29 Νοεμβρίου 1964: Δολοφονική έκρηξη νάρκης στο Γοργοπόταμο
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ :
ΜΝΗΜΕΙΟ ΘΥΜΑΤΩΝ ΝΑΡΚΗΣ 1964
Οι πρώτες πρωτοβουλίες για τον εορτασμό της επετείου της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου ανελήφθησαν από πρώην αντιστασιακούς στη δεκαετία του 1960. Η πρώτη απόπειρα έγινε το 1962, με περίπου 500 άτομα, και η δεύτερη το 1963 με 5.000 άτομα, περίπου, από όλη τη χώρα. Το 1964, επί κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου, για πρώτη φορά ο εορτασμός έλαβε επίσημο χαρακτήρα. Στις 29 Νοεμβρίου 1964 πάνω από 20.000 άτομα κατέκλυσαν το χώρο κάτω από τη γέφυρα και τις γύρω πλαγιές. Ανάμεσά τους τα σωματεία της ΕΑΜικής Αντίστασης, οργανωμένες δυνάμεις της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς και της «Νεολαίας Λαμπράκη». Ως εκπρόσωπος του ΕΛΑΣ παρίστατο ο στρατηγός Αυγερόπουλος και ως εκπρόσωπος αγωνιστών του ΕΔΕΣ ο στρατηγός Κοσίντας. Την κυβέρνηση εκπροσωπούσε ο υφυπουργός Αμυνας Μιχ. Παπακωνσταντίνου.
Κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων δημιουργήθηκαν εντάσεις λόγω των διαμαρτυριών των αντιστασιακών καθώς δεν είχε προβλεφτεί για αυτούς επίσημη παράσταση και κατάθεση στεφάνων. Για να μην οξυνθούν περαιτέρω τα πνεύματα, αποφασίστηκε η σύντμηση του χρόνου της εκδήλωσης και η περικοπή του προγράμματος.
Γύρω στη 1.30 το μεσημέρι και ενώ οι επίσημοι είχαν αρχίσει να αποχωρούν ακούστηκε ένας εκκωφαντικός ήχος έκρηξης και μια δέσμη καπνού και σκόνης υψώθηκε. Σε απόσταση 90-100 μέτρων από το σημείο του εορτασμού και λίγα μέτρα πιο μακριά από το μονοπάτι που συνέδεε το χωριό του Γοργοποτάμου με την ομώνυμη γέφυρα κάποιος είχε πατήσει μια νάρκη -κατά προσωπικού, όπως λέγεται- που ανασηκώθηκε ένα μέτρο περίπου από το έδαφος, έσκασε και σκόρπησε γύρω της τον θάνατο. Ο ακούσιος θύτης και θύμα ήταν ο πρώην αντάρτης του ΕΛΑΣ Χρήστος Κεστίνης, από το Αιγίνιο Πιερίας, ο οποίος είχε κυριολεκτικά διαμελισθεί. Τα θύματά της νάρκης υπήρξαν πολλά. Επτά οι νεκροί επί τόπου, εκ των οποίων 2-3 διαμελισμένοι, έξι υπέκυψαν αργότερα στο νοσοκομείο της Λαμίας, και 51 οι τραυματίες! Τραγική ειρωνεία ότι μεταξύ των επί τόπου νεκρών και η αδελφή του καπετάν Νικηφόρου, Ασημούλα, γυναίκα του αντιστασιακού δικηγόρου Χρήστου Ραχιώτη, ο οποίος βρισκόταν με τον μικρό τους γιο λίγο πιο πέρα.
Τα ονόματα των 13 συνολικά νεκρών χαράχθηκαν σε αυτό το μνημείο που τοποθετήθηκε στο χώρο της έκρηξης
Οι πρώτες πρωτοβουλίες για τον εορτασμό της επετείου της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου ανελήφθησαν από πρώην αντιστασιακούς στη δεκαετία του 1960. Η πρώτη απόπειρα έγινε το 1962, με περίπου 500 άτομα, και η δεύτερη το 1963 με 5.000 άτομα, περίπου, από όλη τη χώρα. Το 1964, επί κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου, για πρώτη φορά ο εορτασμός έλαβε επίσημο χαρακτήρα. Στις 29 Νοεμβρίου 1964 πάνω από 20.000 άτομα κατέκλυσαν το χώρο κάτω από τη γέφυρα και τις γύρω πλαγιές. Ανάμεσά τους τα σωματεία της ΕΑΜικής Αντίστασης, οργανωμένες δυνάμεις της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς και της «Νεολαίας Λαμπράκη». Ως εκπρόσωπος του ΕΛΑΣ παρίστατο ο στρατηγός Αυγερόπουλος και ως εκπρόσωπος αγωνιστών του ΕΔΕΣ ο στρατηγός Κοσίντας. Την κυβέρνηση εκπροσωπούσε ο υφυπουργός Αμυνας Μιχ. Παπακωνσταντίνου.
Κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων δημιουργήθηκαν εντάσεις λόγω των διαμαρτυριών των αντιστασιακών καθώς δεν είχε προβλεφτεί για αυτούς επίσημη παράσταση και κατάθεση στεφάνων. Για να μην οξυνθούν περαιτέρω τα πνεύματα, αποφασίστηκε η σύντμηση του χρόνου της εκδήλωσης και η περικοπή του προγράμματος.
Γύρω στη 1.30 το μεσημέρι και ενώ οι επίσημοι είχαν αρχίσει να αποχωρούν ακούστηκε ένας εκκωφαντικός ήχος έκρηξης και μια δέσμη καπνού και σκόνης υψώθηκε. Σε απόσταση 90-100 μέτρων από το σημείο του εορτασμού και λίγα μέτρα πιο μακριά από το μονοπάτι που συνέδεε το χωριό του Γοργοποτάμου με την ομώνυμη γέφυρα κάποιος είχε πατήσει μια νάρκη -κατά προσωπικού, όπως λέγεται- που ανασηκώθηκε ένα μέτρο περίπου από το έδαφος, έσκασε και σκόρπησε γύρω της τον θάνατο. Ο ακούσιος θύτης και θύμα ήταν ο πρώην αντάρτης του ΕΛΑΣ Χρήστος Κεστίνης, από το Αιγίνιο Πιερίας, ο οποίος είχε κυριολεκτικά διαμελισθεί. Τα θύματά της νάρκης υπήρξαν πολλά. Επτά οι νεκροί επί τόπου, εκ των οποίων 2-3 διαμελισμένοι, έξι υπέκυψαν αργότερα στο νοσοκομείο της Λαμίας, και 51 οι τραυματίες! Τραγική ειρωνεία ότι μεταξύ των επί τόπου νεκρών και η αδελφή του καπετάν Νικηφόρου, Ασημούλα, γυναίκα του αντιστασιακού δικηγόρου Χρήστου Ραχιώτη, ο οποίος βρισκόταν με τον μικρό τους γιο λίγο πιο πέρα.
Τα ονόματα των 13 συνολικά νεκρών χαράχθηκαν σε αυτό το μνημείο που τοποθετήθηκε στο χώρο της έκρηξης
Oι δράστες αποσκοπούσαν στη δημιουργία κατάστασης «εκτάκτου ανάγκης» μέσω της δημιουργίας εκτεταμένων επεισοδίων μεταξύ των εορταστών και της Χωροφυλακής ώστε να δοθεί το πρόσχημα για την επιβολή στρατιωτικού νόμου για την αντιμετώπιση της δήθεν «κομμουνιστικής ανταρσίας». Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή, της Αστυνομίας και της κυβέρνησης, η φονική νάρκη είχε ξεχαστεί εκεί από τον Εμφύλιο παρόλου που είχαν ήδη πραγματοποιηθεί τρεις εκκαθαρίσεις του ναρκοπεδίου της περιοχής (1951,1955,1957). Παρά το σάλο που προκάλεσε, η υπόθεση έκλεισε σύντομα ως τυχαίο συμβάν.
Aντίθετα, τον Mάιο 1965, 18 άτομα που βρίσκονταν στις 29 Nοεμβρίου στο χώρο του Γοργοποτάμου δικάστηκαν με ποικίλες κατηγορίες (στάση, αντιποίηση και περιύβρυση αρχής,επικίνδυνες σωματικές βλάβες κ.α.) για όσα συνέβησαν στην εκδήλωση. Aπό αυτούς οι 12 καταδικάστηκαν σε ποικίλες ποινές και οι 6 αθωώθηκαν. H «Δίκη του Γοργοποτάμου» ή «Δίκη της Λαμίας» αποτέλεσε και την τυπική λήξη της υπόθεσης.
Tην κυβερνητική θεωρία περί πλημμελώς εκκαθαρισμένου ναρκοπεδίου κλόνισαν νεότερα στοιχεία τα οποία τεκμηριώνουν ότι την αιματοχυσία στο Γοργοπόταμο οργάνωσαν πράκτορες της Αμερικανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών - CIA που είχαν έρθει για το σκοπό αυτό από τη Δυτική Γερμανία. Έγγραφο του στρατιωτικού ακολούθου της αμερικανικής πρεσβείας που δημοσίευσε στις 5 Αυγούστου 1965, η εφημερίδα “Έθνος” μεταξύ άλλων, ανέφερε:
«Αναμφιβόλως η επιχείρησις θα ήτο πολύ περισσότερον αποτελεσματική, εάν οι φίλοι μας εξεμεταλλεύοντο καταλλήλως την κατάστασιν η οποία εδημιουργήθη εις την χώραν. Εν πάση περιπτώσει τούτο δεν μειώνει τον έπαινον, ο οποίος οφείλεται εις εκείνους οι οποίοι ενήργησαν βάσει του σχεδίου και οι οποίοι δικαιούνται να ανταμειφθούν συμφώνως προς την απαίτησίν των».
