12 Υπαταίοι εκτελούνται από Ιταλούς φασίστες την 1η Δεκεμβρίου 1942
                        ως αντίποινα για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου .

Την 1η Δεκεμβρίου 1942 έξι μέρες μετά την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου από τις δυνάμεις της Αντίστασης και Βρετανούς σαμποτέρ οι Ιταλοί φασίστες κατακτητές εκτέλεσαν στα γκρεμισμένα βάθρα της 12 Υπαταίους ως αντίποινα. Με την βοήθεια ντόπιων συνεργατών τους οι Ιταλοί είχαν συλλάβει μέλη του ΕΑΜ σε Υπάτη και Λαμία και τους οδήγησαν στις φυλακές. Από αυτούς ξεδιάλεξαν 22 για να πληρώσουν το τίμημα. Μια δεύτερη εκτέλεση 10 πατριωτών πραγματοποιήθηκε δέκα ημέρες αργότερα στα Καστέλια Παρνασσίδας.
Ανάμεσά στους εκτελεσμένους Υπαταίους ήταν και ο Ταγματάρχης Αθανάσιος Παπακυριαζής που με τα αγγλικά και τα λίγα ιταλικά που γνώριζε βροντοφώναξε μπροστά στο απόσπασμα ‘’Δεν είστε Ευρωπαίοι εσείς, εσείς είστε κτήνη. Εμάς μας εκτελείτε άοπλους σήμερα, αλλά το αίμα μας θα το εκδικηθούν οι πατριώτες μας. Ζήτω η Ελλάς! Ζήτω η Ελευθερία!’’. Οι εκτελεσμένοι Υπαταίοι θάφτηκαν σε κοινό τάφο από τους συγχωριανούς τους. Το 1973 εις ανάμνηση των εκτελεσμένων Υπαταίων πατριωτών στήθηκε μνημείο δίπλα στη γέφυρα του Γοργοποτάμου.

Με ρίζες στη φυλετική ναζιστική ιδεολογία, την ακραία εκδοχή της αποικιοκρατικής λογικής, που θεωρούσε υπανθρώπους και άρα αναλώσιμους τους μη Γερμανούς και εκπορευομενα από την εξυπηρέτηση με κάθε κόστος των στρατιωτικών αναγκαιοτήτων του Άξονα τα αντίποινα στόχευαν στην εξουδετέρωση της Αντίστασης. Οι κατακτητές γνώριζαν καλά ότι δεν νοείται ένοπλο αντάρτικο χωρίς τη στήριξη του τοπικού πληθυσμού. Ο λαός είναι αυτός που προσφέρει στην Αντίσταση το έμψυχο δυναμικό της, υλική βοήθεια και ζωτικές πληροφορίες.
Η ναζιστική λογική ήταν απλή: αν ο λαός τρομοκρατούνταν τότε θα σταματούσε να βοηθά τους αντάρτες και θα ήταν εύκολη η εξόντωσή τους. Και χωρίς αντάρτικο δεν θα υπήρχε κανένα εμπόδιο στην εφαρμογή των οικονομικών και πολιτικών σχεδιασμών της Νέας Ευρώπης. Χωρίς αντίσταση των λαών οι κατακτητές μπορούσαν να εφαρμόσουν απρόσκοπτα κάθε μέτρο, ακόμα και το πιο αποτρόπαιο, ενάντια στους πολλούς και να καταστείλει τη θέλησή τους.
Πάνω από 1.100 καμένα χωριά και χιλιάδες εκτελεσμένοι σε εκατοντάδες ολοκαυτώματα στην Ελλάδα και σε ολόκληρη την κατεχόμενη Ευρώπη στέκουν αδιάψευστοι μάρτυρες της φασιστικής και ναζιστικής θηριωδίας.

Εκτελεσθέντες Υπαταίοι από τα Ιταλικά στρατεύματα κατοχής: στη γέφυρα του Γοργοποτάμου 1.12.1942: Αθανάσιος Γ. Παπακυριαζής συνταγματάρχης, Εύαγγελος Κ. Παγώνης, Κων/νος Δ. Καραγιάννης, Στυλιανός Ι. Λαμπρόπουλος, Σάββας Γ. Σφήκας, Κωνσταντίνος Δ. Πουγκακιώτης, Αθανάσιος Γ. Σιδεροκάλτσης, Ιωάννης. Κ. Παγουρόπουλος, Κωνσταντίνος Γ. Σαμπάνης, Χρήστος Α. Λουκόπουλος. Εκτελεσθέντες στο χωριό Καστέλια 9.12.1942: Ανάργυρος Ν. Λυμπερόπουλος, Χρήστος Γ. Κοντογεώργος, Πολύμερος Ι. Μπρόφας, Δημήτριος Ν. Παγουρόπουλος, Βασιλειος Ν. Σακκάς,Βασίλειος Γ. Σπανός.

*απόσπασμα απο τον ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΕΡΙΠΑΤΟ ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΥ