλοκτηματίες και με μεγάλη παραγωγή λαδιού αλλά και αρκετών δημητριακών, ήταν το κέντρο των εθνικοφρόνων της ανατολικής Φθιώτιδας.

Στο χωριό αυτό γινόταν οι κρυφές συγκεντρώσεις των αντιεαμικών στοιχείων της περιοχής. Είχαν μεγάλες διασυνδέσεις και με τη δυτική Φθιώτιδα, με την οργάνωση Ε.Δ.Ε.Σ. που πίσω από αυτά τα τέσσερα γράμματα κρύβονταν όλος ο εσμός των προδοτικών στοιχείων που δρούσαν με το πρόσχημα δήθεν πώς έκαναν απελευθερωτικό αγώνα μα στην ουσία ήταν προδότες καταδότες και συνεργάτες των Ιταλογερμανών. Ανταρσία προς την πατρίδα θεωρούσαν την προδοσία και σαν μόνο στόχο τους έβαζαν τον περιορισμό της οργάνωσης, το Ε.Α.Μ. , Ε.Λ.Α.Σ., γι' αυτό και κατέδιδαν στους κατακτητές τα καθοδηγητικά στελέχη του Ε.Α.Μ. πιστεύοντας πως θα μειώσουν την ανάπτυξη του. Παρ' όλα αυτά και αυτό το χωριό προσέφερε αρκετά στη μικρή εαμική οργάνωση του αγώνα. Οι αδελφοί Χαράλαμπου Τσιάμη, Σπύρος και Κώστας, ο Παναγιώτης Παπαθανασίου, ο ανάπηρος του αλβανικού πολέμου Χρήστος Λαίνας, ο Γεώργιος Αρλαπάνος, ο Δημήτριος Ακβίβος και άλλοι πιο ασήμαντοι κράτησαν την οργάνωση Ε.Α.Μ. Ραχαίων σε δράση.

Το Αχλάδι, μικρό παραθαλάσσιο χωριό με λίγους κατοίκους προπάντων ψαράδες δεν είχε και μεγάλη προσφορά στον αγώνα όχι γιατί ήταν αντίθετοι οι άνθρωποι στον απελευθερωτικό αγώνα αλλά ήταν ακατατόπιστοι. Δε βρέθηκε σε αυτό το χωριό κανένα οργανωμένο στέλεχος να τους καθοδηγήσει και να δημιουργήσει πυρήνα όπως θα λέγαμε.

Τότε μόνο ο Παναγιώτης Παπαθανασίου από το κοντινό χωριό Ράχες έκανε αρκετή προσπάθεια και στο φούντωμα του αγώνα το 1943-44 έκανε μια οργάνωση Ε. Α. Μ. με μικρή δράση.

Η Σπαρτιά είχε ιδιαιτερότητα. Οι κάτοικοι αυτού του χωριού ήταν κακομοίρηδες, αφιλόξενοι, στρεψόδικοι και κολλημένοι σαν το όστρακο στο ατομικό τους και μόνο συμφέρον, αλλά και λίγο επηρεασμένοι από τους ραχιώτες κατοίκους της γειτονικής κοινότητας, με τους οποίους είχαν οικονομικούς δεσμούς και δούλευαν στα κτήματα των μεγαλοκτηματιών ραχιωτών. Αυτοί είχαν μια πολύ αδύναμη εαμική οργάνωση και μόνο για λίγη εξυπηρέτηση των τμημάτων του Ε.Λ.Α.Σ. που πέρναγαν από το χωριό τους σε καταλύματα, τροφή και κανένα σύνδεσμο. Αυτό φάνηκε μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας και την παράδοση του ματωβαμένου και τιμημένου οπλισμού του Ε.Λ.Α.Σ. Ήταν από τα πρώτα χωριά που έσπευσε να κάνει οργάνωση εθνικοφρόνων και μαζί με το γειτονικό χωριό Ράχες ανέπτυξαν μεγάλη δράση καταδιώκοντας τους αγωνιστές της εαμικής εθνικής μας αντίστασης. Δε γνωρίζω στο χωριό αυτό υπεύθυνα πρόσωπα που να έδωσαν κάποια ξεχωριστή προσφορά στην αγώνα.

Το χωριό Μύλοι είναι ημιορεινό χωριό με φιλόξενους κατοίκους, όχι πολύ πλούσιο αλλά πολύ διαφορετικό από τη Σπαρτιά που είναι γειτονικό στους Μύλους. Εκεί έβρισκαν πρόθυμη εξυπηρέτηση όχι μόνο τα ένοπλα τμήματα του Ε.Λ.Α.Σ. αλλά και κάθε διερχόμενος, καταδιωκόμενος αγωνιστής. Εκεί ο Ε.Λ.Α.Σ. είχε το συνεργείο τσαγκάρηδων και αργότερα το 1944 εκεί είχε έδρα η διοίκηση του τάγματος εφεδρικού Ε.Λ.Α.Σ. με διοικητές το Νικόλαο Καρκάνη, το Μήτσο Περίσιο και το Δημήτρη Επίσκοπο. Εκεί το 1944 συγκροτήθηκε και συνεργείο ραφτάδων για ράψιμο στολών των ανταρτών. Η προσφορά του χωριού ήταν μεγάλη και αυτό θα το κατανοήσετε στο σημείο που αναφέρω τα ονόματα των δέκα και πλέον θυμάτων. Τα περισσότερα από αυτά τα εκτέλεσαν οι Λεγεωνάριοι Ιταλοπροδότες στο χτένι που έκαμαν οι Ιταλοί τον Απρίλιο του 1943 για την εξόντωση του ανεξάρτητου Όθρυος που δρούσε στην περιοχή. Μετά απ' αυτό οι αντάρτες για να πάρουν εκδίκηση, εξόντωσαν αρκετούς από αυτούς.

Η Πελασγία είναι κεφαλοχώρι του ανατολικού άκρου της ανατολικής Φθιώτιδας. Παραγωγικό χωριό που εκτός από τις ελιές έχει και σιτο-καλλιέργεια. Εκεί κυριαρχούσε ο τσιφλικάς Δροσόπουλος μέχρι το 1955-57, όταν απαλλοτριώθηκαν αρκετά κτήματα από το τεράστιο τσιφλίκι του και έτσι απέκτησαν γη οι φτωχοί κολίγοι Πελασγιώτες, που χρόνια την πότιζαν με τον ιδρώτα τους. Η Πελασγία είχε αρκετούς οργανωμένους κατοίκους, τόσο άντρες όσο και γυναίκες, γεγονός που οφείλεται σε μια εξέχουσαεπαναστατική φυσιογνωμία, το Μάνθο Σουλιωτόπουλο, αρκετά μορφωμένο αλλά και ευκατάστατο. Ο Σουλιωτόπουλος, στέλεχος του εαμικού κινήματος και πολύ αγαπητός τόσο στους κατοίκους της Πελασγίας όσο και στους κατοίκους των γειτονικών χωριών, έχαιρε υπολήψεως και εκτιμιούνταν πολύ σαν άνθρωπος και σαν επαναστάτης. Αυτός και η αδελφή του Θεοδώρα συνέβαλαν πολύ στη δημιουργία μιας ισχυρής οργάνωσης. Είχε όμως κι αυτός την τύχη που είχαν τόσα και τόσα εαμικά στελέχη. Τον καταδίκασαν σε θάνατο με ουτοπικές και αστήρικτες κατηγορίες και το 1948 τον εκτέλεσαν στην Αίγινα σε αντίποινα για την προβοκατόρικη δολοφονία του τότε Υπουργού Δημόσιας Τάξης της ΚυβέρνησηςΚέντρου, Χρήστου Λαδά.

«Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τους σκέπασε, τόσο αυτόν όσο και άλλα στελέχη του Ε.Α.Μ.».

Ο καταλύτης χρόνος που αμβλύνει τα μίση και τα πάθη δικαίωσε τη θυσία τους που έπεσαν με την κραυγή : «το αίμα μας να είναι το τελευταίο που χύνεται από αδελφοβόλα μίση, ο αχνός του να γίνει νάμα συμφιλίωσης και κοινωνικής απελευθέρωσης».

Έπρεπε να περάσουν σαράντα ολόκληρα χρόνια ώσπου δειλά - δειλά, αισθανόμενοι την ενοχή της η πατρίδα και οι κυβερνώντες αυτήν, να αναγνωρίσουν τους αγώνες και τις θυσίες της εαμικής αντίστασης και να ακούσουμε επιτέλους εμείς, οι επιζώντες αγωνιστές, σακατεμένοι από τις πολύχρονες κακουχίες, από τα επίσημα κρατικά όργανα, Νομάρχες, Υπουργούς, φράση που λέει πολλά (σε επίσημες τελετές απονομής μεταλλίων):

«τιμημένοι αγωνιστές της εαμικής εθνικής αντίστασης»

Μα αγαπητοί μου αναγνώστες μήπως οι αγωνιστές των απελευθερωτικών αγώνων της πατρίδας μας δεν είχαν την ίδια τύχη ; Τους τυράννησαν, τους διαπόμπευαν, τους καταδίκασαν σε θάνατο ως εθνοπροδότες για να έλθει το πλήρωμα του χρόνου που όπως προανέφερα να απαλειφθούν τα μίση και τα κομματικά πάθη και τώρα να τους στήσουμε ανδριάντες, μνημεία και τύμβους θυσιών σε όλα τα σημεία του Ελλαδικού χώρου.

Τι έγινε με τον θρυλικό Κολοκοτρώνη ή τον Πλαπούτα; Τους καταδίκασαν σε θάνατο με ψεύτικες και αστήρικτες κατηγορίες, τους χλεύασαν σαν προδότες, τους έσυραν στα κάτεργα του Ναυπλίου και μετά το θάνατο τους (πέθαναν πικραμένοι για την αδικία της καταδίκης τους) τους έστησαν αγάλματα ορειχάλκινα για να τα θωρούν και να τα στεφανώνουν οι γενιές που ακολούθησαν στις εθνικές εορτές. Ίδια και απαράλλαχτη ήταν η μοίρα των αγωνιστών της εθνικής αντίστασης.

Θα αναφέρω ένα μικρό κατάλογο των στελεχών της οργάνωσης Ε.Α.Μ. Πελασγίας με πρώτο τον Μάνθο Σουλιωτόπουλο, την αδελφή του Θεοδώρα Σουλιωτοπούλου - Αθανασίου, τοΓεώργιο Βαζούρα, τον Πολύμερο Κατσαρό κ.λ.π.

Θεώρησα καθήκον μου να αναφέρω τα ονόματα αυτών που έπεσαν. Άλλοι πολεμώντας τον κατακτητή και άλλοι που τους εκτέλεσαν στα διάφορα θυσιαστήρια, όπως στην Ξηριώτισσα Λαμίας, την Αίγινα, το Μιζούρλο στη Λάρισα, το Λαζαρέτο στην Κέρκυρα και άλλα μικρότερης σημασίας, μα και άλλοι που δολοφόνησαν οι τραμπούκοι παρακρατικοί Βουρλάκηδες, Σούρληδες, Κοντούρηδες, Μπηξτήδες και άλλοι που δρούσαν σε άλλες περιοχές της Ελλάδας και δεν μπορώ να δώσω στοιχεία. Μια και μόνη κραυγή βγαίνει από το στόμα μας :

«αιωνία η μνήμη σας».

Σουβάλα

Η Σουβάλα είναι μικρό χωριουδάκι στον κάμπο της Πελασγίας, παραγωγικό σε σιτηρά. Προπάντων είναι κοντά στο Βαθύκοιλο, με το οποίο αποτελούσαν μια κοινότητα. Για το λόγο αυτό θα αναφέρω τα ονόματα των αγωνιστών μαζί:

(«αν δεν είναι έτσι ας με συγχωρήσουν οι αναγνώστες αυτού του βιβλίου διότι τα χρόνια που μεσολάβησαν είναι πολλά και έκαμα προσπάθεια να είμαι αντικειμενικός, διότι πρόκειται για ιστορικό βιβλίο που δεν επιδέχεται παραλήψεις και παρερμηνείες των ιστορικών γεγονότων. Φίλοι αναγνώστες η μνήμη καμιά φορά μας απατά, αλλά ένα ιστορικό βιβλίο που γράφτηκε από αγωνιστή, γνώστη των γεγονότων, δε χάνει ποτέ την αξία του «).

Γλύφα

Η Γλύφα, χωριό παραθαλάσσιο με λίγους ψαράδες και παραγωγικό με ελαιοπαραγωγούς κυρίως, συμμετείχε κι αυτό στην εθνική μας αντίσταση.

Έτσι, όπως προαναφέρω, τα θύματα τα έχω καταγράψει μαζί διότι οι κάτοικοι και αυτών αλλά και άλλων χωριών που αναφέρω σε τούτο μου το βιβλίο μετατοπίστηκαν από το ένα

χωριό στο άλλο, όπως η Σπαρτιά που τώρα είναι Νέα Σπαρτιά

Βαθύκοιλο

Το Βαθύκοιλο είναι χωριουδάκι παραθαλάσσιο απέναντι από την Εύβοια (τους Ωρεούς). Είναι χωριό γραφικό στο ανατολικό άκρο του Νομού Φθιώτιδας και διέρχεται από το

στενό της θαλάσσιας λωρίδας που συνδέει τον Παγασητικό με το Μαλιακό κόλπο. Είναι υποχρεωτικό θαλάσσιο πέρασμα προς τα στενά του Ευρίπου και τη Χαλκίδα και γενικά έξοδος προς την ανοιχτή θάλασσα και το Αιγαίο Πέλαγος. Οι κατακτητές ήθελαν να έχουν ανοιχτή τη θαλάσσια συγκοινωνία τόσο με τα ελληνικά νησιά του Αιγαίου πελάγους όσο και με το Ιόνιο πέλαγος από όπου ήθελαν να ενισχύουν το εκστρατευτικό σώμα του Ρόμελ, που δρούσε απέναντι στη Λιβύη. Είχε τεράστια σημασία γι' αυτούς οι θαλάσσιοι δίαυλοι να είναι ανοιχτοί, ελεύθεροι.

Το γενικό στρατηγείο του Ε.Λ.Α.Σ. αποφάσισε να συγκροτήσει στολίσκο από επιταγμένα καΐκια ελληνικά, τα εξόπλισε με ό,τι οπλισμό βαρύ μπορούσε και επέλεξε διάφορους ορμίσκους με οχυρές θέσεις να αγκυροβολούν αυτά τα πλεούμενα. Σαν τέτοιο οχυρό ορμίσκο για το στενό του Παγασητικού-Μαλιακού-Ευβοϊκού βρήκε πιο κατάλληλο το Βαθύκοιλο, που πράγματι προσφερόταν για τέτοια δουλειά. Επίταξε λίγα καΐκια στην αρχή δυο-τρία, μετά έξι-επτά, τα εξόπλισε με τον λίγο οπλισμό που διέθετε στις αρχές το 1943 και στενό. Έτσι, τους δημιουργήθηκε καινούριο πρόβλημα, ενώ είχαν το βάσανο με τα τορπιλίσματα που τουςέκαναν τα ελληνικά υποβρύχια με τον ηρωικό παπά Νικολή αλλά και τα εγγλέζικα υποβρύχια που όργωναν τις ελληνικές θάλασσες.

Αυτούς τους μικρούς στολίσκους τους ονόμασαν Ε.Λ.Α.Ν. Τέτοιοι οργανώθηκαν αρκετοί στα παράλια της Κασσάνδρας, του Πόρτο Λάγος, του Κορινθιακού κ.λ.π. Πολλά τα κατορθώματα του Ε.Λ.Α.Ν., μα θα αναφέρω ένα χαρακτηριστικό. Με τις συλλήψεις των Εβραίων στην Ελλάδα το 1943-44 οι Γερμανοί με τα μίσθαρνα όργανα της κυβερνήσεως του Ράλλη λεηλατούσαν τις περιουσίες των άτυχων Εβραίων που οικογενειακώς έσερναν στα στρατόπεδα και τα κλοπιμαία τα φόρτωναν σε καΐκια για να τα πάνε στην Αθήνα να τα μοιραστούν. Ένας από αυτούς τους εθνοπροδότες και μπράβος της δεξιάς ήταν και ο περιβόητος λήσταρχος Καραθανάσης, γνωστός από τις τρεις απόπειρες δολοφονίας εναντίον του Ελευθέριου Βενιζέλου. Αυτός συνόδευε τα κλοπιμαία για να παίρνει το μερίδιο του κατ' επανάληψη.

Αφού η οργάνωση του Ε.Α.Μ. Βόλου ανακάλυψε το δρομολόγιο του, ειδοποίησε την οργάνωση Ε,Α.Μ. Λαμίας ότι ένα καΐκι θα πέρναγε από το στενό με αρκετά κλοπιμαία. Αυτή έδωσε εντολή στο στολίσκο του Ε.Λ.Α.Ν. να το συλλάβουν πάση θυσία. Το Ε.Λ.Α.Ν. έστησε παρατηρητήρια προς το Τραγοβούνι και μόλις το καΐκι, άραξε, αμέσως κινητοποιήθηκαν τα πλεούμενα και μ' ένα σάλτο, όπως το λένε οι ναυτικοί, σαλτάρισαν στο κατάστρωμα, αφόπλισαν τους Γερμανούς συνοδούς και κατεβαίνοντας στα αμπάρια, βρήκαν κρυμμένο να τρέμει από το φόβο του τον παλικαρά Καραθανάση-γερό λαβράκι- που έψαχναν από πολύ καιρό για να τον συλλάβουν. Άρχισε να τους παρακαλάει και να τους εκλιπαρεί να μην τον σκοτώσουν μα ήταν ποτέ δυνατόν να γλιτώσει αυτό τορετάλι, ο εθνοπροδότης ; Το φορτίο ήταν πολύτιμο : ρουχισμός, τρόφιμα, οπλισμός και μερικές ράβδους χρυσού.

Αυτό ήταν ένα από τα πολλά μα πάρα πολλά κατορθώματα του ηρωικού Ε.Λ.Α.Ν. όσο για την οργάνωση του χωριού Βαθύκοιλου δούλεψε άψογα. Θυσίασαν τα πάντα βοηθώντας το

Ε.Λ.Α.Ν. Σαν πρωταγωνιστές της οργάνωσης διακρίθηκαν τα υπεύθυνα πρόσωπα της τοπικής οργάνωσης Ε.Α.Μ. αλλά και οι υπεύθυνοι του εφεδρικού Ε.Λ.Α.Σ. Περισσότερο απ' όλους ο ακούραστος Μάνθος Σουλιωτόπουλος. Τα υπεύθυνα στελέχη ήταν από τις οικογένειες των Κατσαραίων και των Στουρναραίων που πλήρωσαν ακριβά αυτή τους την προσφορά, όπως είδατε στον κατάλογο των θυμάτων. Το μετά Δεκεμβριανό δοσίλογο κράτος με τους παρακρατικούς Κοντούρηδες, Μπήξτηδες και άλλους δολοφόνησαν αυτά τα στελέχη για να ικανοποιήσουν τα αιμοβόρα τους ένστικτα.

Αφού έκανα μια όσο το δυνατόν πλήρη καταγραφή των δεκαέξι (16) χωριών της ανατολικής Φθιώτιδας, ιστόρησα την προσφορά τους στην εθνική μας αντίσταση, παρουσιάζοντας τα πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν στο κάθε χωριό, χωρίς να θέλω να μειώσω την προσφορά και άλλων πολλών επώνυμων και ανώνυμων αγωνιστών, οι οποίοι προσέφεραν στον απελευθερωτικό αγώνα, πολλοί μάλιστα με θυσίες ατομικές μα και οικογενειακές. Δεν ήταν λίγη η προσφορά αυτών που ακολούθησαν εθελοντικά τα ένοπλα τμήματα του θρυλικού Ε.Λ.Α.Σ. εγκαταλείποντας οικογένεια, περιουσία και προσφέροντας τον εαυτό τους στον αγώνα γνωρίζοντας τις συνέπειες : τον κίνδυνο της ζωής τους, την αρπαγή της περιουσίας τους, το κάψιμο του σπιτιού τους. Ωστόσο αυτά τα έκαναν θυσία για το μόνο επιδιωκόμενο σκοπό : την απελευθέρωση της πατρίδας μας από τα βρωμερά, αιμοβόρα όντα, τους φασιστές, κατακτητές. Αυτοί οι αγωνιστές ας με συγχωρήσουν που δεν μπορώ να θυμηθώ στο σύνολο όλους όσους πήραν μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα είτε ως ένοπλοι στα μόνιμα τμήματα του Ε.Λ.Α.Σ., είτε ως έφεδροι ή και ως απλοί αγωνιστές στις πολιτικές οργανώσεις. Δεν είναι δυνατόν να τους καταγράψω όλους ονομαστικώς σε αυτό το μικρό βιβλίο, όμως η προσφορά όλων αυτών που δεν αναφέρονται ονομαστικά είναι μεγάλη.

Σήμερα που καταλάγιασαν τα μίση της αλληλοσφαγής και της σκοπιμότητας και έπαψαν να συσκοτίζουν την αλήθεια και να λανσάρουν το ψεύδος και τη συκοφαντία, σήμερα που ο λαμπερός ήλιος της αλήθειας διέλυσε τα βαθιά σκοτάδια της διαστρέβλωσης των γεγονότων, αναγκάστηκε η πολιτεία να μας αναγνωρίσει την εθνική μας αντίσταση τόσο τις περιόδους 1941-44 και 1945-49 όσο και τους αγώνες του δημοκρατικού στρατού. Τώρα που και οι λίγοι δύσπιστοι έσκυψαν το γόνα μπρος στους τύμβους, στα μνημεία που στήθηκαν για τους αγωνιστές, που θυσιάστηκαν για μια Ελλάδα ελεύθερη, απαλλαγμένη από ξένη εξάρτηση, με νοικοκύρηδες στον τόπο τους στα βουνά και στους κάμπους όπου είναι σπαρμένα τα κόκαλα των παιδιών της, τους ίδιους τους Έλληνες, που πάλεψαν με νύχια και με δόντια για να την κάνουν ελεύθερη, είναι καθήκον όλων μας να κοιτάξουμε μπροστά, στο μέλλον και στην προκοπή του τόπου μας.

Εμείς οι αγωνιστές της Εαμικής εθνικής αντίστασης τείνουμε όπως πάντα το χέρι της συμφιλίωσης ξεχνάμε τους διωγμούς, τους κατατρεγμούς, τις εκατόμβες των θυμάτων για το γενικό καλό της πατρίδας μας.

Μετά από τη μικρή αυτή παρένθεση θεωρώ υποχρέωση μου να ολοκληρώσω την καταγραφή τούτου του βιβλίου αναφέροντας τα χωριά της ανατολικής Φθιώτιδας ένα - ένα με πρώτη τη Στυλίδα με σκοπό να καταγραφούν τα θύματα τόσο του πολέμου 1941-44 ενάντια στους κατακτητές όσο και του πολέμου ενάντια στην ξένη εξάρτηση του αγώνα του δημοκρατικού στρατού. Θα προσπαθήσω να καταγράψω έναν όσο το δυνατόν πιο λεπτομερή κατάλογο των θυμάτων, για να τιμήσω τη θυσία τους. Τον ίδιο κατάλογο θα καταγράψω συγκεντρωτικά και στο τέλος, έτσι ώστε να μην αδικήσω κανέναν, όσο βέβαια μου είναι δυνατόν, γιατί πέρασαν πολλά χρόνια, ώσπου να μας επιτραπεί να τα τιμήσουμε όπως τους είχαμε υποσχεθεί.

Στυλίδα

Η Στυλίδα όπως ανάφερα έχει ένα μεγάλο μέρισμα σε θύματα τόσο στον αγώνα 1941-44 όσο και στον εμφύλιο. Θα αρχίσω με τους εκτελεσθέντες της πρώτης ανταρτοομάδας.

1.Σπύρος Κατσικονούρης

2.Χρήστος Διαμαντάρας

3.Βαγγέλης Αρμακάς

4.Ηλίας Τσάκωνας

Τα παιδιά αυτά μέλη της πρώτης ανταρτομάδας καταδικάστηκαν από έκτακτο στρατοδικείο στη Λαμίας στις 4 Αυγούστου 1942 και στις 6 Αυγούστου 1942 στους εκτέλεσαν στο γήπεδο Λαμίας.

5.Βαγγέλης Μπαρούδας

6.Χαράλαμπος Σταυριανίδης

Τους εκτέλεσαν οι Ιταλοί στη Γέφυρα Βελά κοντά στον Αχινό σε αντίποινα για το κάψιμο ενός ιταλικού αυτοκινήτου και το φόνο του Ιταλού οδηγού και δυο γυναικών

προδοτριών στις 01-01-1943

7.Ευθύμιος Τέγος

8.Αθανάσιο Τέγος

Τους καταδίκασαν σε θάνατο στις 02-02-1943 στη Λαμία οι Ιταλοί και τους εκτέλεσαν στο ανατολικό τείχος του νεκροταφείου Στυλίδας στις 04-02-1943.

9.Θωμάς Ζώμας

10.Λατσιώρας

11.Κοτσιαμπασούλη ς Δη μητριός

12.Μπλατσάρας Γεώργιος

13.Παπαδημητρίου Θωμάς

14.Μαλούκος

15.Παπαλεξόπουλος (σκοτώθηκε στις 07-07-1944)

16.Σαΐτης Δημήτριος (σκοτώθηκε στις 04-07-1944)

Στη συνέχεια θα αναφέρω τα ονόματα των θυμάτων του εμφυλίου, αυτών που σκοτώθηκαν, πολεμώντας για να λείψει η ξένη εξάρτηση και να είναι ο λαός μας νοικοκύρης στον τόπο του.

Ο αγώνας του λαού μας με τα ένοπλα τμήματα, το Δημοκρατικό Στρατό, που πάλεψε σκληρά επί 3 χρόνια την ντόπια και ξένη αντίδραση και ηττήθηκε από υπερδυνάμεις σε έμψυχο αλλά και άψυχο υλικό.

Τα ονόματα που ακολουθούν είναι αυτοί που έπεσαν στα πεδία των μαχών και αυτούς που εκτέλεσαν με δικαστικές αποφάσεις ή ξενόδουλη κυβέρνηση της δεξιάς.

1.Παριανός Χρήστος του Λαζάρου

2.Τσάκαλος Ιωάννης

3.Αγιομαυρίτης Νίκος

4.Μπουκλής

5.Καραμπίνης

6. Μπούρχας Γεώργιος του Ευαγγέλου

7.Γιαννουλόπουλος Αριστείδης

8.Επίσκοπος Αθανάσιος

9.Τσιοβάρας Ιωάννης

10.Μπίκος Χρήστος

Στη Στυλίδα κατοικούν και αρκετές οικογένειες, κτηνοτρόφοι (Σαρακατσαναίοι) που κατά τα χρόνια της κατοχής αποτέλεσαν την οργάνωση Βλαχοποιμένων. Τους θερινούς μήνες ενεργούσαν αυτοτελώς και κατά τουςχειμερινούς μήνες μόνο ενσωματώνονταν στην οργάνωση Στυλίδας. Προσέφεραν αρκετά στον απελευθερωτικό αγώνα με τα κτηνοτροφικά τους προϊόντα και αρκετά με τον εφεδρικό Ε.Λ.Α.Σ.

Λογγίτσι

Τα θύματα της κατοχής Λογγιτσίου 1941-44 ήταν τα εξής :

1. Εμμανουήλ Γεωργίου Καραντάθας σκοτώθηκε το 1943

2. Χρήστος Γκουσόπουλος σκοτώθηκε το 1944

3. Σωτήριος Παπαϊωάννου σκοτώθηκε το 1944

4. Ιωάννης Γιαννούτσος σκοτώθηκε στον εμφύλιο του 1946-49

5. Αθανάσιος Ψωμάς σκοτώθηκε στην Μαυρομαντήλα στις 17/10/1945

6. Στέργιος Γεωργίου Ψωμάς σκοτώθηκε το 1946

7. Δέσποινα Γεωργίου Ψωμά σκοτώθηκε το 1944

8. Νικόλαος Θεοδώρου Καραπέτσας σκοτώθηκε το 1948

9. Αθανάσιος Γεωργίου Ψωμάς σκοτώθηκε το 1948

10. Θωμάς Παπαδημητρίου σκοτώθηκε το 1949

11.Κωνσταντίνος Καραντάθας σκοτώθηκε το 1949

Το χωριό Λογγίτσι είναι ορεινό. Βρίσκεται στα δυτικά της ανατολικής Όθρυος. Οι κάτοικοι του ήταν κυρίως κτηνοτρόφοι και έχουν μετοικήσει άλλοι στη Στυλίδα και άλλοι στο πεδινό χωριό Αυλάκι. Σήμερα μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες ανεβαίνουν λίγες οικογένειες στο χωριό.

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφέρω δυο ποιήματα που είναι αφιερωμένα στα δυο παιδιά του ανάπηρου, από τον πόλεμο της Μικράς Ασίας 1920-22, Γεώργιου Ψωμά, Στέργιο και Δέσποινα.

1ον

«Ψηλά στη νεραϊδόραχη Δρίστελλα και Λογγίτσι μάνα χτυπιέται και πονεί μοιρολογά και λέει:

Στον καπετάνιο τον Ψωμά στο γιο της, παλικάρι Στέργιο μου ποιος σε σκότωσε ποιος σου πήρε το κεφάλι;

Τ' απόσπασμα με σκότωσε και ο Παληός με σφάζει μες στη Στυλίδα να διαβεί και στη Λαμία πάει.

Του γιόκα σου την κεφαλή την αμοιβή να πάρει θάψε μου μάνα το κορμί κορμί χωρίς κεφάλη»

«Ψιλή μελαχρινούλα με ατσάλινη καρδιά η Δέσπω απ' το Λογγίτσι η κόρη του Ψωμά. Τα άρματα της ζώνει και βγαίνει στα βουνά στην Όθρυς στα Βαρδουσία στην Γκιόνα πολεμά.

Στον Παρνασσό διαβαίνει η Δέσπω με χαρά και 'κει να πολεμήσει για την ελευθερία.

Το πρώτο βλήμα σκάει Στα πόδια της κοντά Τα μαύρα της ματάκια Κλείσανε οριστικά. Θρηνεί ο καπετάνιος και όλα τα παιδιά οι λαγκαδιές, οι κάμποι και τα ψηλά βουνά.

Δεσπούλα μας πεθαίνει Στον Παρνασσό ψηλά.

Αυλάκι

Το Αυλάκι είναι χωριό πεδινό. Τα κτήματα του ακουμπάνε στο δυτικό άκρο του Μαλιακού, κατοικείται από λίγους μεγαλοκτηματίες Ζερβαίους και από κτηνοτρόφους Σαρακατσαναίους όπως Καλλιωραίους, Τσαμαδιαίους κ.λ.π. Ένα μεγάλο τμήμα της όλης έκτασης ανήκει στο Γυμνάσιο Άμφισσας ως κληροδότημα και αυτό έχει το 1/3 της όλης καλλιεργήσιμης και κτηνοτροφικής έκτασης του χωριού. Παρόλα αυτά οι κάτοικοι του είναι πολλοί εύποροι . Η προσφορά τους στον αντιστασιακό αγώνα ήταν σχετικά μικρή και τα θύματα ήταν λίγα:

1.Ευάγγελος Κόρκος

2.Ευθυμία Σταυρουλάκη

Τους εκτέλεσαν οι Γερμανοί την ημέρα της υποχώρησης. Το χωριό Αυλάκι είναι σχεδόν τσιφλίκι του Γυμνασίου Άμφισσας από δωρεά Ελασσώνα και κατά το ένα τρίτο των μεγαλοκτηματιών Ζερβαίων.

Αγία Μαρίνα

Τα θύματα του αντιστασιακού αγώνα είναι τα εξής :

1.Ιωάννης Πανταζόπουλος σκοτώθηκε το 1948

2.Σπύρος Πανταζόπουλος σκοτώθηκε το 1948

3.Αντρέας Κουλακιώτης σκοτώθηκε το 1948

4.Σπύρος Κουλακιώτης σκοτώθηκε το 1948

5.Νικόλαος Στάμος σκοτώθηκε το 1942

6.Κωνσταντίνος Ευθυμίου σκοτώθηκε το 1942

7.Αθανάσιος Σχοινάς σκοτώθηκε το 1948

8.Φώτης Κατής σκοτώθηκε το 1949

Η Αγία Μαρίνα είναι παραθαλάσσιο χωριό πολύ παραγωγικό σε σιτηρά αλλά και σε ελιές. Οι περισσότεροι κάτοικοι του ήταν ψαράδες. Σήμερα υπάρχουν λίγοι ψαράδες και οι περισσότεροι ασχολούνται με την καλλιέργεια της ελιάς. Το περισσότερο κτήμα από την έκταση της Αγίας Μαρίνας την κατέχει ο τσιφλικάς Πανουριάς απόγονος του καπετάνιου Πανουριά το 1921. Η Αγία Μαρίνα έχει ένα ωραίο λιμανάκι από το οποίο διακινούνται οι βωξίτες της Παρνασσίδας. Είναι χωριό παραλιακό και εμπορικό και βρίσκεται μόλις 4 χιλιόμετρα από τη Στυλίδα.

Νεράιδα

Η Νεράιδα είναι ένα μικρό χωριουδάκι βόρεια της Στυλίδας, που απέχει μόλις 8 χιλιόμετρα. Έδωσε τα περισσότερα θύματα τόσο στον αγώνα ενάντια στους Ιταλογερμανούς 1941

-1944 όσο και κατά τον εμφύλιο 1946-49. Τα θύματα ήταν τα εξής :

1.Ευστάθιος Λάίνας του Αθανασίου, σκοτώθηκε το 1943

2.Ιωάννης Μουστάκας, σκοτώθηκε το 1943

3.Δημήτριος Μουστάκας, σκοτώθηκε το 1943

4.Ανάργυρος Κατσαδούρας, σκοτώθηκε το 1948

5.Δημήτριος Γιαννόπουλος, σκοτώθηκε το 1943

6.Ταξιάρχης Γιαννόπουλος, σκοτώθηκε το 1949

7.Δημήτριος Μπαλτάς, σκοτώθηκε το 1948

8.Σπύρος Τέγος, σκοτώθηκε το 1948

9.Γεώργιος Τραγανός, σκοτώθηκε το 1948

Το χωριό Νεράιδα, το έκαψαν οι Ιταλοί το 1943 σχεδόν ολοσχερώς. Είναι το μοναδικό χωριό που έκαψαν από αυτά που αναφέρω. Οι κάτοικοι του μετά την απελευθέρωση υπέφεραν από την εγκατάλειψη του κράτους και κατά το 1950 με πολλές δυσκολίες μετέφεραν το χωριό τους σε χαμηλότερη τοποθεσία. Σήμερα έχουν κάνει ένα χωριουδάκι πολύ παραδοσιακό με σπιτάκια με κεραμοσκεπή. Έκαναν γεωτρήσεις και βρήκαν μεγάλη ποσότητα νερού, παρόλο που είναι 600 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Με αυτό το νερό αξιοποίησαν τον άνυδρο ελαιώνα τους και τον έκαναν πολύ αποδοτικό.

Ανυδρο και Καραβόμυλος

Το Άνυδρο ή Νίκοβα είναι κοντινό χωριό στη Στυλίδα στα βορειο¬ανατολικά με λίγα σχετικά θύματα :

1.Αθανάσιος Φωτίου, σκοτώθηκε το 1948

2.Στυλιανός Φωτίου, σκοτώθηκε το 1948

3.Παναγιώτης Σκαντζούρης, σκοτώθηκε το 1946

4.Αθανάσιος Μπαλατσός, σκοτώθηκε το 1943, περίοδος 1941-44

5.Αλεξάνδρα Μπαλατσού, σκοτώθηκε το 1948

6.Αικατερίνη Μπαλατσού, σκοτώθηκε το 1948

7.Χρήστος Γεωργακόπουλος, σκοτώθηκε το 1948

8.Νικόλαος Αντωνογιώργος, σκοτώθηκε το 1949

9.Παναγιώτης Μαστροκώστας ή Κυριακόπουλος, σκοτώθηκε το 1946

10.Κωνσταντίνος Χασιώτης, σκοτώθηκε το 1946

11.Καρακατσιάνης Ανδρέας

Το χωριό Άνυδρο είναι παραγωγικό χωριό κυρίως σε ελιές και η έκταση του (περισσότερη από 30 στρέμματα) ακουμπάει στα νότια του βουνού Όθρυος και κατέρχεται έως τον κόλπο του Μαλιακού. Έχει πλούσιο ελαιώνα στα πεδινά.

Εκεί που υπάρχει σήμερα το χωριό Καραβόμυλος δεν υπήρχε τίποτα και με την πάροδο του χρόνου, επειδή τα κτήματα ορισμένων ακουμπούσαν στη θάλασσα και μετέπειτα δίπλα στην εθνική οδό, ένα μέρος των κατοίκων εγκατέλειψε το χωριό Άνυδρο ή Νίκοβα και έφτιαξαν σπίτια στη θέση Καραβόμυλος. Στην αρχή δεν είχαν κοινότητα. Με την πάροδο του χρόνου απέκτησαν δική τους κοινότητα. Σήμερα αρκετοί κάτοικοι του είναι έμποροι, λόγω του ότι το διασχίζει η εθνική οδός και τα κτήματα, ιδίως τα παραθαλάσσια, απέκτησαν μεγάλη τουριστική αξία. Εκεί λειτουργούν πολλά κέντρα διασκέδασης και ξενοδοχεία. Οι κάτοικοι του είναι Νικοβιώτες κατά ένα μέρος, όμως υπάρχουν και αρκετοί Σαρακατσαναίοι, ενώ κάποιοι είναι από τα άγονα χωριά της δυτικής Φθιώτιδας, που κατέβαιναν από χρόνια για δουλειά στον ελαιώνα και απέκτησαν σχέσεις με τους ντόπιους.

Μερικοί έμειναν μόνιμα, απέκτησαν περιουσία μεγάλη, δουλεύοντας τα κτήματα των ντόπιων και έκαναν αρκετές αγορές.

Αχινός

Ο Αχινός είναι χωριό ανατολικά του δήμου Στυλΐδας, εύπορο με πολύ λίγα θύματα. Προσέφερε αρκετά στον αγώνα του λαού μας, βοηθώντας τον με τρόφιμα και σιτηρά αλλά προπαντός με λάδι που ήταν απαραίτητο για τη συντήρηση των ένοπλων τμημάτων του μόνιμου Ε.Λ.Α.Σ., που βρίσκονταν και δρούσαν προπάντων στη δυτική Φθιώτιδα και στην

Ευρυτανία. Τα τμήματα αυτά είχαν μεγάλη ανάγκη από λάδι και οι διακινήσεις τους γίνονταν με ζώα περνώντας από υποχρεωτικές διαβάσεις, όπως τα χωριά Δερελή και Κούρνοβο της περιφέρειας Δομοκού

Ο Αχινός δεν είχε θύματα. Χωριό με προχριστιανική ιστορία έχει πολλά αρχαία που ανακαλύπτει η αρχαιολογική σκαπάνη και χρονολογούνται από την αρχαιότητα, την εποχή του Αχιλλέα, βασιλιά των Μυρμιδόνων. Κωμόπολη η Εχινούπολη, τα προ τα 1940 χρόνια ήταν ένα μικρό χωριουδάκι. Σήμερα αριθμεί γύρω στους 1000 κατοίκους που ήταν Σαρακατσαναίοι και Συγγρηλιώτες.

Τσιρνοβίτι / Παλαιοκερασιά

Θύμα της περιόδου 1941-45 ήταν ο :

1.Σταύρος Βασ. Μπαλατσός, σκοτώθηκε το 1943 σε μάχη με τους Γερμανούς

Τα θύματα της περιόδου 1946-49 ήταν τα εξής :

1.Βασίλειος Παν. Καραπλιός

2.Ιωάννης Παν. Καραπλιός

Τους εκτέλεσαν οι παρακρατικές ομάδες το 1948

3.Δημήτρης Αποστ. Καραπλιός

4.Απόστολος Δημ. Καραπλιός

Τους εκτέλεσαν έπειτα από καταδίκη στο Στρατοδικείο Λαμίας το 1948

5.Κατνσταντίνος Αθαν. Αλεξόπουλος

6.Νικόλαος Βασ. Μπαλατσός

Σκοτώθηκαν σε μάχες το 1943

Το Τσερνοβίτι είναι ορεινό χωριό, κτηνοτροφικό με λίγες ελιές στα νότια μικρής αποδόσεως λόγω του ότι ο ελαιώνας του είναι βραχώδης και άνυδρος. Στο χωριό αυτό είχε την έδρα του το ανεξάρτητο τάγμα Όθρυος με τους Μπέγνη και Παριανό και με στρατιωτικό το Χριστόφορο Τσιγαρίδα (Γερακοβούνι) έφεδρο υπολοχαγό του Αστικού στρατού. Το χωριό περιστοιχίζονταν από απόκρημνα βράχια, την ξακουστή Κανάλα και είχε ως εκ τούτου φυσικά οχυρά.

Θύματα ήταν οι εξής :

1.Ευστάθιος Κων. Καραγιώργος

Σκοτώθηκε στις 6/08/1943 στη μάχη της Άμφισσας.

2.Απόστολος Κασιαράς

Μέλος του Κ.Κ.Ε. που σκοτώθηκε από τους Γερμανούς.

3.Αθανάσιος Κασιαράς

Αδελφός του Αποστόλη, υπεύθυνος Ε.Π.Ο.Ν. τον βασάνισαν οι χωροφύλακες στην Λαμία μετά τη Βάρκiζα και πέθανε από τα βασανιστήρια στις 18/08/1948.

4.Ελισσάβετ Πολυμέρου

Υπεύθυνη Ε.Π.Ο.Ν. και δραστήρια γυναίκα που διώχθηκε από τις μεταπολεμικές κυβερνήσεις. Τη βασάνισαν και κατέληξε στο σανατόριο Σωτηρία. Πέθανε το 1950 σε ηλικία 28

ετών.

5.Αθανασία Γ. Καδά

Επονίτισα, μέλος του Κ.Κ.Ε. και πολύ δραστήρια. Το 1946 την ξυλοκόπησε άγρια συμμορία δεξιών τραμπούκων και πέθανε από τις ταλαιπωρίες σε ηλικία 27 ετών και αυτή στο σανατόριο Σωτηρία.

6.Καραγιώργος Κλεάνθης, πέθανε το 1947.

Τα πρόσωπα που πήραν μέρος στην οργάνωση Ε.Α.Μ. και εφεδρικού Ε.Λ.Α.Σ. ήταν τα εξής :

1.Χαράλαμπος Τριαντάφυλλου, ανάπηρος της Αλβανίας

2.Αγορίτσας Ευάγγελος

3.Αγορίτσας Ηρακλής

4.Κατσόγιαννης Αθανάσιος

5.Λαΐνας Χρήστος, ανάπηρος της Αλβανίας

6.Αρλαπάνος Γεώργιος

7.Τσιάμης Σπύρος

8.Τσιάμης Κωνσταντίνος

Αχλάδι

Το Αχλάδι, χωριουδάκι παραλιακό κοντά στο χωριό Ράχες, κατοικείται σχεδόν κατά πλειοψηφία από πρόσφυγες ψαράδες και λίγους κτηνοτρόφους Σαρακατσαναίους. Δεν παρουσίασε μεγάλη προσφορά στον αντιστασιακό αγώνα και θύματα δεν είχε σχεδόν καθόλου. Η συμβολή των κατοίκων στον απελευθερωτικό αγώνα ήταν μικρή όχι όμως και τελείως ασήμαντη.

Τα ψαροκάικα και οι βαρκούλες τους ενίσχυσαν τον αγώνα.

Σπαρτιά

Το χωριό Σπαρτιά είναι στη ρίζα της νότιας πλαγιάς της Όθρυος. Είναι σχετικά μικρό και φτωχό. Η προσφορά του στον αντιστασιακό αγώνα ήταν μικρή και τα θύματα του ήταν λίγα σε αντίθεση με τα γειτνιάζοντα χωριά, Παλαιοκερασιά και Μύλοι.

Τα θύματα ήταν τα εξής :

1.Ιωάννης Αθαν. Πανάγος

2.Ιωάννης Βιολιντζής

Οι Σπαρτιώτες ως επί το πλείστον ελαιοπαραγωγοί και με λίγα χωράφια είναι πολύ εργατικοί και δημιουργικοί. Τα παιδιά τους σπούδασαν και αρκετά από αυτά έγιναν

καθηγητές, δάσκαλοι και παπάδες. Είναι πανέξυπνοι και τολμηροί άνθρωποι. Μετά το 1945 εγκατέλειψαν το παλιό χωριό Σπαρτιά που ήταν στα ριζώματα της Τσιμαντήρας, βουνό

στις ανατολικές υπώρειες της Όθρυος και κατέβηκαν πιο χαμηλά, έχτισαν καινούριο χωριό και το ονόμασαν Παλιάχλαδο, γιατί είναι κοντά στο παραλιακό χωριό Αχλάδι, προσφυγικό χωριό που έχει κατοίκους ψαράδες.

Μύλοι

Τα θύματα της περιόδου 1941-44 είναι τα εξής :

1.Γεώργιος Γκανζιάς 1943

2.Νικόλαος Γκανζιάς 1943

3.Ιωάννη ς Αργυρίου 1943

4.Θεόδωρος Αργυρίου 1943

5.Χρήστος Χάδος 1943

6.Θεόδωρος Κάνορας 1943

7.Αθανάσιος Αργυρίου τ. Γεωργίου 1943

8.Χρήστος Μπλάνης τ. Δημητρίου 1943

9.Σπύρος Μπλάνης τ. Γεωργίου 1943

10.Αθανάσιος Μπλάνης τ. Γεωργίου 1943

11.Κωνσταντίνος Βαζούρας τ. Δη μητρ.1943

Τα θύματα περιόδου 1946-1949 είναι τα εξής:

1.Αθανάσιος Τσόντζωρας

2.Δημήτριος Νάτσιος

3.Χρήστος Πανταζόπουλος

Οι Μύλοι είναι ένα χωριό σχεδόν ορεινό βόρεια της Πελασγίας . Εκεί κατά τα χρόνια της κατοχής έδρευε το εφεδρικό τάγμα Ε.Λ.Α.Σ. με διοικητή το Νίκο Καρκάνη «Νικηφόρο» από το Δερελή Δομοκού. Ήταν ακούραστος αγωνιστής παρόλο που ήταν τραυματίας από τον Αλβανικό πόλεμο.

Η Πελασγία είναι κεφαλοχώρι, εύπορο από σιτηρά και ελιές αλλά και κτηνοτροφία. Είναι χωριό μ£ δημοκρατική παράδοση και τούτο χάρη σε δυο εξαίρετους συναγωνιστές - τον Μπάμπη Σουλιωτόπουλο και το Δημήτριο Ρίζο - ικανά και έμπειρα στελέχη που προσέφεραν με το κύρος τους αρκετά στον απελευθερωτικό αγώνα του λαού μας.

Τα θύματα ήταν τα εξής :

1.Μάνθος Σουλιωτόπουλος

2.Γιάννης Αργυρίου

3.Θεόδωρος Αργυρίου

4.Αθανάσιος Γάκης

5.Αθανάσιος Αργυρίου

6.Κων/νος Μαλάμος

7.Τσιάρας ιερεύς

8.Αλέξανδρος Ζαρογιάννης

9.Γεώργιος Γκανζιάς

10.Νικόλαος Γκανζιάς

Τα δυο από τα δέκα θύματα ίσως να είναι από τη Γλύφα, (τα βρήκα στον γενικό κατάλογο στην Πελασγία και αν είναι λάθος ας με συγχωρήσουν).

Κακόρεμα

Το Κακόρεμα δεν ήταν χωριό, ήταν στάνη Σαρακατσαναίων στα όρια Φθιώτιδας-Μαγνησίας. Θα ήταν παράληψη να μην τους συμπεριλάβω και αυτούς σε τούτο το ιστορικό βιβλίο μου. Οι άνθρωποι αυτοί τελείως ξεκομμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο ασχολούνταν με την κτηνοτροφία και οργανώθηκαν κι αυτοί στο Ε. Α. Μ. Πρόσφεραν όσο το δυνατόν περισσότερα στον αγώνα, ιδίως σε τρόφιμα, κρέας, τυρί κ,λ.π. και στον εμφύλιο σαν σύνδεσμοι των τμημάτων του Δημοκρατικού Στρατού. Βοήθησαν αρκετά το τμήμα Όθρυος του Χρήστου Βαζούρα, του αξέχαστου μονόχειρα καπετάνιου που κατάγονταν από Σαρακατσάνικη οικογένεια και πλήρωσαν αυτή την προσφορά με τέσσερα θύματα :

1.Κων/νος Δημ. Κατσιαμπέκης

2.Γεώργιος Πλιάτσικας

3.Κων/νος Καστανής

4.Γεώργιος Καστανής

Αυτούς τους αγωνιστές τους δολοφόνησε η παρακρατική συμμορία του Γιάννου Κοντούρη και του Μπαντέλη κ.λ.π.

Σοβαλα και Βαθύκοιλο

Η Σοβάλα και το Βαθύκοιλο είναι τα τελευταία χωριά της Ανατολικής Φθιώτιδας του παλαιού Δήμου Φαλάρων και Κρεμαστής Λαρίσης. Τα μικρά χωριουδάκια πλήρωσαν κι αυτά το βαρύ τίμημα στην εθνική αντίσταση και προπάντων από το μετά Δεκεμβριανό κράτος στην αρχή του 1946-1947 οπότε στέριωσαν οι Άγγλοι και μετά οι Αμερικανοί έως το τέλος του εμφυλίου το 1949. Τα θύματα ήταν τα εξής :

1.Κων/νος Στουρνάρας τ. Θεοδώρου 1948

2.Κων/νος Κατσαρός τ. Νικολάου 1948

3.Γεώργιος Κατσαρός τ. Χρήστου 1948

4.Χρήστος Κατσαρός τ. Ευαγγέλου 1948

5.Απόστολος Καραγιώργος τ. Αθανασίου 1948

6.Καραγιώργου Γεωργία τ. Νικολάου 1948

7.Γεώργιος Στουρνάρας τ. Νικολάου 1948

8.Αθανάσιος Στουρνάρας τ. Νικολάου 1948

9.Αθανάσιος Κατσαρός τ. Νικολάου 1948

10.Κων/νος Μαλάμης 1948

11.Γάκης Αθανάσιος τ. Ιωάννη 1948

Η προσφορά τους στον απελευθερωτικό αγώνα ήταν μεγάλη αν αναλογιστούμε τα θύματα που είχαν.

Βαθύκοιλο

Το Βαθύκοιλο είναι ένα χωριουδάκι παραθαλάσσιο απέναντι από τα βόρια παράλια της Εύβοιας με δυο κολπίσκους , φυσικά αγκυροβόλια κατά τα χρόνια της κατοχής. Σπουδαίο αγκυροβόλιο των ανταρτικών καϊκιών του Ε.Λ.Α.Ν. και επίσης σημείο που πλεύριζαν τα ελληνικά και εγγλέζικα υποβρύχια και έπαιρναν αγωνιστές κυρίως κατά τα πρώτα κατοχικά χρόνια το 1941-42 προτού να συγκροτηθούν τα ένοπλα τμήματα του Ε.Λ.Α.Σ. Αυτός ο όρμος με τα λίγα καΐκια του Ε.Λ.Α.Ν. Μαλιακού - Ευβοϊκού έπαιξε σπουδαίο ρόλο στον όλο αντιστασιακό αγώνα.

Τρομοκράτησε τα Γερμανικά πλοιάρια που πέρναγαν από το στενό του βόρειου Ευβοϊκού για να αποφύγουν τα εγγλέζικα και τα ελληνικά υποβρύχια. Αρκετά πλοιάρια αναγκάστηκαν να παραδώσουν το φορτίο που μετέφεραν -τρόφιμα, ρουχισμό, πολεμοφόδια κ.λ,π. και έδωσαν πολλές μάχες με Γερμανούς που τα συνόδευαν. Κατά την οπισθοχώρηση των Γερμανώντον Οκτώβριο του 1944 στο νησάκι Αργυρονήσι αιχμαλώτισαν 80 Γερμανούς που είχαν αγκυροβολήσει στο νησί γιατί το καΐκι τους είχε πάθει βλάβη η μηχανή του.

Κατά το 1943 το Σεπτέμβριο που συνθηκολόγησαν οι Ιταλοί ένα μεγάλο τμήμα Ιταλών που είχε έδρα την Αιδηψό παραδόθηκε με όλο τον οπλισμό του στον Ε.Λ.Α.Σ. στο τάγμα Εύβοιας. Όλος ο οπλισμός και τα τρόφιμα των Ιταλών μεταφέρθηκαν από τον Ε.Λ.Α.Ν. στην Ηπειρωτική Ελλάδα που τα είχε ανάγκη. Καπετάνιος του Ε.Λ.Α.Ν. ήταν ο Σώτος Μπέγνης, ξάδερφος του Σωτήρη Μπέγνη, καπετάνιου του ανεξάρτητου Όθρυος. Αυτά τα παιδιά ήταν από τη Σαλαμίνα (Κούλουρη) και βρέθηκαν εδώ ως εργάτες. Η κατοχή τους βρήκε εδώ και εντάχθηκαν από τους πρώτους στον Ε.Λ.Α.Σ..

Ήταν γενναία παλικάρια. Πήραν μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα μαζί με αρκετά άλλα παιδιά, Κουλουριώτες, όπως οι αδελφοί Λαθούρη -Ντίνος και Χρήστος - και άλλοι με τη διαφορά όμως ότι αυτοί δε διώχτηκαν, δήλωσαν υποταγή στο μετά Δεκεμβριανό κράτος, δήλωσαν πως δεν ανήκουν σε κόμμα και κατάφεραν να μην υποφέρουν όπως άλλοι συναγωνιστές τους σε φυλακές και εξορίες που τους τράβηξαν χρόνια χωρίς να κάνουν προδοσία, προς τιμήν τους.

Εδώ θεωρώ πως πρέπει να αναφέρω και τη συγκρότηση του ανεξάρτητου τάγματος Όθρυος. Το ανεξάρτητο τμήμα Όθρυος συγκροτήθηκε έπειτα από την άτυχη όπως χαρακτηρίστηκε από τα δυο στελέχη της περιοχής μας αλλά και από τον εκπρόσωπο του γενικού στρατηγείου του Ε.Λ.Α.Σ. στη σύσκεψη στελεχών που έγινε τον Ιούνιο του 1943 στο χωριό Χιλιαδού στην οποία έλαβα μέρος ως εκπρόσωπος διοίκησης εφεδρικού Ε.Λ,Α.Σ. Στυλίδας. Η δολοφονία το Μάρτιο στο χωριό Σπαρτιά του Γεώργιου Μπαλωμένου έφεδρου αξιωματικού του Αστικού Στρατού υπολοχαγού, αν θυμάμαι καλά, που είχε το ψευδώνυμο Τρεμπεσίνας από το βουνό Τρεμπεσίνα της Αλβανίας που ήταν διοικητής λόχου του 2ου τάγματος του 42ου Συντάγματος Ευζώνων Λαμίας,τολμηρός και ικανός αξιωματικός αλλά ολίγον αφελής, όπως φάνηκε με τη στάση του. Αντιφασίστας πολέμαρχος στην Αλβανία δε χώνευε τους Ιταλούς και σ' έναν καυγά στη Λαμία το χειμώνα του 1943 το Γενάρη μήνα αποφάσισε να ενταχθεί στο τότε αδύναμο τμήμα του Ε.Λ,Α,Σ, της περιοχής που διοικούνταν υπό το Σωτήρη Μπεγνή και τον Παριανό.

Η δύναμη του τμήματος τότε ήταν 28-30 άντρες. Μόλις παρουσιάστηκε ο Μπαλωμένος σαν αξιωματικός, η διοίκηση του τμήματος που προανέφερα με μεγάλη προθυμία του ανέθεσε τη διοίκηση. Εδώ πρέπει να κάνω και μια διευκρίνιση : εντολή τότε του Ε, Α.Μ. που διεύθυνε τον απελευθερωτικό αγώνα ήταν να είναι η διοίκηση τριμελής : τον στρατιωτικό, τον καπετάνιο και τον πολιτικό καθοδηγητή που έρχονταν σε επαφή με τις πολιτικές οργανώσεις. Στρατιωτικός, λοιπόν ο Μπαλωμένος (Τρεμπεσίνας), καπετάνιος ο Σωτήρης Μπεγνής και πολιτικός ο Χρήστος Παριανός. Αυτό όμως δεν κράτησε για πολύ. Ο Μπαλωμένος ωθούμενος από στοιχεία αντίθετα στον αγώνα του Ε.Α.Μ., όπως ο Ζάχος Αγγελής από το χωριό Ράχες, ο Ευάγγελος Μπλούνας από τον Αχινό και ο Αριστείδης Λυμπέρης από την Κουβέλα θέλησαν να καπηλευτούν την ικανότητα του ως αξιωματικός και του είπαν πως δεν πρέπει να συνεργαστεί με τον Μπεγνή Παριανό γιατί αυτοί είναι κομμουνιστές, πως πρέπει να διασπάσει το μικρό αυτό τμήμα και να κάνει δικό του με όσους τον ακολουθήσουν. Αυτό όμως ήταν πολύ παρακινδυνευμένο γιατί όλες οι πολιτικές οργανώσεις ήταν ενάντια σε αυτή την ενέργεια και αφού το επιχείρησε το Φεβρουάριο του 1943 βρέθηκε εκτεθειμένος αφού μόνο επτά από το τμήμα τον ακολούθησαν και δεν είχε καμία επαφή με την οργάνωση. Ευρισκόμενος λοιπόν σε δύσκολη θέση έκανε κι άλλο πιο σοβαρό λάθος.

Ερχόμενος σε επαφή με τα πρόσωπα που προανέφερα άρχισε να συγκεντρώνει όπλα για να τα στρέψει εναντίον του τμήματος Μπεγνή, Παριανού. Αυτή η ενέργεια του τον εξέθεσε και ήλθε εσπευσμένα σύνδεσμος από το Γενικό Στρατηγείο του Ε.Λ.Α.Σ. και κάλεσε και τα δυο τμήματα σε σύσκεψη στο χωριό Χιλιαδού καθώς και το τμήμα Δομοκού του Νάκου Μπελή. Έπειτα από τη σύσκεψη αυτή του ανέθεσαν την αρχηγεία του ενωμένου τμήματος που είχε δύναμη 150-170 άντρες με τριμελή διοίκηση : στρατιωτικός ο Μπαλωμένος, πολιτικός ο Σούλας από την Ομβριακή Δομοκού και καπετάνιος ο Μπελής, το τμήμα αυτό μέσα στο Φεβρουάριο ξεκίνησε περιοδεία στα χωριά της Ανατολικής Φθιώτιδας για να τονώσει το ηθικό του λαού και να παρακολουθήσει τις ύποπτες κινήσεις του Μπαλωμένου και τη σύνδεση του με τα στοιχεία που προανέφερα.

Περί τα τέλη Φεβρουαρίου πέρασαν από Πελασγία, Μύλους και διανυκτέρευσαν στο χωριό Σπαρτιά. Εκεί ο Μπαλωμένος έκανε το μεγάλο λάθος τη νύχτα, έστειλε κρυφά από τη διοίκηση ( τους άλλους δυο ) σύνδεσμο στο χωριό Ράχες με εντολή να συναντήσει τα στοιχεία που συνεργάζονταν κρυφά για ξεχωριστό αγώνα. Ο σύνδεσμος συνελήφθη για και ομολόγησε αβίαστα τα όσα προφορικά του είπε ο Μπαλωμένος αλλά και το γραπτό έγγραφο που του έδωσε να δώσει στο Ζάχο Αγγελή για τη δραστηριοποίηση της διασπαστικής δουλειάς.

Αυτό θεωρήθηκε παράνομη πράξη και αμέσως διετάχθη από τους άλλους δυο Μπελή και Σούλα να συλληφθεί και μαζί με τα πειστικά στοιχεία το έγγραφο και το σύνδεσμο να σταλεί το γρηγορότερο στο Γενικό Στρατηγείο που είχε έδρα το χωριό Κολοκυθιά της δυτικής Φθιώτιδας.

Νύχτα τον πήρε μια ομάδα με διοικητή το Γιάννη Βουρλιά, μαζί και 4-5 μέλη αντάρτες που ήταν πιστοί του, στο δρόμο, κατά την ομολογία του Νίκου Ζαΐμη που ήταν κι αυτός ένας από τους τέσσερις κρατούμενους, λογομάχησε με τον επικεφαλή της συνοδείας, τον έβρισε το Βουρλιά και χειροδίκησε εναντίον του (μ' ένα χαστούκι) και ως ήταν επόμενο ο Βουρλιάς τον πυροβόλησε και τον σκότωσε.

Αν δεν είχε συμβεί αυτό και τούτο κατά την ομολογία του Τάσιου του Λεφτεριά που ήταν στο Δικαστικό τμήμα του Γενικού Στρατηγείου και τον ερώτησα για να λύσω κι εγώ μια απορία που είχε μου είπε επί λέξει: «αν έρχονταν στο Γενικό Στρατηγείο δε θα δικάζονταν για την πράξη του αυτή, θα του γίνονταν μόνο συστάσεις και ίσως απόσπαση σε άλλη περιοχή». Αυτό το γεγονός έφερε μια αναστάτωση όχι στις πολιτικές οργανώσεις αλλά και στα ένοπλα τμήματα. Χρειάστηκε να γίνουν αρκετές συσκέψεις και ανακατατάξεις τους μήνες Μάρτιο, Απρίλιο και Ιούνιο το 1943 σε μια μεγάλη σύσκεψη στη Χιλιαδού, όπου έγινε ο διαχωρισμός των τμημάτων και συγκροτήθηκε το ανεξάρτητο Όθρυος με στρατιωτικό τον Χριστόφορο Τσιγαρίδα (Γερακοβούνι), πολιτικό το Γιάννη Τυροβολά και καπετάνιο το Σωτήρη Μπέγνη.

Ο ξάδερφος του, ο Σώτος Μπεγνής, ανέλαβε τη διοίκησητου Ε.Λ.Α.Ν. Η δύναμη του τμήματος ήταν 120-130 άντρες μέχρι τον Αύγουστο που έγινε η μάχη του Αλμυρού σε συνεργασία με το τμήμα Νάκου Μπελή. Η μάχη αυτή είχε μεγάλο αντίκτυπο στις περιοχές και ήταν ίσως η πρώτη μάχη που τμήματα του Ε.Λ.Α,Σ, προσέβαλαν και κατέβαλαν κωμοπόλεις όπως ο Αλμυρός. Μέχρι τον Οκτώβριο έδωσε αρκετές μάχες όπως η ανατίναξη της γέφυρας στο Κούρνουβο, η μάχη της Μακρακώμης και άλλες μικρότερης σημασίας. Τους τελευταίους μήνες το 1943 πέρασε στην Ήπειρο στις μάχες με την Ε.Δ.Ε.Σ. και έτσι φτάσαμε στο 1944 το χρόνο που ήταν ο τελευταίος της κατοχής από τους Γερμανούς γιατί οι Ιταλοί είχαν συνθηκολογήσει στις 6 Σεπτεμβρίου το 1943. Τότε το ανεξάρτητο Όθρυος ανδρώθηκε και απέκτησε αρκετά βαρύ οπλισμό, όλμους, πολυβόλα, Μπρέντα ιταλικά πολεμοφόδια και αρκετά άλλα. Κατά το τέλος του 1943 με αρχές του 1944 η δύναμη του σε άντρες έφτασε τους 220-250 με οργάνωση στρατιωτική, αρκετά καλά οργανωμένους, με επιμελητεία, με συνεργείο που λειτουργούσε αρκετά καλά, με ραφεία, τσαγκαράδικο και συνεργείο επισκευής όπλων. Αυτά όλα για ένα μεγάλο διάστημα λειτουργούσαν στο χωριό Μύλοι και μόνο κατά το καλοκαίρι του 1944 μεταφέρθηκαν στη Γούρα όπου ήταν και η έδρα του τάγματος και συγκεκριμένα στη θέση Τσιουρνάτ.

Μέσα στο 1944 και ιδίως στη Στυλίδα οι Γερμανοί κρατούσαν έναν αριθμό Ιταλούς αντιφασίστες που δε θέλησαν να συνεχίσουν τον πόλεμο μαζί με τους Γερμανούς και τους είχαν για αγγαρείες. Αυτοί αποφάσισαν να ενταχθούν στον Ε.Λ.Α.Σ. και τη σύνδεση αυτή ανέλαβε η οργάνωση Στυλίδας υπό τον έμπειρο αγωνιστή Μιχάλη Τρίγκα που ήταν υπεύθυνος της οργάνωσης. Ο Μιχαήλ ήλθε σε επαφή με δυο έμπειρους Ιταλούς αντιφασίστες τον Μάριο και τον Μπρούνο. Αυτοί συνεννοήθηκαν και με τους υπολοίπους και αφού συμφώνησαν όλοι να παραδοθούν στους αντάρτες του Ε.Λ.Α.Σ η οργάνωση ήρθε σε επαφή με τα τμήματα που στρατοπέδευαν τότε στην περιοχή της Πελασγίας (τρία μίλια) στο δρόμο Λαμίας - Βόλου και αποφασίστηκε την 17 Ιουλίου 1944, μια σκοτεινή νύχτα, να έλθει εσπευσμένα το τμήμα στη Στυλίδα καθώς και ομάδες εφεδροελασιτών από τα γειτονικά χωριά Άνυδρο, Νεράιδα, Αχινού και της Στυλίδας ο εφεδρικός να τους απελευθερώσουν ( έτσι κι έγινε ).

Στις 11 πριν τα μεσάνυχτα - έτσι ήταν το σχέδιο της επιχείρησης -ροβόλησαν τα τμήματα από το δρόμο Νεράιδας - Στυλίδας που τότε δεν ήταν αμαξωτός αλλά ένα κακοτράχαλο μονοπάτι. Φτάσαμε στα προκαθορισμένα σημεία και στις 11η ώρα όπως προανέφερα άρχισε η μάχη. Πρώτα χτύπησε η ομάδα η δική μας με διοικητή το Χρήστο Παριανό, παλικάρι ατρόμητο, χτυπήσαμε το σκοπό στο παγοποιείο και κατά συνέχεια το σπίτι του μεγαλοκτηματία Ρίζου Ψύλλου όπου ήταν η Γερμανική διοίκηση.

Οι Ιταλοί όντως συνεννοημένοι μόλις άκουσαν τα πρώτα πυρά αφόπλισαν τους δυο φρουρούς Γερμανούς όσο αυτοί που ήταν στο σχολείο, μετέπειτα Γυμνάσιο τόσο και αυτοί που ήταν στο φυλάκιο του προφήτη Ηλία, ένα εκκλησάκι που είναι σε δεσπόζων ύψωμα της Στυλίδας με στρατηγική σημασία. Το φυλάκιο αυτό το κατέλαβε, αναίμακτα βέβαια, η ομάδα διοίκησης υπό τον Μπεγνή. Οι Γερμανοί φρουροί παραδόθηκαν χωρίς να προβάλουν αντίσταση. Η ομάδα του Παριανού που έπρεπε να κρατήσει ακινητοποιημένους τους Γερμανούς της διοίκησης που ήταν οχυρωμένοι στα σπίτια των Ψυλλαίων και διέθεταν βαρύ οπλισμό : πολυβόλα (Μυδράλια), όλμους βαρύς που έκαναν επισημασμένες εκ των προτέρων βολές στα περάσματα και στους κάθετους δρόμους, ώστε να εμποδίσουν στα τμήματα μας να προχωρήσουν και τους Ιταλούς να μην μπορέσουν να διαφύγουν.

Σε μια στιγμή ο Γερμανός διοικητής κατέβηκε στο δρόμο και προσπάθησε με μια ομάδα επίλεκτων Γερμανών με αυτόματα και χειροβομβίδες να μας προσβάλλει στην πρόχειρη οχύρωση ( ένα τοιχίο που υπήρχε έξω από το σχολείο ). Εκεί είχαμε οχυρωθεί αλλά με επιδέξιο τρόπο ο διοικητής με συντονισμένα πυρά τους απωθήσαμε σκοτώνοντας τον διοικητή και τραυματίζοντας τον υποδιοικητή που τον ακολουθούσε καθώς και δυο στρατιώτες. Έπειτα από μιας ώρας σκληρή μάχη οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, να μπουν στα σπίτια και από εκεί να συνεχίσουν την αντίσταση μέχρι το πρωί. Το σύνθημα της υποχώρησης δόθηκε από την διοίκηση στις 5 το πρωί.

Στη μάχη αυτή είχαμε δυο νεκρούς και τέσσερις τραυματίες του μόνιμου Ε.Λ.Α.Σ. καθώς και τρεις τραυματίες του εφεδρικού. Από τους Γερμανούς εκτός από τον διοικητή τους που σκοτώθηκε, σκοτώθηκαν και άλλοι τέσσερις καθώς και άγνωστος αριθμός τραυματίστηκαν μεταξύ των οποίων ήταν και ο αναπληρωτής του διοικητή που ήταν τραυματισμένος ελαφρά στο δεξί χέρι και στο πρόσωπο από έκρηξη χειροβομβίδας. Την άλλη μέρα στις 18 Ιουλίου 1944 ήρθε από τη Λαμία ανακριτικό τμήμα Γερμανών προκειμένου να καταλογίσουν ευθύνες και να κάνουν αντίποινα. Ο υποδιοικητής έριξε τις ευθύνες στους Ιταλούς και ισχυρίστηκε ότι αυτοί αφόπλισαν τους φρουρούς Γερμανούς που ήταν στο σχολείο και με τα όπλα τους σκότωσαν το διοικητή, τραυμάτισαν τον ίδιο αλλά και τους άλλους Γερμανούς που σκοτώθηκαν.

Είχαμε απορία γιατί το έκανε αυτό αλλά κατά την αποχώρηση των Γερμανών από τη Στυλίδα στις 17/10/1944 ο εξαίρετος αυτός άνθρωπος δεν ακολούθησε τα υποχωρούντα τμήματα αλλά κρύφτηκε και την επομένη παραδόθηκε στην πολιτική οργάνωση του Ε.Α.Μ. Στυλίδας για να τον οδηγήσουν στο στρατόπεδο αιχμαλώτων που ήταν στο Μεσενικόλα Καρδίτσας, πέρασε από το Δομοκό που υπηρετούσα τότε στη διοίκηση Πολιτοφυλακής και από περιέργεια δια του διερμηνέα του γέρου Καραντζά του φαρμακοποιού που ήξερε απταίστως τα Γερμανικά τον ρώτησα πως σκέφτηκε τότε μετά τη μάχη της Στυλίδας να πει όσα είπε και να σώσει κάποιους αγωνιστές που οι Γερμανοί θα εκτελούσαν για αντίποινα όπως έκαναν πάντα. Αφού τον ζόρισα λίγο να μου δώσει κάποια εξήγηση, μου απάντησε ανθρώπινα και μου είπε ότι είναι έφεδρος αξιωματικός αντιφασίστας εναντίον του πολέμου και από την ιδιότητα του σαν εκπαιδευτικός (ήταν καθηγητής Πανεπιστημίου της Λυψίας όπως μας είπε) σκέφτηκε ανθρώπινα κι το έκανε αυτό για να έχει τη συνείδηση του αναπαυμένη, αν ζούσε και έφτανε στο σπίτι του.

Κατά τη διήμερη μάχη οι Γερμανοί είχαν πολλούς νεκρούς και τραυματίες γεγονός που διαπίστωσα ο ίδιος στο Δομοκό όταν υπηρετούσα στην πολιτοφυλακή. Το βράδυ της 19ης και 20ης Οκτωβρίου πέρασε και στρατοπέδευσε στο Δομοκό το τελευταίο τμήμα των Γερμανών. Το πρωί της 20ης Οκτωβρίου η οργάνωση Δομοκού έστειλε μια ομάδα παιδιά και κορίτσια να καθαρίσουν τους χώρους στους οποίους είχαν ξενυχτήσει οι Γερμανοί στο 1° Δημοτικό Σχολείο και στο Γυμνάσιο. Τα παιδιά όταν μπήκαν στους χώρους αυτούς τρομοκρατήθηκαν και αηδίασαν σαν άπειρα που ήταν από πόλεμο. Έτρεξαν να ειδοποιήσουν τον υπεύθυνο της οργάνωσης Ε.Α.Μ., το Βασίλη Μωραϊτόπουλου ότι τους είναι αδύνατον να εισέλθουν μέσα στα σχολεία με το θέαμα αυτό.

Ο Μωραϊτόπουλος μη ξέροντας τι είδαν με φώναξε να πάμε μαζί, υποπτευόμενος πως οι Γερμανοί είχαν αφήσει κάποιο νεκρό από αυτούς που κουβαλούσαν μαζί τους για να τους πάνε στα καθορισμένα νεκροταφεία τους. Όταν φτάσαμε συνειδητοποιήσαμε τι είχε συμβεί: το δάπεδο του σχολείου ήταν γεμάτο από επιδέσμους από τις αλλαγές των τραυμάτων που είχαν κάνει. Μετά ορισμένοι της οργάνωσης που πήγαν να καθαρίσουν γέμισαν τρία κάρα με βρωμιές και ήταν τόση η δυσοσμία που έδεσαν μύτη τους μαντήλια για να αντέξουν τη μυρωδιά. Έτσι διαπίστωσα πως ήταν θετική η πληροφορία που πήραμε από τον φαρμακοποιό γέρο Καραντζά που πάντα μας πληροφορούσε για την κατάσταση ( ήταν ο μόνος που γνώριζε τα Γερμανικά και με τον οποίο οι Γερμανοί έρχονταν κατ' ανάγκη σε επαφή για να ζητήσουν ότι ήθελαν). Αυτά τα γεγονότα εξιστορούν τη δράση του ανεξάρτητου Όθρυος αλλά και γενικά του Ε.Λ.Α.Σ. που από την ντόπια και ξένη αντίδραση κατηγορήθηκε και συκοφαντήθηκε ότι έκανε πόλεμο μόνο για την εξουσία και όχι εναντίον των κατακτητών.

Το ανεξάρτητο Όθρυος είχε και ένα ατύχημα ( όπως συνήθως συμβαίνει εν καιρώ πολέμου ) : μια ομάδα του μόνιμου Ε.Λ.Α.Σ. και μια διμοιρία εφεδρικού έστησαν ενέδρα την 17η Οκτωβρίου σε καλά οχυρωμένη θέση στο δρόμο Στυλίδας - Λαμίας στη θέση Μ.Βρύση όπου υπάρχει ένα βραχώδης ύψωμα που προσφέρεται για ενέδρα. Το μόνιμο του Ε.Λ. Α.Σ. είχε διοικητή το Χρήστο Παριανό και το εφεδρικό τον υπεύθυνο εφεδρικού Στυλίδας, Χρήστο Ταλαρά Αυτό έγινε για να χτυπήσουν το τελευταίο τμήμα των Γερμανών που θα εγκατέλειπε τη Στυλίδα και θα πέρναγε από το σημείο αυτό αναγκαστικά. Τα δυο τμήματα έπιασαν θέσεις τη νύχτα. Το πρωί εμφανίστηκε η μηχανοκίνητη δύναμη των Γερμανών που στην κορυφή του προπορεύονταν ένα τεθωρακισμένο όχημα καλά εξοπλισμένο και στο τέλος της φάλαγγας ακολουθούσε ένα τανκ που προστάτευε τα αυτοκίνητα τους. Όταν έφτασαν στο καθορισμένο σημείο που είχε στηθεί η ενέδρα δόθηκε το σύνθημα από τον επικεφαλή της ενέδρας για να χτυπήσουν. Όλα τα ατομικά όπλα λειτούργησαν αλλά το μυδράλιο έπαθε εμπλοκή. Τα ατομικά όπλα μόνο ήταν αδύνατον να σταματήσουν τα βαριά πολυβόλα των Γερμανών (τα μυδράλια) κι έτσι χάθηκε η ευχέρεια να τους αιφνιδιάσουν και να τους καθηλώσουν. Έτσι, συνέβη το αντίθετο. Οι Γερμανοί έχοντας υπεροχή οπλισμού ανέτρεψαν την αντίσταση των ανταρτών από τους οποίους επτά (7) σκοτώθηκαν και

ήταν οι εξής :

1.Θωμάς Παπαδημητρίου

2.Αθανάσιος Γ. Ψωμάς

3.Ηλίας Σταμ. Δερβεσιάδης

4.Γεώργιος Μανωλόπουλος Όλοι αυτοί ήταν της

5.Ιωάννης Γιαννούτσος υποδειγματικής ομάδας

6.Κωνσταντίνος Γ. Γαϊτάνης Ε.Π.Ο.Ν. 16-18 χρόνων.

7.Τάκης Εμμαν. Βάρσος

8.Ιωάννης Β. Πανούτσος

9.κι ένας αγωνιστής αγνώστων στοιχείων

ΙΟ.Κόρκος

11.Σταυρουλάκης

Οι τελευταίοι δυο δεν ήταν μαχητές αλλά δολοφονήθηκαν από τους Γερμανούς την ημέρα αυτή.

Έτσι λοιπόν ολοκλήρωσα κι αυτό το κεφάλαιο της συγκρότησης, της επάνδρωσης και της δράσης του ηρωικού ανεξάρτητου Όθρυος.

Συμπλήρωση : το μυδράλιο το χειρίζονταν ένας πολύ έμπειρος σκοπευτής ο Παπανικολής από την Εύβοια κατά την ομολογία του Ντίνου Λαθούρη, που είχε πάρει κι αυτός μέρος σε αυτή τη μάχη. Κάποιες φορές στις μάχες που είχαν δώσει δεν πάθαινε εμπλοκή, όμως αυτή τη φορά ήταν μοιραίο να πάθει εμπλοκή στην πιο κρίσιμη ώρα. Αν λειτουργούσε θα καθηλώνονταν οι Γερμανοί, δε θα μπορούσαν να κατέβουν από τα αυτοκίνητα τους για να οχυρωθούν πίσω από το βραχώδες ύψωμα και από κει να κάνουν κυκλωτική κίνηση να πετύχουν το πλευροκόπημα του υψώματος όπου ήταν οχυρωμένη η διμοιρία των ανταρτών και να τους αναγκάσουν να υποχωρήσουν άτακτα με αποτέλεσμα τις απώλειες ανταρτών που προανέφερα.

Ο πόλεμος όμως φίλοι μου έχει πολλά περίεργα και αναπάντεχα γεγονότα.

Το παράρτημα της Π.Ε. Α.Ε,Α. Στυλίδας και σε συνεργασία με το Νομαρχιακό Λαμίας της Π.Ε.Α.Ε.Α. στη μαντρωμένη έκταση του νεκροταφείου Μεγάλης Βρύσης και Αγ.Γίαρασκευής στη θέση αυτή που έπεσαν οι αγωνιστές που προανέφερα, έστησαν αναμνηστική πλάκα με τα ονόματα των πεσόντων:

1.Γιαννούτσος Ιωάννης ετών 26 Επονίτης

2.Θωμάς Παπαδημητριού ετών 16 >>

3.Αθανάσιος Ψωμάς ετών 22 >>

4.Ηλίας Στερ. Δερβεσιάδης ετών 17 >>

5.Τάκης Εμμ. Βάρσος ετών 19 >>

6.Γεώργιος Κων. Μανωλόπουλος ετών 18 >>

7.Κωνσταντίνος Γ. Γαϊτάνης ετών 17 >>

8.Ιωάννης Κων. Πανούτσος ετών 60 Αντάρτης

και την ίδια μέρα τα υποχωρούντα τμήματα των Γερμανών στην σύγχυση τους όποιον έβλεπαν μπροστά τους τον θεωρούσαν ένοπλο εχθρό και έτσι φόνευσαν την ίδια μέρα και τον κτηνοτρόφο Σεραφείμ Ευάγγ. Κόρκο από το χωριό Αυλάκι.

Στο χώρο που έγινε η μάχη στο βράχο της Μεγάλης Βρύσης βρέθηκε και ένας άλλος νεκρός αγνώστων στοιχείων. Ίσως να τον είχαν κρατούμενο και τον εκτέλεσαν για να τον ξεφορτωθούν. Στο σημείο αυτό πρέπει να προσθέσω κι άλλα πέντε (5) ονόματα θυμάτων του εμφύλιου, κτηνοτρόφοι Σαρακατσαναίοι. Αυτά τα παιδιά ήταν από τη στάνη των Ξεροκοσταίων και Κατσιαβραίων. Τους εκτέλεσαν σε απόμερο μέρος στα όρια Φθιώτιδας -Μαγνησίας στο χωριό Γαυριανή στη θέση Αγριοσυκιά. Αυτούς τους εκτέλεσε η ληστοσυμμορία του Γιάννη Κοντούρη, Μπατέλη και Σκαρλάτου. Αυτά τα αιμοβόρα κτήνη τους πήγαν σε ένα απόμερο μέρος πολύ δασωμένο, τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ και οι οικείοι τους έκαναν ένα μήνα για να τους βρουν και να τους θάψουν. Τα παιδιά αυτά δεν ήταν αντάρτες του δημοκρατικού στρατού αλλά έκαναν κάποια ευκολία ίσως σε τρόφιμα. Αυτή ήταν η ενοχή τους, αλλά αυτά τα ανθρωπόμορφα κτήνη ήθελαν να δείξουν ότι έκανα ανδραγαθήματα όχι με τους μάχιμους αντάρτες αλλά με φιλήσυχους ανθρώπους που δεν έφταιγαν σε τίποτα, Στα στρατιωτικά ανακοινωθέντα τους παρουσίαζαν ως αντάρτες για να φαίνεται ότι αυτές οι παράνομες ομάδες είχαν κάποια δράση. Το επίσημο κράτος τουςανέχονταν και τους χρηματοδοτούσε . Αυτό ήταν το Αμερικανόδουλο κράτος.

Τα ονόματα των θυμάτων ήταν :

1.Κων/νος Δημ. Κατσιαμπέκης

2.Γεώργιος Καστανής

3.Δημήτριος Καστανής

4.Ιωάννης Κατσαβρίας

5.Δημήτριος Κατσαβρίας

Με αυτόν τον τελευταίο κατάλογο πιστεύω ολοκλήρωσα το μακρύ κατάλογο των θυμάτων της δεκαετίας 1941-1950. Για να είμαι ακριβής στον κατάλογο των θυμάτων παραθέτω τη συγκεντρωτική κατάσταση που πήρα από το παράρτημα της Π.Ε.Α.Ε. Στυλίδας για να συμπληρώσω κάτι που δε συμπεριλήφθηκε στο μικρό κατάλογο του κάθε χορού. Η δική μου ευχή είναι μία : «Από τα βάθη της καρδίας μου αιωνία τους η μνήμη».

Η Δεξιά κύριος πολιτικός εκπρόσωπος παλιά και σήμερα του συντηρητισμού, της οπισθοδρόμησης και της αντίδρασης στον τόπο μας με τη συνεργασία με ξένους προστάτες Άγγλους, Γάλλους, Γερμανούς κ.λ.π. Βαρύνεται όχι μόνο με κακουργήματα αλλά και με εθνικά εγκλήματα και τρανές εθνικές προδοσίες.

Πιστή σε αυτές τις αρχές η άρχουσα τάξη της χώρας μας προσέφερε και προσφέρει χρόνια τώρα στο λαό μας από τα θρανία, τον άμβωνα της εκκλησίας και τα ελεγχόμενα πάντα από αυτή μέσα μαζικής ενημέρωσης : ραδιόφωνο, τηλεόραση, τύπο, παραποιημένη την ιστορία του τόπου μας και ιδίως της εθνικής μας αντίστασης. Κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της υποστηρίζοντας τα ξένα συμφέροντα της μεγαλοαστικής τάξης, περιφρονώντας την ιστορική αλήθεια, προσπαθεί να αμαυρώσει τους κρυστάλλινους και ιερούς σκοπούς του Ε.Α.Μ., να ξεγελάσει το λαό και να αφανίσει την πολιτική βαρύτητα που φέρουν. Χρόνια τώρα δίδασκε χωρίς να ντρέπεται σαν επίσημη ιστορία του έθνους ψευτιές και ασύστολα παραμύθια που είχαν ένα και μόνο σκοπό τη δικαίωση της αντιεθνικής και προδοτικής πολιτικής της.

Το ψέμα δεν πάει μακρύτερα από την αλήθεια. Τα πόδια του ήταν κοντά όμως. Ήταν λοιπόν δυνατόν να στηριχθεί στο ψέμα και στην ωμή βία μια πολιτική εξουσία για πολύ καιρό ; Όχι φυσικά. «Ο ψεύτης και ο κλέφτης λίγο καιρό χαίρονται» λέει ο σοφός λαός.

Ο λαός μας σε όλους τους απελευθερωτικούς αγώνες του έδωσε εκατόμβες θυμάτων, ποτάμι κύλησε το αίμα των τίμιων αγωνιστών στους οκτάχρονους απελευθερωτικούς αγώνες το 1921-1928 για να αποχτήσει μια περιορισμένη ελευθερία. Τότε κατηγορήθηκαν και οι τίμιοι αγωνιστές Κολοκοτρώνης και Μακρυγιάννης, σύρθηκαν στα δικαστήρια με την κατηγορία του προδότη και ήρθε το πλήρωμα του χρόνου να τους δικαιώσει. Σήμερα τα αγάλματα τους κοσμούν κεντρικές πλατείες πόλεων της πατρίδας μας.

Έτσι κι ο απελευθερωτικός αγώνας τους Ε.Α.Μ. που δέκα ολόκληρα χρόνια ο λαός μας πάλεψε το φασισμό και την ντόπια προδοτική δεξιά προσφέροντας χιλιάδες νεκρούς και σακατεμένους ανάπηρους από τα βασανιστήρια στα άντρα της ασφάλειας και τα κολαστήρια της Μακρόνησου, της Γιάρου και του Τρίκερι και τόσων άλλων τόπων θυσίας και στεναγμών.

Παρ' όλους αυτούς τους διωγμούς ο λαός μας στάθηκε όρθιος. Στο σημείο αυτό ταιριάζει ο όρος που έγραψε ο Γάλλος συγγραφέας του κοινωνικού Συμβολαίου Ζαν Ζακ Ρούσο τον προπερασμένο αιώνα. Οι λαοί δέχονται τη δουλεία και την καταπίεση όπως ο Οδυσσέας στη σπηλιά του κύκλωπα. Όμως όταν ο Οδυσσέας σκέφτηκε την ιδέα να χρησιμοποιήσει το κριάρι για την απελευθέρωση του τότε έβαλε σε ενέργεια το πολυμήχανο σχέδιο του και απελευθερώθηκε. Έτσι κι οι λαοί δέχονται τον τύραννο από πάνω τους όσο είναι αδύναμοι, όμως μόλις βρουν ευκαιρία χαλάρωσης των δεσμών του, ανατρέπουν το δυνάστη τύραννο και βαδίζουν το δρόμο της ιστορικής εξέλιξης.

Μπούρχας Γιάννης

*gkordis.com