Δευτέρα 29 Ιουνίου 2020



ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Αλγεινή εντύπωση μας προκάλεσε η αναφορά του ομότιμου καθηγητή συνταγματικού δικαίου Νίκου Αλιβιζάτου και μέλους της Επιτροπής Ελλάδα 2021 στον έφιππο ανδριάντα του Άρη Βελουχιώτη στην πλατεία Λαού.  Κατά την επίσκεψη της Επιτροπής στη Λαμία την περασμένη Δευτέρα δήλωσε  «Θαυμάζω το γεγονός ότι το άγαλμα του Αρη Βελουχιώτη που δεν είναι μόνο σύμβολο  της Εθνικής Αντίστασης αλλά και σύμβολο διχασμού γίνεται αποδεκτό. Το στοιχείο της ωριμότητας ενός λαού είναι όταν ακόμα και τις σκοτεινές σελίδες της Ιστορίας του μπορεί να τις αφομοιώσει και να προχωρήσει ακόμα παραπέρα. Δεν θεωρώ αυτονόητο ότι ένα τέτοιο άγαλμα μπορούσε να υπάρχει σε οποιαδήποτε άλλη πόλη».                      
Μπορεί ο κ. καθηγητής να θεωρεί διχαστικό τον Άρη και σκοτεινές σελίδες την Εθνική Αντίσταση η απόφαση όμως για την τοποθέτηση ανδριάντα του πρωτεργάτη της Εθνικής Αντίστασης ελήφθη ομόφωνα από το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Λαμιέων. Σύμφωνα μάλιστα με το σκεπτικό της απόφασης, μέσω του ανδριάντα  αποδίδεται τιμή σε όλους τους αγωνιστές του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και αναγνωρίζεται η θυσία και η προσφορά τους στην πατρίδα.
Η πόλη μας, τόσο θεσμικά όσο και ουσιαστικά, τιμά και αναδεικνύει την Εθνική μας Αντίσταση στο πλαίσιο των διαχρονικών αγώνων του λαού μας για την ελευθερία. Από την περιοχή μας ξεκίνησε ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας (καλύβα Στεφανή) και εδώ έγινε η εμβληματικότερη πράξη του Αγώνα, η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, ο ενωτικός χαρακτήρας της οποίας εορτάζεται επίσημα από το 1982  με την παρουσία των αρχών και των απογόνων των σαμποτέρ, Ελλήνων και Βρετανών. Οι Θερμοπύλες, η Αλαμάνα και ο Γοργοπόταμος αποτελούν εξάλλου το τρίπτυχο της πολιτιστικής και τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής μας.                    
Η υπόρρητη αμφισβήτηση του ανδριάντα του πρωτοπόρου της Εθνικής Αντίστασης από ένα μέλος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» κατά τη διάρκεια μάλιστα της επίσημης επίσκεψης στην γενέθλια πόλη του Άρη θέτει το ζήτημα σε άλλη βάση και δημιουργεί εύλογο προβληματισμό.
Η Ιστορία γράφεται με το αίμα και τις θυσίες όσων αγωνίζονται. Δεν στρογγυλεύεται και δεν αναθεωρείται από τα όποια μέλη των όποιων κρατικών επιτροπών.                                                                                                                       
                                                                                                                 το Δ.Σ

Σάββατο 27 Ιουνίου 2020

27 Ιουνίου 1944. Το μπλόκο του Ζωγράφου


Μετά τη Συνθηκολόγηση της Ιταλίας τον Σεπτέμβρη του 1943, οι Γερμανοί στην προσπάθειά τους να εξοικονομήσουν στρατιωτικές δυνάμεις, ενισχύουν δραστικά τα, δημιουργημένα τον Ιούλη του 1943, Τάγματα Ασφαλείας στα οποία αναθέτουν, για λογαριασμό τους, τις εσωτερικές υποθέσεις, την αντιμετώπιση των αντιστασιακών οργανώσεων και ιδιαίτερα του ΕΛΑΣ, τη συγκέντρωση, ακόμα και με μπλόκα, εργατών για τα γερμανικά στρατιωτικά εργοστάσια, την αστυνόμευση και την τήρηση της τάξης υπέρ των δυνάμεων κατοχής, σε συνεργασία με την Αστυνομία και την Χωροφυλακή.
Ο δωσίλογος Ιωάννης Ράλλης, δέχτηκε, την άνοιξη του 1943, τον διορισμό του από τις κατοχικές δυνάμεις, ως πρωθυπουργός, με προϋπόθεση τη δημιουργία των Ταγμάτων Ασφαλείας για να αντιμετωπιστεί ο «κομμουνιστικός κίνδυνος». Μπροστά στην άνοδο του αντιστασιακής πάλης του λαού μας και την κατακόρυφη αύξηση της πολιτικής επιρροής του ΕΑΜ, οι κατοχικές αρχές και η δωσίλογη κυβέρνηση επιστράτευσαν τη βία και την τρομοκρατία. Μαζί τις συλλήψεις και τις φυλακίσεις, αυξάνονται δραματικά τα περιοριστικά μέτρα και οι εκτελέσεις. Από το φθινόπωρο του 1943, τα Τάγματα Ασφαλείας εγκαινιάζουν συγκεντρωτικά χτυπήματα, εκτεταμένες και στοχευμένες επιχειρήσεις, τα γνωστά «Μπλόκα».
Το πρωί της Τρίτης 30 Νοέμβρη 1943, το 1ο Σύνταγμα Ευζώνων σε συνεργασία με το Μηχανοκίνητο Τμήμα της Αστυνομίας, (οι «μπουραντάδες» με διοικητή τον Ν. Μπουραντά), κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση πραγματοποιώντας το πρώτο στοχευμένο μπλόκο στην Αθήνα, στο νοσοκομείο του Ευαγγελισμού, το Γαλλικό Νοσοκομείο στους Αμπελόκηπους και σε άλλα κτίρια στην Βασιλίσσης Σοφίας και Αλεξάνδρας. Πάνω από 1700 νοσηλευόμενοι ανάπηροι του Αλβανικού Μετώπου και μέλη του νοσηλευτικού προσωπικού, ανάμεσά τους 170 γυναίκες, συλλαμβάνονται και οδηγούνται στις Φυλακές Χατζηκώστα, στην οδό Πειραιώς. Σύμφωνα με τη σχετική γερμανική αναφορά σκοτώθηκε και ένας κομμουνιστής που τράβηξε όπλο. Ο Ράλλης θριαμβολόγησε στον κατοχικό αθηναϊκό Τύπο για την επιτυχία της επιχείρησης επισημαίνοντας ότι τα νοσοκομεία των Αθηνών «ήταν κέντρα παντοειδούς κοινωνικής μολύνσεως» και ελέγχονταν «από εγκληματικά όργανα τα οποία υπήκουον μόνο εις τας διαταγάς του κομμουνισμού και καταλήστευαν το δημόσιον χρήμα». Οι κρατούμενοι αυτοί αποτέλεσαν τη δεξαμενή από την οποία οι δυνάμεις κατοχής αντλούσαν άτομα για τις εκτελέσεις που διενεργούσαν στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής και άλλες τοποθεσίες σε αντίποινα για διάφορες αντιστασιακές ενέργειες.
Το μπλόκο του Ζωγράφου
Στους αμέσως επόμενους μήνες αρχίζουν και οργανώνονται όλο και πιο συχνά μπλόκα στις γειτονιές της Αθήνας στην προσπάθεια των ταγματασφαλιτών να συντριβεί το ΕΑΜ και να ικανοποιήσουν την ανάγκη των Γερμανών κατακτητών να μαζέψουν με το ζόρι εργάτες για τα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας στη Γερμανία. Ανάμεσά τους το πρώτο μπλόκο στην Κοκκινιά 7 Μάρτη 1944[1], το μπλόκο στη Γούβα και το Παγκράτι στις 18.6.1944.
Στις 21.6.1944 μια διμοιρία Γερμανών των ΕΣ-ΕΣ και δυο λόχοι γερμανοτσολιάδων που στρατωνίζονταν στο κτίριο «Μαργαρίτη» (επί της σημερινής λεωφόρου Καλλιρρόης) επιχειρούν μπλόκο στη συνοικία των Παλαιών Σφαγείων και σε τμήμα της Καλλιθέας. Το 1ο σύνταγμα του ΕΛΑΣ, με δυνάμεις του ΙΙ τάγματος (Καλλιθέα) και ΙΙΙου τάγματος (Νέων Σφαγείων) δίνουν σκληρή μάχη και ματαιώνουν το μπλόκο. Μέχρι το μεσημέρι οι ταγματασφαλίτες επιστρέφουν στους στρατώνες τους άπρακτοι. Η μάχη όμως για τον ΕΛΑΣ δεν είχε τελειώσει. Με τρεις ομάδες οι ΕΛΑΣίτες αποφασίζουν και χτυπούν τους στρατώνες, προκαλώντας σημαντικές απώλειες (45 νεκρούς και τραυματίες) και καταρρακώνοντας το ηθικό των γερμανοτσολιάδων.
Μια βδομάδα μετά την επίθεση του ΕΛΑΣ στους στρατώνες του «Μαργαρίτη» οι γερμανοτσολιάδες του Γουδιού, ενισχυμένοι από χωροφύλακες της Ειδικής Ασφάλειας και Γερμανούς, κάνουν μπλόκο στου Ζωγράφου.
Αυτή τη φορά για να το πετύχουν πραγματοποιούν ταυτόχρονα με το μπλόκο επιδρομές με ισχυρές δυνάμεις στο Παγκράτι, τον Βύρωνα και τη Γούβα, με στόχο να απασχολήσουν τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ και να αποφύγουν τα χτυπήματά του ενάντια στον κύριο στόχο που ήταν το μπλόκο στου Ζωγράφου.
Τρίτη 27 Ιούνη 1944. Ξημερώματα. Η φωνή από τον τηλεβόα καλούσε τους άνδρες από 14 ετών και πάνω, να συγκεντρωθούν στην πλατεία της Γαρδένιας, μέσα σε μισή ώρα, αλλιώς μετά τη λήξη της προθεσμίας όποιον έβρισκαν στην έρευνα που θα ακολουθούσε θα τον εκτελούσαν επιτόπου. Οι Ζωγραφιώτες άρχισαν να συγκεντρώνονται στην πλατεία.
Ο ΕΛΑΣίτης Κώστας Καραβίδας[2] έσωσε μνήμες από το μπλόκο σε ένα δημοσίευμά του στην «Ζωγραφιώτικη Φωνή», στα μέσα της δεκαετίας του ’80[3]:
«…Η ημέρα άρχισε να φωτίζει όταν και η επιχείρηση «έρευνα στα σπίτια» είχε τελειώσει και έμπαινε στη διαδικασία της «επιλογής».
Οι ταγματασφαλίτες και οι Γερμανοί συγκεντρώθηκαν έξω από το μέρος της συγκέντρωσης.
Ο χώρος Γαρδένια ήταν κτήμα των Ζωγραφαίων. Τον έκαναν καλοκαιρινό κινηματογράφο για να τον εκμεταλλευτούν.
Είχαν φτιάξει μια οθόνη που η πλάτη της ήταν ακριβώς απέναντι από τον σημερινό κινηματόγραφο «Αλέκα»… δεξιά της είχε μια αίθουσα γύρω στα 30 – 35 μέτρα μονόροφη και μια τζαμαρία σιδερένια με μικρά τετράγωνα τζαμάκια. Το χειμώνα ο Ιατρίδης έπαιζε Καραγκιόζη. Αριστερά της κι έξω από τη μάντρα ήταν το περίπτερο του Μέμου, όπου και το Σταθμαρχείο των λεωφορείων. Η ονομασία του πρώτου κινηματογράφου ήταν «Παυσίλυπον», μετά «Μεξικάνα» και κατοπινά Γαρδένια, όπου και καθιερώθηκε.
Οι συγκεντρωμένοι είχαν γεμίσει όλον αυτό τον χώρο και τους υποχρέωσαν να καθίσουν οκλαδόν.
Επικεφαλής της επιχείρησης ο Γερμανός λοχαγός ονόματι Λαχέτα με τέσσερις του επιτελείου του κι ένα διερμηνέα. Οργανά του για την εκτέλεση της επιχείρησης οι ταγματαλήτες με επικεφαλής τους τον προδότη, Ελληνας στην φωνή, γερμανός στην ψυχή Πλυτζανόπουλο με το επιτελείο του, τον Κουρή, τον Παπαγιαννόπουλο, τον Κουσουρή.
Ολων των συγκεντρωμένων τα πρόσωπα ήταν χλωμά, τα μάτια τους γεμάτα αγωνία και αβεβαιότητα ήταν κολλημένα στην είσοδο, προς την πλευρά της λεωφόρου (που με το τόξο που ένωνε στις δυο τσιμεντοκολώνες, έμοιαζε με αψίδα) περίμεναν την ώρα της κρίσης.
Πρώτα μπαίνει η κουστωδία Λαχέτα των Γερμανών, μετά του Πλυτζανόπουλου και ξωπίσω του ο ΕΦΙΑΛΤΗΣ, ο Παναγιώτης Κλήμης[4]. Το βήμα του σταθερό, αταλάντευτο, όμοιο των πατρόνων του, τίποτα δεν έδειχνε εξαναγκασμό. Ο Κλήμης ήταν ο άνθρωπος που λίγο καιρό πριν ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας της πατρίδας τον είχε στα σπλάχνα του. Ηταν αυτός που ήξερε πρόσωπα και πράγματα.
Πάγωσαν οι συγκεντρωμένοι. Τον ήξεραν και τους ήξερε όλους. Αλλοι είχαν συνεργαστεί μαζί του, άλλοι του είχαν προσφέρει καταφύγιο να κοιμηθεί ή να μείνει για λίγο, άλλοι τον είχαν ταΐσει και άλλοι του είχαν προσφέρει χρήματα ή τρόφιμα από το υστέρημά τους για τα «παιδιά», όπως λέγονταν την εποχή εκείνη, εννοώντας αυτούς που συμμετείχαν πιο ενεργά.
Από την ταινία του Αδωνη Κύρου «Το μπλόκο» (1965)
Προχωράει λίγα βήματα μπροστά, πλαισιώνεται από το διερμηνέα και πίσω του τσολιάδες για να παραλαβαίνουν τα «θύματα», να τους περιποιούνται κατάλληλα με τους υποκόπανους και τις βρισιές και να τους πηγαίνουν έξω από την είσοδο αριστερά.
— ΑΥΤΟΣ! Λέει και δείχνει με το δάχτυλό του, είναι ο Αγγελος Ευαγγελάτος[5] – ΟΠΛΑτζής. Πέφτουν σαν όρνια επάνω του, τον βρίζουν, τον χτυπάνε, τον στήνουν στα πόδια του. Ο διερμηνέας τους επιβάλλει σιωπή και απευθύνεται στον Αγγελο με ύφος αφέντη.
– Πες ρε τι κάνει η ΟΠΛΑ! Πες το φωναχτά ν’ ακούσουν όλοι!
Πίστευε πως θα λύγιζε, θα έτρεμε ο αγωνιστής και τέλος θριαμβευτής ο προδότης θα μπορούσε ευκολότερα να σπάσει του υπόλοιπους και θα μαρτυρούσαν τους καθοδηγητές, τους οποίους κατονόμαζαν.
– Σκοτώνει προδότες σαν εσένα! Ήταν η απάντηση του ήρωα αγωνιστή.
Η απάντηση αυτή της ελληνικής ψυχής, της εθνικής, της ΕΑΜικής Αντίστασης κάνει Ούννους και προδότες για μια στιγμή αμήχανους, χλωμιάζουν, τρέμουν και μη μπορώντας ν’ αντιδράσουν αλλιώς, πέφτουν όλοι επάνω του και τον βγάζουν σηκωτό για να μη δοθεί συνέχεια στην ηρωική αντίσταση.
Το έργο έπρεπε να συνεχιστεί. Επρεπε να φτάσει στο τέλος του.
Ο Εφιάλτης προχωράει δύο βήματα πιο μέσα, στέκει, σηκώνει το χέρι του και με το δάχτυλο δείχνει.
– Αυτός, είναι ο Αντώνης Πασάς. Αυτός, ο Μίλτος Κοντογιάννης. Αυτός ο Λεωνίδας Κοντογιάννης κι αυτός πιο κει, τ’ όνομά του δεν το ξέρω ήταν στον έρανο την ημέρα του Αγίου Θεράποντα.
Τους σήκωσαν με βρισιές και ξύλο, τους τραβάνε έξω από το χώρο της συγκέντρωσης αριστερά στη μάντρα της Γαρδένιας, με τα μούτρα στον τοίχο και ψηλά τα χέρια.
Ο Αντώνης ήταν υπεύθυνος της Αλληλεγγύης Ζωγράφου κι ο Μίλτος συνεργάτης του. Ο άγνωστος του Κλήμη ήταν ο Στέλιος Κότος, παλιός κομμουνιστής, υπεύθυνος της Ε.Α. των Ανατολικών Συνοικιών, γεωπόνος από την Καβάλα.
– Ο παπάς! Είπε ο Κλήμης και έμειναν όλοι άναυδοι. Ώστε κι ο παπάς μαζί τους; Αυτό πάει πολύ! Επρεπε να τον ξεφτιλίσουν. Πιάνουν με μιας και του κόβουν τον κότσο του και του το δίνουν να το φάει με ειρωνικά γέλια και χλευασμό.
Ο καλογερόπαπας λεγότανε Ιγνάτιος Κοβατζής, Ιλισιώτης.
Το χέρι του προδότη με προτεταμένο το δάχτυλο ανέβαινε και κατέβαινε συνεχώς.
– Αυτός έδωσε στον Ερανο. Αυτός έδωσε σούπα του Μπακάλη. Αυτός αυγόσκονη. Αυτός μπιζέλια. Αυτός μια κονσέρβα καλαμαράκια. Αυτός… Αυτός… Αυτός…
Δεν εξαίρεσε ούτε και τους συγγενείς των Αγωνιστών, μέχρι δευτέρου και τρίτου βαθμού.
– Αυτός είναι ο αδελφός του Γιάννη Σταθάτου, ο Νίκος.
– Αυτός ο πατέρας του Τάκη Καρλαύτη.
– Αυτός ο θείος του Κώστα Καραβίδα και αδελφός του Δημήτρη, ο Στέλιος Καραβίδας.
Δεν άφησε κανέναν απέξω, μέχρι και αυτούς ακόμα που δεν είχαν καμιά ανάμειξη, δεξιούς, αλλά χωρίς να αντιτάσσονται ενεργά στον αγώνα.
… Συνολικά το χέρι αυτού του ερπετού ανέβηκε και κατέβηκε 93 φορές.
Η διαδικασία της διαλογής κράτησε μέχρι το μεσημέρι. Ολοι όρθιοι με υψωμένα τα χέρια και με το πρόσωπο στον τοίχο μες στον καλοκαιριάτικο λιοπύρι…
Το μαρτύριο όμως δεν σταμάτησε ως εδώ. Τις πληροφορίες που θέλανε δεν τις πήραν, έπρεπε να τις πάρουν.
Κάλεσαν δυο από τους συλληφθέντες, τον Καραβίδα τον Στέλιο κι έναν άλλο και τους έβαλαν τον έναν να χτυπήσει τον άλλον.
Ο Καραβίδας αρνήθηκε να ακολουθήσει τις οδηγίες τους. Αυτή η περήφανη στάση τους εξόργισε, τους έκανε θηρία, δεν το περίμεναν μετά από τόσα που είχαν κάνει για να τους σπάσουν το ηθικό, ήταν ανήκουστο. Σάστισαν, μα ήταν δυνατό να υπάρχει τέτοιο ηθικό σθένος, τέτοια αυταπάρνηση, τέτοια ηθική ανάταση; Αγνωστες ηθικές αξίες για γραικύλους, όρμησαν πάνω του και τους έκαναν λιώμα.
Σήμαναν τη λήξη της επιχείρησης. Αντί νικητές και τροπαιούχοι, έφευγαν ντροπιασμένοι και ηττημένοι μαζί με την ανθρώπινη πραμάτεια τους.
Την τελευταία λέξη δεν μπορούσε να την είχαν οι γερμανοτσολιάδες.
Το βράδυ ακούστηκε το ΧΩΝΙ ΤΟΥ ΕΑΜ. Η γνώριμη πια φωνή, η φωνή που σκορπούσε ρίγη συγκίνησης στους Ζωγραφιώτες στο άκουσμά της:
Προσοχή! Προσοχή! Ζωγραφιώτες και ζωγραφιώτισσες. Σήμερα οι Γερμανοί μαζί με τους συνεργάτες τους τσολιάδες κάνανε μπλόκο. Πιάσανε γύρω στους εκατό. Ο εχθρός ψυχορραγεί, τίποτα δεν τον σώζει. Πατριώτες και πατριώτισσες πλαισιώστε τις γραμμές του ΕΑΜ, η νίκη είναι δική μας. Θάνατος στο φασισμό! Λευτεριά στο λαό!
Xαρακτικό του Τάσσου «Το μπλόκο της Κοκκινιάς»
Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ των Ανατολικών Συνοικιών αντέδρασαν δυναμικά. Τα τάγματα ΙΙο και Ιο κρατούσαν τους επιδρομείς έξω από τις συνοικίες του Βύρωνα, της Γούβας και της Νέας Ελβετίας. Το ΙΙΙ Τάγμα του ΕΛΑΣ της Καισαριανής προωθήθηκε στα Κουπόνια και χτύπησε απ’ έξω το μπλόκο, από την πάνω πλευρά της πλατείας (ανατολικά) και από την κάτω (δυτικά).
Οι απώλειες των γερμανοτσολιάδων στις συγκρούσεις με τα τρία τάγματα ήταν μεγάλες. Σύμφωνα με τον Ορ. Μακρή, ξεπέρασαν τους 30 άνδρες και αξιωματικούς σε νεκρούς και τραυματίες.[6]
Ο 18χρονος διμοιρίτης του ΕΛΑΣ Μανούσος Δελαβίνιας
Οι διμοιρίτες του ΕΛΑΣ, Μανούσος Δελαβίνιας και Παναγιώτης Κοσιώνης, του ΙΙΙ Τάγματος, χτύπησαν το μπλόκο από την κάτω μεριά, από δυτικά. Όταν υποχρεώθηκαν να υποχωρήσουν έφτασαν και κρύφτηκαν στο γιαπί μπροστά από το Αρεταίειο, εκεί που είναι σήμερα το Νοσοκομείο «Αλεξάνδρας». Μετά από προδοσία, περικυκλώθηκαν από τους ταγματασφαλίτες και έδωσαν γενναία μάχη μέχρι που εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά τους και εκτελέστηκαν από τους διώκτες τους.
Πάνω στο νεκρό σώμα του ενός (κατά πάσα πιθανότητα και με βάση τις μαρτυρίες, πάνω στον Δελαβίνια ο οποίος σκοτώθηκε στο ισόγειο) πέταξαν και την πινακίδα που ανέγραφε το όνομα «ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ ΘΑΝΑΣΗΣ», μια πράξη που συνήθιζαν να κάνουν οι ταγματασφαλίτες δηλώνοντας ότι στους δυο έπρεπε να ήταν και ο καταζητούμενος για την δράση του Θανάσης Βουδούρης.
Αργότερα κυκλοφόρησε μια φήμη, ότι οι δυο ΕΛΑΣίτες αυτοκτόνησαν για να μην πέσουν στα χέρια των ταγματασφαλιτών.
Στην Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου του Μανούσου Δελαβίνια, αναφέρεται:
«Εν Αθήναις σήμερον την εικοστήν ογδόην του μηνός Ιουνίου του χιλιοστού ενιακοσιοστού τεσσαρ. τετάρτου, ημέραν Τετάρτην και ώραν 10 π. μεσημβρία και εν τω Ληξιαρχικώ καταστήματι κειμένω εν τη οδό Ιπποκράτους αριθμός 23, ενώπιον εμού του Γ. Μητσοπούλου Ληξιάρχου της πόλεως των Αθηνών του Δήμου Αθηναίων της Επαρχίας Αθήνας ενεφανίσθη ο Παναγιώτης Πρινέας, ετών 24, επαγγέλματος ιδ. Υπάλληλος, κάτοικος Αθηνών και εδήλωσεν ότι εν Αθήναις και εις την ΧΧΧ (δυσανάγνωστο) Εργαστηρίου την εικοστήν εβδόμην του μηνός Ιουνίου ημέραν Τρίτην του χιλιοστού ενιακοσιοστού τεσσαρ. τετάρτου έτους απεβίωσεν ο Μανούσος Δελαβίνιας, κάτοικος Αθηνών γεννηθείς εν Αθήναις, ηλικίας 18 ετών επαγγέλματος αρτεργάτης και θρησκεύματος Ορθόδοξος, υπήκοος Ελλην … υιός του Αντωνίου, επαγγέλματος αγνώστου εις τον δηλούντα …
Ο θάνατος κατά την πιστοποίησιν του ιατροδίκη Β. Κωνσταντέλου επήλθεν εκ τραύματος κεφαλής δια βλήματος πυροβόλου όπλου (φόνος)».
Και στην Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου του Παναγιώτη Κοσιώνη:
«…απεβίωσεν ο Παναγιώτης Κοσιώνης, κάτοικος Αθηνών γεννηθείς εν Αθήναις, ηλικίας κλάσεως 1945 στρατεύσεως, και θρησκεύματος Ορθόδοξος, υπήκοος Ελλην … υιός του Αγησιλάου, επαγγέλματος αγνώστου εις τον δηλούντα …
Ο θάνατος κατά την πιστοποίησιν του ιατρού Γιαννάρου επήλθεν εκ διαμπερούς τραύματος θώρακος και αμφοτέρων αντιβραχίων».
Στο μπλόκο του Ζωγράφου εκτελέστηκαν επιτόπου οκτώ πατριώτες και μερικές άλλες εκατοντάδες τους έστειλαν στο Χαϊδάρι και από κει στα κάτεργα της Γερμανίας. Από αυτούς μετά τον πόλεμο ελάχιστοι γύρισαν στα σπίτια τους.
Τα μπλόκα συνεχίστηκαν και τους υπόλοιπους μήνες. Μερικά από αυτά: Στις 6 Ιούλη Μπλόκο στο Περιστέρι (συλλαμβάνονται 180, δολοφονούνται 4 στο Γουδί, 124 από αυτούς στέλνονται στη Γερμανία, γυρίζουν μετά τον πόλεμο μόλις 19). Στις 4.7. Μπλόκο στη Γούβα (180 – 200 οδηγήθηκαν στο Γουδί και δεν ξαναγύρισαν πίσω). Ιδιαίτερα τον «Ματωμένο Αύγουστο» του 1944: Την 1.8.1944 επιχειρείται Μπλόκο στο Βύρωνα και την Καισαριανή, ο ΕΛΑΣ το ματαιώνει. Στις 3.8. επιχειρείται Μπλόκο στον Νέο Κόσμο Στις 7.8. Μπλόκο στον Βύρωνα (11 επιτόπου εκτελεσμένοι). Στις 9.8. Μπλόκο στο Δουργούτι – Φάρο – Κατσιπόδι (εκτελούνται 190 πατριώτες – συλλαμβάνονται 5.000 όμηροι). Στις 17.8. Μπλόκο στη Κοκκινιά (350 νεκροί – 8000 οδηγούνται στο Χαϊδάρι κι από αυτούς περίπου 1000 στα γερμανικά κάτεργα). Στις 28.8. Μπλόκο στην Καλλιθέα – Πετράλωνα, Παλαιά και Νέα Σφαγεία (εκτελέστηκαν 22 ΕΠΟΝίτες και άλλοι 8 σκοτώθηκαν από τα οπλοπολυβόλα των ναζί και των ντόπιων συνεργατών τους).
Λίγες μέρες πριν φύγουν, ηττημένοι, οι Γερμανοί από την Αθήνα, στις 24 Σεπτέμβρη 1944, η Κοκκινιά ζει για τρίτη φορά τη φρίκη και τη βαρβαρότητα των ναζί. Ο λαός της Κοκκινιάς, ήταν μαζεμένος στην πλατεία, αποτίνει φόρο τιμής στους ήρωες – νεκρούς του Μεγάλου Μπλόκου, όταν ξαφνικά δέχεται επίθεση με πολυβόλα από τους φασίστες κατακτητές που είχαν ταμπουρωθεί στο λόφο της Δεξαμενής. Η μαρτυρική Κοκκινιά ξαναβουτήχτηκε στο αίμα. Αλλοι 9 νεκροί και 32 τραυματίες ήταν ο αιματηρός απολογισμός της μέρας.

ΒΑΣΙΣΜΕΝΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΔΡΟΜΟΥ 27.6.2017
ΠΗΓΕΣ – ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
— «Η Εθνική Αντίσταση στην Αδούλωτη Αθήνα», Βασίλη Μπαρτζιώτα – Σύγχρονη Εποχή
— «Ο ΕΛΑΣ της Αθήνας», Ορέστη Μακρή –Σύγχρονη Εποχή
— «ΕΙΣΦΟΡΑ στο χρονικό της Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης στην Αθήνα», Σπύρου Α. Κωτσάκη – Σύγχρονη Εποχή
— Εφημερίδα «Ζωγραφιώτικη Φωνή»
— Επεσαν για τη Ζωή, τομ. 3ος, σελ. 298 – Εκδοση ΚΕ του ΚΚΕ
— «Η εμπειρία της Κατοχής και της Αντίστασης στην Αθήνα», Μενέλαου Χαραλαμπίδη, εκδόσεις Αλεξάνδρεια
— «Το τιμωρό χέρι του λαού», Ιάσονα Χανδρινού, εκδόσεις Θεμέλιο
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Στις 17 Αυγούστου 1944 η Κοκκινιά έζησε τη φρίκη του Μεγάλου Μπλόκου, μια από τις τραγικότερες στιγμές της φασιστικής κατοχής, αλλά και μια από τις ηρωικότερες στιγμές του απροσκύνητου λαού της. 350 οι νεκροί εκείνης της ημέρας, 100 σπίτια κάηκαν και γύρω στους 8000 Κοκκινιώτες οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου, 1000 από τους οποίους μεταφέρθηκαν στη Γερμανία, από όπου γύρισαν ελάχιστοι
[2] Ο Κώστας Καραβίδας με την ίδρυση της ΕΠΟΝ εντάχτηκε στη δράση της, στις Ανατολικές συνοικίες και στη συνέχεια στα ανταρτοεπονίτικα Τμήματα Αττικής. Μέλος του ΚΚΕ από το 1943, υπηρέτησε πιστά τα δίκια του λαού μας, σε ό,τι του ανατέθηκε και στη νόμιμη και στην παράνομη δράση μέχρι το τέλος της ζωής του, που ήρθε στις 13.6.2012, σε ηλικία 86 χρόνων.
[3] Ο Κ. Καραβίδας στο δημοσίευμα της Ζωγραφιώτικης Φωνής, κάνει λόγο και για ένα ταυτόχρονο μικρότερο μπλόκο στα Κουπόνια, στον ημιτελή κινηματογράφο «Ολυμπος» (ο οποίος δεν ολοκληρώθηκε και δεν λειτούργησε ποτέ), στη σημερινή πλατεία Τερζάκη. Επίσης αναφέρει ως ημερομηνία πραγματοποίησης του μπλόκου το Σάββατο 24 Ιούνη 1944, σε αντίθεση με τον Ορέστη Μακρή στο Ο ΕΛΑΣ της Αθήνας που καταγράφει την Τρίτη 27 Ιούνη. Το ίδιο και οι άλλες πηγές (Επεσαν για τη Ζωή, τομ. 4α, σελ 298, – Κωτσάκη «Εισφορά στο χρονικό της Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης», Μπαρτζιώτα «Η Εθνική Αντίσταση στην Αδούλωτη Αθήνα».
[4] Ο Π. Κλήμης είχε περάσει από τις γραμμές του ΕΛΑΣ, από τον λόχο του Ζωγράφου. Αργότερα εντάχθηκε στα Τάγματα Ασφαλείας και πέρασε, σαν κουκουλοφόρος και πληροφοριοδότης στην υπηρεσία των Γερμανών και του Πλυτζανόπουλου.
[5] Ο Αγγελος Ευαγγελάτος μεταφέρθηκε στα στρατόπεδα στο Γουδί, όπου υπέστη φριχτά βασανιστήρια. Λίγες μέρες μετά σκοτώθηκε πέφτοντας από την ταράτσα των στρατώνων.
[6] «Ο ΕΛΑΣ της Αθήνας», Ορέστη Μακρή –Σύγχρονη Εποχή, σελ. 111, «Η Εθνική Αντίσταση στην Αδούλωτη Αθήνα», Βασίλη Μπαρτζιώτα, σελ. 236.

*Το χαρακτικό που συνοδεύει το θέμα είναι του Αντώνη Πολυκανδριώτη «Ο Προδότης»

Πέμπτη 25 Ιουνίου 2020

Οι κολασμένοι «κλουβίτες» της κατοχής – δυο μάχες για την απελευθέρωσή τους

Αμέσως μετά την ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοπόταμου, στις 25 Νοέμβρη 1942, οι Γερμανοί κατακτητές κατασκευάζουν, με σχέδια κατευθείαν από την κόλαση, την «κλούβα», ως ασπίδα των στρατιωτικών τρένων τους.
Η «κλούβα» ήταν μια σατανική ναζιστική επινόηση των γερμανικών δυνάμεων κατοχής, με στόχο να κυκλοφορούν ανενόχλητα τα στρατιωτικά τρένα και να αποτρέπουν μ’ αυτή την ανθρώπινη ασπίδα, τα σαμποτάζ και τις επιθέσεις της Αντίστασης. Η «κλούβα» δημιουργήθηκε και λειτούργησε αποκλειστικά στον ελλαδικό χώρο. Ηταν ένα φορτηγό βαγόνι ανοιχτό που κλείνονταν από γύρω και από πάνω με σιδεριές και πυκνό αγκαθωτό συρματόπλεγμα. Στο πάτωμα του βαγονιού τοποθετούνταν εκρηκτικές ύλες που συνδέονταν με ηλεκτρικό καλώδιο με έναν πυροκροτητή, στα χέρια ενός Γερμανού λοχία, υπεύθυνου για την ανατίναξη της Κλούβας.
Το βαγόνι του θανάτου το φόρτωναν με κρατούμενους – μελλοθάνατους, συλληφθέντες αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, που μάζευαν από τις φυλακές και τα στρατόπεδα αιχμαλώτων ή απλούς κατοίκους, συνήθως από τα χωριά από τα οποία περνούσε το τρένο, το τοποθετούσαν μπροστά από την ατμομηχανή, ώστε αν το τρένο πέσει σε νάρκη να ανατιναχτεί η Κλούβα με τους κρατούμενους και να γλιτώσει η μηχανή και τα υπόλοιπα βαγόνια. Το ίδιο συνέβαινε στην περίπτωση που η αμαξοστοιχία δεχόταν επίθεση από τους αντάρτες. Ο Γερμανός λοχίας πυροδοτούσε τα εκρηκτικά και ανατίναζε τη κλούβα με τους ομήρους.
Τέτοιες Κλούβες με κρατούμενους κυκλοφορούσαν σε όλο το σιδηροδρομικό δίκτυο της Πελοποννήσου και σε εκείνο της Αθήνας – Θεσσαλονίκης.
Η άνανδρη πρακτική της Κλούβας δεν κατάφερε να σταματήσει την αντιστασιακή δράση, τις επιθέσεις και τα σαμποτάζ στα στρατιωτικά τρένα των καταχτητών. Πολλές φορές οι ίδιοι οι κλουβίτες, με κραυγές και συνθήματα, παρακινούσαν τους αντάρτες να μην ματαιώσουν τις επιχειρήσεις τους και να επιτεθούν, αψηφώντας την ύπαρξη τους.
Ο ΕΛΑΣ στις επιχειρήσεις του έπαιρνε υπόψη του τις Κλούβες και προσπαθούσε να έχουν τις λιγότερες απώλειες. Αρκετές φορές επιχειρήθηκαν επιθέσεις με στόχο την απελευθέρωση των κλουβιτών.
Στην Ανατίναξη της αμαξοστοιχίας και της σήραγγας του Κουρνόβου, στις 2 Ιούνη του 1943, έξι μήνες μετά την ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοπόταμου, μαζί με τις σημαντικές ζημιές της σήραγγας και την αποτέφρωση του τρένου, όπου σκοτώθηκαν περίπου 580 Ιταλοί στρατιωτικοί, μαζί με τις απώλειες των κατακτητών έχασαν τη ζωή τους και γύρω στους 54 Ελληνες πατριώτες – κρατούμενοι, ανάμεσά τους 20 – 25 «κλουβίτες», καθώς και σιδηροδρομικοί υπάλληλοι.
Γύρω από τις Κλούβες δραστηριοποιήθηκαν έντονα η Εθνική Αλληλεγγύη, διάφορες άλλες φιλανθρωπικές οργανώσεις και ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός, κάτω από την κάλυψη του οποίου αρκετές φορές δρούσε το ΕΑΜ. Σε σταθμούς όπου έκανε στάση η αμαξοστοιχία έτρεχαν οι οργανώσεις με κάθε τρόπο να προσφέρουν στους κλουβίτες λίγο νερό, τρόφιμα, κανένα τσιγάρο, λόγια παρηγοριάς και πληροφορίες.
Δυο Μάχες για την απελευθέρωση των κλουβιτών
Από τις αρχές του 1944 οι Σύμμαχοι εκπονούν το σχέδιο «Κιβωτός» που θα έμπαινε σε εφαρμογή από τα μέσα του Απρίλη. Το σχέδιο «Κιβωτός» είχε στόχο, ανάμεσα στα άλλα, να παραπλανήσει τους Γερμανούς σε σχέση με τη συμμαχική απόβαση στη Νορμανδία και προέβλεπε μια σειρά επιθέσεων και καταστροφών, με σαμποτάζ, των συγκοινωνιών στην Ελλάδα, έτσι ώστε οι Γερμανοί να μην μπορέσουν εύκολα να μεταφέρουν βαρύ υλικό, να αποδιοργανωθούν σε βαθμό που να μην μπορούν να πάρουν αμέσως θέση σε μάχες σε άλλο μέτωπο, αλλά να έχουν ανάγκη από ανασυγκρότηση. Για την εκτέλεση του σχεδίου, στον ελλαδικό χώρο, ζητήθηκε η συνεργασία του ΕΛΑΣ και αυτός ανταποκρίθηκε άμεσα.
Σε όλη τη χώρα σημειώνονται επιθέσεις και ανατινάξεις αμαξοστοιχιών, γεφυρών και τούνελ.
12.4. Δεμερή και Νεζερό,
16.4 Τέμπη,
21.4. Πετρομαγούλα Δομοκού,
29.4. σιδηροδρομική γραμμή Βόλου – Τρικάλων και στο Δομοκό,
3.5. Δοξαρά,
11.5. κοντά στη Βέροια,
20.5. ανάμεσα Αγόριανη – Δρανίτσα – Δομοκό,
5.6. στενωπό Κλεισούρας στο δρόμο Μεσολόγγι – Αγρίνιο, 16.6. σιδ. σταθμός Καΐσας,
19.6. τρένο στη γραμμή Λάρισας – Θεσσαλονίκης,
23.6. Θέρμης – Καΐσας κλπ[1].
Μάχη και απελευθέρωση κλουβιτών στο Σταθμό Αιτωλικού
Το 2/36 εφεδρικό τάγμα του ΕΛΑΣ με έδρα την Σιβίστα, στο χώρο της ευθύνης του, ανατολικά από το Κρυονέρι, Γαλατά, Περιθώρι, όλη η νότια πλευρά του Αρακύνθου μέχρι του κόμβου Συκιάς και Αχελώου δυτικά, εκτέλεσε μια σειρά από πολεμικές επιχειρήσεις: Ανατίναξε την Γαλαρία της Κλόκοβας και σταμάτησε έτσι την οδική επικοινωνία Μεσολογγίου Ναυπάκτου. Εξουδετέρωσε τον Παπά – Σπυρίδωνα Καραβία από το Δοκίμι Αγρινίου ο οποίος με ομάδα ταγματασφαλιτών είχε κατατρομοκρατήσει τους αγρότες την περιοχή Αγρινίου, Συκιάς. Ανατίναξε, στις 5 Ιούνη, την γέφυρα στον οδικό άξονα Μεσολογγίου- Αγρινίου στο τέρμα της Κλεισούρας (Φραγκουλέϊκα) και με άλλες ενέργειες σταμάτησε το πέρασμα των Γερμανών κατακτητών από την Κλεισούρα. Ανατίναξε την επιβατική αμαξοστοιχία στη θέση Τραγάνα χρησιμοποιώντας μια νάρκη Τέλερμαν μεγάλης εκρηκτικής ισχύος με αποτέλεσμα λόγω κατηφόρας η αμαξοστοιχία να βρεθεί 100 μέτρα μέσα σε φαράγγι και να ανασυρθεί μετά την απελευθέρωση. Ολιγομελές τμήμα του 2/36 εφεδρικού ΕΛΑΣ εξουδετέρωσε την Γερμανική φρουρά του τραίνου στο σταθμό του Γαλατά και έριξε την αμαξοστοιχία στον προβλήτα του Κρυονερίου.
Οι Γερμανοί έχοντας απόλυτη ανάγκη αυτή την επικοινωνία, ειδικά τον άξονα Μεσολογγίου- Αγρινίου ως μοναδική αρτηρία από Δυτική Ελλάδα σε Ήπειρο και Δυτική Μακεδονία για την Κεντρική Ευρώπη έλαβαν πρόσθετα μέτρα ασφάλειας:
Εγκατέστησαν στα Σταμνά τμήμα Γερμανοτσολιάδων και ομάδα Γερμανών με επικεφαλή αξιωματικό με όλα τα μέσα τηλεπικοινωνιών και μετακίνησης.
Ενίσχυσαν την φρουρά του τραίνου με 24 άνδρες με επικεφαλή αξιωματικό με ασύρματο τηλέφωνο.
Εγκατέστησαν περιστρεφόμενο μυδράλιο στο τελευταίο ανοιχτό βαγόνι.
Και το χειρότερο απ’ όλα ήταν ότι σαν πρώτο βαγόνι έβαλαν, ασπίδα για να αποφύγουν τις επιθέσεις του ΕΛΑΣ, κλούβα γεμάτη Έλληνες πατριώτες απ’ τις φυλακές Μεσολογγίου ή Αγρινίου ανάλογα με την φορά του τραίνου, και στο κέντρο της κλούβας νάρκη έτοιμη για ανατίναξη.
Ο συνταγματάρχης Ζούλας, Διοικητής του 36ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, εκδίδει διαταγή σύμφωνα με την οποία πρέπει να μελετηθεί και να οργανωθεί σαμποτάζ στο σταθμό του Αιτωλικού με σκοπό την εξόντωση της Γερμανικής φρουράς, την απελευθέρωση των κρατουμένων κλουβιτών και την ολική καταστροφή του τραίνου.
Την παραμονή της επιχείρησης έφτασαν και δυο σαμποτέρ Αγγλοι αξιωματικοί, ο Τόμσον και ο Εβερτ, μαζί με τον ανθυπολοχαγό της σχολής του βουνού, καπετάν Λευτέρη, ειδικού στα εκρηκτικά.
Στις 22 Ιούνη 1944, τμήματα του 36ου εφεδρικού Συντάγματος του ΕΛΑΣ, επιτέθηκαν στο σιδηροδρομικό σταθμό του Αιτωλικού.
Η αμαξοστοιχία ξεκίνησε από το Μεσολόγγι φορτωμένη με πολεμοφόδια και με επιβάτες 50 Γερμανούς, Πολωνούς στρατιώτες και Ελληνες χωροφύλακες. Την ώρα που έμπαινε στον Σταθμό του Αιτωλικού και αφού προσπέρασε η κλούβα και η ατμομηχανή, έγιναν αλλεπάλληλες ανατινάξεις. Ακολούθησε μάχη με τους Γερμανούς και τους συνεργάτες τους.
Οι έμπειροι μαχητές του 2/36 τάγματος του ΕΛΑΣ μέσα σε λίγο χρόνο με τα όπλα, με επιθετικές χειροβομβίδες πέτυχαν τον πλήρη αιφνιδιασμό των Γερμανών. Ήταν η μοναδική μάχη που εξοντώθηκαν όλοι οι Γερμανοί. Οι απώλειες των Γερμανών ήταν 30 νεκροί και 3 αιχμάλωτοι. Απ’ την μεριά των ανταρτών 8 νεκροί, καθώς και 4 επιβάτες της αμαξοστοιχίας ήταν το βαρύ τίμημα.
Σκοτώθηκαν οι αντάρτες: Μανώλης Λεμονής – Σταύρος Ζενεμπής (Αιτωλικό), Νίκος Έξαρχος (Χαραυγή Θεσπρωτίας), Γιάννης Σιμήρης (Μεσολόγγι), Μάρκος Μάρκου – Βασίλης Κρανιώτης (Ευηνοχώρι), Άγγελος Δαραμούσκας (Κούμανι Ηλείας), Βιτόριο Ιταλός Αντιφασίστας. Ακόμα τραυματίστηκαν οι αντάρτες Θεοφάνης Δημαράς με διαμπερές τραύμα στο στήθος απ’ το οποίο απεβίωσε αργότερα και ο Γιώργος Βλάχος από το Γαλατά.
Σκοτώθηκαν οι επιβάτες: Γερ. Μαρούδας ιερέας, Γεωργ. Σκουφής σιδηροδρομικός, Γιώργος Καφρίτσας, Αρσινόη Λύτρα. Τραυματίστηκε ελαφρά ο επιβάτης του τραίνου Χρ. Χριστοδούλου[2].
Στην αναφορά της Διοίκησης του 2ου εφεδρικού Τάγματος προς την Διοίκηση του 36ου Εφεδρικού Συντάγματος του ΕΛΑΣ σημειώνονται:
«Συναγωνιστές κάνοντας απολογισμό του σαμποτάζ και μάχης του Σταθμού του Αιτωλικού στις 22.6.44 σας γνωρίζουμε ότι άπαντες οι αντικειμενικοί σκοποί επιτεύχθηκαν σχεδόν πλήρως παρόλο ότι τα βαγόνια εξετροχιάστηκαν προς τα κάτω αντίθετα από την υπόσχεσιν του Tomson. Εκ των Γερμανών που επέβαιναν συνελήφθησαν τρεις (3) αιχμάλωτοι. Οι υπόλοιποι εξοντώθηκαν. Ημέτεροι απώλειαι οκτώ (8) αντάρτες και τέσσερες επιβάτες. Περιήλθον εις χείρας μας λάφυρα ένα (1) γερμανικό μυδράλιο με 1.200 φυσίγγια, είκοσι (20) γερμανικά μάουζερ, έξι (6) αυτόματα μαρσίπ, πολλά πυρομαχικά και μία (1) βαλίτσα με χειρουργικά εργαλεία και υγειονομικό υλικό. Ολοι οι όμηροι, περί τους είκοσι πέντε (25) απελευθερώθησαν χωρίς να πάθει κανείς τίποτε.
Εδρα του 2/36 Εφ. Τάγματος, 24/6/44
Η Διοίκηση του Τάγματος
Ποταμίτης Κουστάς».[3]
Στον Ψαθόπυργο Αχαΐας
Δυόμισι μήνες μετά, με σκοπό τη ματαίωση της μεταφοράς πολεμικού υλικού των Γερμανών που υποχωρούσαν από την Πελοπόννησο με κατεύθυνση την ηπειρωτική Ελλάδα, τμήμα της ΙΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ οργάνωσε επιχείρηση στην περιοχή Αχαΐας.
Στις 8 Σεπτέμβρη 1944 η γερμανική στρατιωτική αμαξοστοιχία 18 βαγονιών που μετέφερε καύσιμα και πυρομαχικά, σταμάτησε στον Ψαθόπυργο. Μπροστά ήταν η Κλούβα με 22 ομήρους κλουβίτες. Πέντε γυναίκες πλησίασαν τη Κλούβα με πρόσχημα να προσφέρουν σε κλουβίτες και φρουρούς φαγώσιμα και νερό. Η κύρια αποστολή τους ήταν να ειδοποιήσουν τους κρατούμενους – με σημειώματα μέσα σε κούφια αυγά – για την επικείμενη επιχείρηση και τους ζητήθηκε να αποσυνδέσουν το καλώδιο πυροδότησης από τα εκρηκτικά, πράγμα που έγινε.
Στο μεταξύ λίγη ώρα πριν ένα συνεργείο αντιστασιακών σιδηροδρομικών είχε ξηλώσει τη σιδηροδρομική γραμμή σε ένα σημείο ανάμεσα στον Ψαθόπυργο και την Παναγοπούλα Αχαΐας.
Όταν η αμαξοστοιχία έφτασε στο προβλεπόμενο σημείο δέχτηκε καταιγιστικά πυρά του ΕΛΑΣ και σταμάτησε. Ο αιφνιδιασμός ήταν απόλυτα πετυχημένος. Οι Γερμανοί δεν μπόρεσαν να απαντήσουν αμέσως στα δραστικά πυρά του ΕΛΑΣ, ούτε και να ανατινάξουν την Κλούβα με τους 22 ομήρους πατριώτες, αφού οι κλουβίτες είχαν αποσυνδέσει το καλώδιο πυροδότησης. Οι όλμοι των ΕΛΑΣιτών έπληξαν τα βαγόνια που μετέφεραν βενζίνη και μέσα σε λίγα λεπτά ολόκληρη η αμαξοστοιχία έγινε παρανάλωμα τους πυρός.
Από τους 22 κλουβίτες απελευθερώθηκαν και σώθηκαν οι είκοσι. Δεν έγινε δυνατόν να σωθούν και έπεσαν νεκροί οι ΕΠΟΝίτες Γιώργος Βασιλείου του Γιάννη, από τις Δάφνες Αιγίου, 18 ετών, μαθητής Γυμνασίου, Σύνδεσμος της Οργάνωσης και Μουγγολιάς Γιάννης του Θύμιου, από το Αίγιο, 17 ετών, μαθητής Γυμνασίου[4].
Κλούβα. Από το φωτογραφικό αρχείο του Σπύρου Μελετζή
Ομηροι στην Κλούβα
Αναδημοσιεύσαμε στον Ημεροδρόμο , για πρώτη φορά, την 1 Ιούλη 2017, από την Εφημερίδα «Φωνή της Βλαχοκερασιάς», με ιδιαίτερη ευχαρίστηση, την εξαιρετική αφήγηση που κατέγραψε η Αγγελική Κατσαφάνα, του 95χρονου αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, κλουβίτης στα χρόνια της κατοχής, Παρασκευά Βελισσάρη. Ο Παρασκευάς «έφυγε» για το μεγάλο ταξίδι λίγους μήνες μετά, στις 30 Νοέμβρη 2017. Εντάχτηκε από πολύ νωρίς στο ΕΑΜ και έδωσε το δικό του «παρών» στον πατριωτικό και αντιφασιστικό αγώνα. Τον συλλάβανε και οδηγήθηκε στις φυλακές της Τρίπολης. Από κει, το καλοκαίρι του 1944 και μέχρι την αποχώρηση των Γερμανών τον έριξαν όμηρο, ανθρώπινη ασπίδα, σε μια κλούβα στο δρομολόγιο Τρίπολη – Κόρινθος. Μετά την κατοχή γνώρισε κι αυτός διώξεις και φυλακίσεις. Στην μεταπολίτευση, μετά την εφτάχρονη δικτατορία τιμήθηκε με το αξίωμα του Δημοτικού Συμβούλου για 4 τετραετίες. Η αφήγηση του Παρασκευά Βελισάρη στην οποία περιγράφει τα χρόνια της «Κλούβας»:
Ο Παρασκευάς Βελησσάρης αγηγείται τις αναμνήσεις του σαν κλουβίτης στα χρόνια της γερμανικής κατοχής.
«Το καλοκαίρι του 1944, ενώ ήμουν κρατούμενος στις φυλακές της Τρίπολης στα υπόγεια του Δικαστικού μεγάρου, με πήραν μαζί με άλλους φυλακισμένους ΕΑΜίτες και μας έκλεισαν στην «κλούβα» που έκανε δρομολόγιο Τρίπολη – Κόρινθο. Η κλούβα ήταν ένα ξεσκέπαστο βαγόνι του τραίνου, φραγμένο με πολλά παλούκια και αγκαθωτά σύρματα γύρω -γύρω και από πάνω, το οποίο προπορευόταν των αμαξοστοιχιών για την ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών των Γερμανών. Στη μέση της κλούβας υπήρχε νάρκη συνδεδεμένη με καλώδια και στο ίδιο βαγόνι ήμασταν κι εμείς, 25-30 άνδρες, στριμωγμένοι ο ένας πάνω στον άλλο, έτοιμοι ανά πάσα ώρα να ανατιναχτούμε στον αέρα αν δεχόταν επίθεση το τραίνο. Μαζί με μένα στην κλούβα ήταν και δυο άλλοι Βλαχοκερασιώτες, ο Γρηγόρης Κοντογιάννης και ο Παναγιώτης Κοπίτας, καθώς κι ένας Αλεποχωρίτης. Ήταν κι ένας Λάκωνας από την Αμερική που εγκλωβίστηκε με τον πόλεμο στην Ελλάδα και δεν μπόρεσε να φύγει, λόγιος άνθρωπος. Καθόταν απέναντί μου και εξοικονομούσαμε το χώρο να σταθούμε.
Οι συνθήκες στην «κλούβα» ήταν τραγικές. Κάναμε νύχτα μέρα το δρομολόγιο Τρίπολη – Κόρινθος κάτω από το καυτερό λιοπύρι σαν ετοιμοθάνατοι. Διψούσαμε και όταν μας δίνανε νερό μας έδιναν από αυτό που ρίχνανε στις ατμομηχανές. Ήμασταν και γεμάτοι ψείρες. Αποπατούσαμε στην άκρη της κλούβας που υπήρχε μια τρύπα. Μπορούσες να τρελαθείς εκεί μέσα.
Και με το φαγητό υπήρχε πρόβλημα. Ευτυχώς όμως η οργάνωση του ΕΑΜ στο Παρθένι είχε πείσει ορισμένες μαυροφορεμένες γυναίκες και ερχόντουσαν στο σταθμό όπου σταμάταγε η αμαξοστοιχία, και φέρνανε μαγειρεμένο πληγούρι, τραχανά…, σε πήλινα δοχεία για να μην πεθάνουμε της πείνας. Δίνανε τσιγάρα στους φρουρούς, τους δελεάζανε και τις άφηναν να μας δώσουν το φαγητό που το μοιράζαμε μεταξύ μας χωρίς να λείπουν και οι παρεξηγήσεις. Όμως μια μέρα βρέθηκε μέσα στο πληγούρι ένα ψαλίδι, (που μπορούσε να κόψει το σύρμα). Έγινε αντιληπτό από τους φρουρούς και αυτό μας κόστισε. Σταμάτησε η τροφοδοσία μας εκεί. Συνεχίστηκε βέβαια από γυναίκες στο Χιλιομόδι της Κορινθίας που γινόταν στάση, μόνο που οι Γερμανοί έψαχναν με την ξιφολόγχη το πληγούρι …που μας έδιναν. Ένας κλουβίτης είχε βγάλει κι ένα τραγούδι στις Χιλιομοδίτισσες που ξεκίναγε: «Γεια σας Χιλιομοδίτισσες της λευτεριάς καμάρι…». Σε αντίθεση στο Ελαιοχώρι όταν περνούσε το τραίνο είχαν τέτοιο μίσος που μας πετούσαν λιθάρια. Στην Κόρινθο μερικές φορές που μας κατέβαζαν σε μια αποθήκη μας έδινε κάτι να φάμε ο Ερυθρός Σταυρός.
Στο δρόμο συναντούσαμε κι άλλες κλούβες. Ερχόταν κλούβα από Αθήνα –Τρίπολη, Πάτρα –Τρίπολη, Καλαμάτα –Τρίπολη σε αυτήν μέσα πηγαινοερχόταν μελλοθάνατος κι ο βλαχοκερασιώτης «Ψαήλας» (Γεώργιος Μάνδρος). Θυμάμαι μια φορά στο σταθμό του Άργους ήταν εκεί και μια άλλη κλούβα και στην αμαξοστοιχία οι Γερμανοί μετέφεραν πόρνες. Μου έκανε εντύπωση που μας χαιρετούσαν οι πόρνες και προσπαθούσαν να μας δώσουν θάρρος: «τα βάσανά σας γρήγορα θα τελειώσουν, κουράγιο», μας έλεγαν. Πολλές από αυτές θα ήταν εξαναγκασμένες από τους Γερμανούς να τους ακολουθούν…
Θυμάμαι και κάποια άλλα περιστατικά. Από την κλούβα Αθήνας –Κορίνθου δραπέτευσαν κάποια μέρα 12-15 έγκλειστοι, που έκοψαν το συρματόπλεγμα χωρίς να τους πάρουν είδηση οι φρουροί κι πήδηξαν ένας- ένας έξω στο χαντάκι, γιατί τα τρένα πήγαιναν σιγά- σιγά, καίγανε ξύλα και κάρβουνα. Έτσι τη γλίτωσαν. Αντικαταστάθηκαν βέβαια από άλλους. Έγινε χαμός τότε από τους Γερμανούς…
Άλλη φορά σε κλούβα στο δρομολόγιο Αθήνας –Πάτρας έξω από το Αίγιο, που μετέφερε πολεμικό υλικό έστησε ενέδρα ο ΕΛΑΣ για να απελευθερώσει τους κρατούμενους κλουβίτες. Δεν τα κατάφερε, σκοτώθηκαν 5-6 Ελασίτες, εξερράγη η νάρκη και γλίτωσε από τους κλουβίτες μόνο ένας από τα Βούρβουρα. Είχε τύχη. Τα αέρια της νάρκης που εξερράγη τον πέταξαν έξω στη γράνα, μισολιπόθυμο, αργότερα συνήλθε και σώθηκε[5].
Όταν οι Γερμανοί έφυγαν παρέδωσαν εμάς όλους τους κλουβίτες στο διοικητή του στρατοπέδου των Ταγμάτων Ασφαλείας στην Κόρινθο που μας είπε: «Αν δεν συμφωνήσω με τους απέξω (δηλαδή το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ) θα σκοτώσω εσάς πρώτα, αν και σας λυπόμουν που σας έβλεπα τι μαρτύριο τραβούσατε. Έχω 400 στρατιώτες και 4 κανόνια, θα διαλύσω την Κόρινθο». Μας έβαζε καθημερινά να μαδάμε τα φύλλα από τις κληματόβεργες των αμπελιών για να απογυμνώνει τον τόπο να μην μπορούν να κρυφτούν οι επιτιθέμενοι. Όμως μαζεύτηκαν διάφορες προσωπικότητες από την Κορινθία, επιστήμονες, έμποροι … και του είπαν να φύγει και να μην συγκρουστεί με τους Ελασίτες που ήδη είχαν μπει στην Τρίπολη και περισφίγγανε και την Κόρινθο. Αυτοί οι Κορίνθιοι πολίτες μας φέρανε και ρούχα, ήμασταν ρακένδυτοι, πήρα κι εγώ κάποιο πουκάμισο. Με την παρέμβαση των παραπάνω, του αρχιεπισκόπου Κορίνθου και δυο ερυθροσταυριτών, μας απέλυσε ο συνταγματάρχης και το αυτοκίνητο της Εκκλησίας μας συνόδευσε μέχρι το Άργος.
Γύρισα σπίτι μου άρρωστος. Άρρωστος από τύφο. Είχα κολλήσει τύφο ή από το νερό που μας έδιναν στην κλούβα ή από πηγάδι που πίναμε νερό στο στρατόπεδο. Δυο φορές με επισκέφτηκε ο γιατρός Μπούρτζος από την Αρβανιτοκερασιά. Δεν είχαμε και πάγο που χρειαζόταν για την αρρώστια. Ευτυχώς στις 11 Οκτώβρη έριξε χιόνι, το στουπώσαμε και το χρησιμοποιήσαμε για πάγο.
Φρικτές καταστάσεις… στη φυλακή να πέφτει άγριο ξύλο, στην κλούβα όμηρος να παίζεις κρυφτούλι με το θάνατο…»
Οι κλουβίτες ήταν μαρτυρικοί ήρωες, που όταν κατάφερναν να επιβιώσουν από τις νάρκες, την ανατίναξη της Κλούβας, την πείνα, την δίψα και τις αρρώστιες, αποτελούσαν πάντα μια πρώτη δεξαμενή από την οποία οι Γερμανοί, συχνά, διάλεγαν και εκτελούσαν σε αντίποινα για τη δράση των Αντιφασιστικών Οργανώσεων του αγωνιζόμενου λαού.
*imerodromos
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Ο ΕΛΑΣ, Στέφανου Σαράφη, εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 1999, σελ. 210 – 212, 286, 402 – 407
[2] Στο αρχείο του καπετάνιου του 2/36 εφεδρικού τάγματος του ΕΛΑΣ, Νίκου Κούστα, υπάρχει μια λεπτομερής αφήγηση της μάχης του Αιτωλικού, η οποία έχει δημοσιευτεί και στο Agriniopress
[3] ΕΠΕΣΑΝ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ. Τόμος 4α, σελ. 295
[4] ΕΠΕΣΑΝ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ. Τόμος 4β, σελ. 145
[5] Ο Παρασκευάς Βελισσάρης πιθανά αναφέρεται σε ένα σαμποτάζ του ΕΛΑΣ, ο οποίος ανατίναξε τις σιδηροδρομικές γραμμές στη θέση «Λαμπίρη», ανάμεσα στο Αίγιο και την Πάτρα, τον Σεπτέμβρη του 1944. Οι Γερμανοί, όταν πλησίασε το τρένο και πριν σταματήσει, ανατίναξαν την Κλούβα με 24 ομήρους πατριώτες. Γλύτωσε μονάχα ένας, ο Κ. Κοκοκιός από τα Βούρβουρα, που έπεσε στη γράνα (το χαντάκι) δίπλα στις γραμμές.

Δευτέρα 22 Ιουνίου 2020

Επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα». Η σύγκρουση δυο κόσμων


Στις 22 Ιουνίου 1941 ξεκίνησε η επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα», η εισβολή των ναζιστικών στρατιών στη Σοβιετική Ένωση. Δεν επρόκειτο απλά για έναν πόλεμο όπως αυτούς που είχε γνωρίσει νωρίτερα η Ευρώπη. Επρόκειτο για έναν πόλεμο «εξόντωσης», έναν ολοκληρωτικό πόλεμο. Πέρα από τον στρατηγικό στόχο της εξολόθρευσης του «ιουδαιο-μπολσεβικισμού» που, σύμφωνα με την ορολογία του ναζισμού και τα διάχυτα «πιστεύω» του ευρωπαϊκού καπιταλισμού, κατάτρωγε τις σάρκες της Ευρώπης, υπήρχαν και τα πιο άμεσα οφέλη. Ο επισιτισμός της δυτικής Ευρώπης και ο εφοδιασμός του Γ΄ Ράιχ είχαν άμεση ανάγκη από τη λεηλασία των πλουτοπαραγωγικών πόρων της Ουκρανίας και της Ρωσίας. Αυτό στην πράξη σήμαινε ότι ο πόλεμος που ξεκινούσε θα είχε ως παρονομαστή την αρπαγή, τη λεηλασία, την καταστροφή. Τα σχέδια πρόβλεπαν τέτοιας έκτασης «εκμετάλλευση» των κατακτημένων εδαφών που, τριάντα εκατομμύρια Σοβιετικοί πολίτες, Ουκρανοί και Λευκορώσοι κυρίως, θα καταδικάζονταν είτε στον θάνατο από ασιτία, είτε στον άνευ ορίων ξεριζωμό. Οι ναζί δεν είχαν κανένα πρόβλημα να εγγράφουν τα εγκληματικά τους σχέδια στις «οδηγίες» για τη διεξαγωγή του πολέμου: σε τελευταία ανάλυση, σύμφωνα με την φυλετική θεωρία, επρόκειτο για «υπανθρώπους» ο θάνατος των οποίων μπορούσε να αποτελέσει μέρος του σχεδίου για ανάδειξη της «ανώτερης φυλής».
Ελάχιστες αμφιβολίες υπήρχαν ως προς την έκβαση του πολέμου. Οι υπάνθρωποι και το αρρωστημένο καθεστώς τους θα κατέρρεαν κάτω από τα ανελέητα πλήγματα της Βέρμαχτ. Η προετοιμασία της σαρωτικής εκμετάλλευσης ήταν το κύριο μέλημα του σχεδιασμού. Την δυναμική της στήριξη θα αναλάμβαναν οι «ομάδες δράσης» τα Einzatzgruppen. Αυτές οι μονάδες προέρχονταν από την μετονομασία των ειδικών δυνάμεων της γερμανικής αστυνομίας, των τμημάτων για την «αποκατάσταση της τάξης», κάτι αντίστοιχο των ΜΑΤ στην σημερινή ελληνική εκδοχή. Αυτά τα τμήματα είχαν ιδρυθεί το 1936 με πρόσχημα την ευταξία των Ολυμπιακών Αγώνων του Βερολίνου. Με την έλευση του πολέμου μετασχηματίστηκαν σε αστυνομικούς μηχανισμούς μάχης. Έδρασαν στην Πολωνία με ακραία δολοφονικό τρόπο και είχαν πλέον όλη την απαιτούμενη πείρα για να δράσουν στα σοβιετικά εδάφη. Άρχισαν να δολοφονούν μαζικά από την πρώτη κιόλας ημέρα του πολέμου.
Στην πολύτομη επίσημη γερμανική ιστορία «Η Γερμανία και ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος» που ξεκίνησε να συντίθεται την επαύριο της γερμανικής ενοποίησης το 1991, η εισβολή στην ΕΣΣΔ απασχολεί τον τόμο τέσσερα. Στο προσεκτικά γραμμένο κείμενο αποτυπώνεται πρώτα η απόλυτη εμπιστοσύνη της γερμανικής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας στην γρήγορη και νικηφόρα έκβαση του πολέμου. Σε τελευταία ανάλυση η Γερμανία θα κινητοποιούσε ενάντια στην ΕΣΣΔ το σύνολο του στρατιωτικού της δυναμικού υπερεξοπλισμένου με τα λάφυρα από τις νικηφόρες εκστρατείες ενάντια στην Πολωνία, στην Δανία, τη Νορβηγία, το Βέλγιο, την Ολλανδία, τη Γαλλία, την Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα. Η συνδρομή της Φινλανδίας, της Ρουμανίας, της Σλοβακίας, της Ουγγαρίας, την Ιταλίας ήταν δεδομένες καθώς και εκείνη των μονάδων «εθελοντών» που δημιουργήθηκαν σε πολλές χώρες στο όνομα της αντι-μπολσεβίκικης σταυροφορίας. Στον προηγούμενο πόλεμο η τσαρική Ρωσία είχε ηττηθεί από μικρό μέρος του γερμανικού στρατού και αντίστοιχο του στρατού της Αυστροουγγαρίας….
Η πεποίθηση στην στρατιωτική ανωτερότητα των εισβολέων άρχισε να κλονίζεται, πάντα σύμφωνα με την επίσημη γερμανική ιστορία, από τις πρώτες ημέρες του πολέμου. Η αιτία ήταν η μαχητική διάθεση των στρατιωτών του Κόκκινου Στρατού. Υπεράσπιζαν λυσσαλέα το έδαφος της χώρας τους, εξαπέλυαν αντεπιθέσεις στην πρώτη ευκαιρία που τους παρουσιαζόταν ενώ, όταν οι μονάδες τους κυκλώνονταν ή διαλύονταν, μεγάλα τμήματά τους κατέφευγαν στα δάση και στις ελώδεις περιοχές δημιουργώντας εκεί βάσεις αντίστασης και ισχυρά παρτιζάνικα τμήματα. Ακόμα και οι εκλεκτές θωρακισμένες δυνάμεις του γερμανικού στρατού χρειάστηκε να στραφούν προς τα πίσω για να εκκαθαρίσουν θύλακες αντίστασης των σοβιετικών παρτιζάνων. Οι κάτοικοι των χωριών βοηθούσαν με όλα τα μέσα που είχαν στην διάθεσή τους, γεγονός που «εξανάγκαζε» τον γερμανικό στρατό σε «άγρια αντίποινα» κατά την έκφραση των επίσημων Γερμανών ιστορικών. Οι τελευταίοι δείχνουν να εκπλήσσονται και οι ίδιοι από την μαχητική διάθεση του Κόκκινου Στρατού που — σύμφωνα με τη μυθολογία της ναζιστικής εποχής — είχε πληγεί από εσωτερικές εκκαθαρίσεις και βρίσκονταν αντιμέτωπο με ένα πληθυσμό που μισούσε τους «εβραιο-μπολσεβίκους» δυνάστες του. Μην ξεχνούμε ότι από εκείνη ακόμα την εποχή στην «Δύση» αφηγούνταν τρομακτικές ιστορίες για τα έξι ή επτά ή οκτώ ή εννιά εκατομμύρια Ουκρανών αγροτών που «βάσει σχεδίου» εξόντωσε το «καθεστώς του Στάλιν» στο Χολοντομόρ!
Ας αφήσουμε τις ιστορίες τρόμου σε εκείνους που είναι — τότε ή σήμερα — πρόθυμοι να τις πιστέψουν. Και ας έρθουμε στην πραγματικότητα: οι Σοβιετικοί πολίτες υπεράσπισαν λυσσαλέα την πατρίδα τους. Γιατί; Τι ήταν αυτό που υπεράσπιζαν με ποταμούς αίματος και αμέτρητες θυσίες;
Ίσως η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα να βρίσκεται σε μια απλή ανάγνωση του σοβιετικού συντάγματος του 1936. Ας πάμε στο Κεφάλαιο Δέκα, «θεμελιώδη δικαιώματα και υποχρεώσεις των πολιτών της ΕΣΣΔ».
Άρθρο 118. Οι πολίτες της ΕΣΣΔ έχουν δικαίωμα στην εργασία. Έχουν εγγυημένη πρόσβαση στην εργασία και στην δίκαιη αμοιβή της…
Άρθρο 119. Οι πολίτες της ΕΣΣΔ έχουν δικαίωμα σε ανάπαυση και διακοπές. Το δικαίωμα αυτό υλοποιείται με την κατοχύρωση της εργάσιμης ημέρας των επτά ωρών και την κατοχύρωση ετήσιων περιόδων διακοπών με πλήρεις αποδοχές. Για την διευκόλυνση των εργαζόμενων εξασφαλίζεται ένα πλήρες δίκτυο σανατορίων, οίκων ανάπαυσης, εγκαταστάσεων υποδοχής για τον εργαζόμενο λαό…
Άρθρο 120. Οι πολίτες της ΕΣΣΔ προστατεύονται στα γεράματά τους καθώς και σε περίπτωση αδυναμίας εργασίας λόγω ασθένειας, ή άλλης αιτίας. Απολαμβάνουν πλήρη κοινωνική προστασία και ασφάλιση με αποκλειστικά έξοδα του Κράτους, ελεύθερη πρόσβαση σε κάθε υπηρεσία υγείας και ευρύ δίκτυο κέντρων υγείας και νοσοκομείων στη διάθεση του εργαζόμενου λαού.
Άρθρο 121. Οι πολίτες της ΕΣΔ έχουν πλήρη δικαιώματα στη μόρφωση… Όλες οι βαθμίδες της εκπαίδευσης είναι δωρεάν. Οι σπουδές στην ανώτατη εκπαίδευση θα γίνονται με την μέριμνα του Κράτους…. Η διδασκαλία γίνεται στην εθνική γλώσσα της κάθε εθνότητας της ΕΣΣΔ… Εργοστάσια, κρατικά ή συνεταιριστικά αγροκτήματα κλπ. μεριμνούν για την μόρφωση των εργαζομένων σε αυτά.
Άρθρο 122. Οι γυναίκες στην ΕΣΣΔ έχουν ίδια δικαιώματα με τους άνδρες σε όλα τα πεδία της οικονομικής, πνευματικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Ίδια αντιμετώπιση στην εργασία και στην αμοιβή της, προστασία της μητρότητας και της ανατροφής των παιδιών από το Κράτος. ….
Άρθρο 123. Ισότητα δικαιωμάτων σε όλους του πολίτες της ΕΣΣΔ ανεξάρτητα από εθνότητα ή φυλή….
Άρθρο 124. Οι πολίτες της ΕΣΣΔ απολαμβάνουν ελευθερία συνείδησης. Ως εκ τούτου η Εκκλησία διαχωρίζεται από το Κράτος και διαχωρίζεται από την Εκπαίδευση. Η θρησκευτική λατρεία όπως και η ελευθερία της αντιθρησκευτικής έκφρασης αναγνωρίζονται και προστατεύονται για όλους τους πολίτες.
Άρθρο 125. Ελευθερίες που προστατεύονται από τον Νόμο: έκφρασης, τύπου, μαζικών εκδηλώσεων, διαδηλώσεων και άλλων κινητοποιήσεων.
Και πολλά άλλα.
Αυτά υπεράσπιζαν οι πολίτες της ΕΣΣΔ. Θα ήταν ενδιαφέρουσα μια σύγκριση με το σύνταγμα του Γ΄ Ράιχ, τις δικές του αξίες και τις δικές του «ελευθερίες» που ήρθαν οι δολοφονικές στρατιές του να επιβάλλουν «δια πυρός και σιδήρου» στους πολίτες της ΕΣΣΔ.
Συγχωρείστε με όμως… Ξεχάστηκα…. Το Γ΄ Ράιχ δεν είχε σύνταγμα… Ο ναζισμός δεν έχει καταστατικές, συμβατικές «υποχρεώσεις»… Ο «Φύρερ» εκφράζει το πνεύμα της Φυλής και, εφόσον υπάρχει επίσημος εκφραστής και ερμηνευτής του πνεύματος της Φυλής όλα τα υπόλοιπα περισσεύουν. Ο δρόμος είναι έτσι ανοικτός σε όλα τα εγκλήματα, σε όλη τη φρίκη.
ΥΓ. Στο ορατό μέλλον υπάρχει μια πιθανότητα να καλέσουν τον ελληνικό λαό οι κυβερνήτες του να υπερασπιστεί την εδαφική επικράτεια και τα κυριαρχικά δικαιώματα της πατρίδας μας. Αναρωτιούνται μήπως οι εγχώριοι υπάλληλοι των τοκογλύφων δυναστών της χώρας για το τι θα πουν στους «πατριωτικούς» δεκάρικους που θα εκφωνήσουν; Τι θα καλέσουν τους Έλληνες να υπερασπιστούν; Την ανεργία τους; Τους μισθούς πείνας των 300 -400 ευρώ; Την μιζέρια τους; Το άγχος τους; Τους ξενιτεμένους τους; Το ανύπαρκτο μέλλον τους;
Αυτός είναι μάλλον ο λόγος που οι ιθύνοντες στα υψηλά κλιμάκια της εξουσίας παρουσιάζονται ψοφοδεείς μπροστά στον επερχόμενο κατακτητή. Με τις πολιτικές τους, τα μνημόνιά τους, την απέραντη φαυλότητά τους έχουν ήδη ανοίξει τις πόρτες στον εχθρό. Σε τελευταία ανάλυση ανάμεσα στον λαό τους και στον εχθρό θα προτιμήσουν μάλλον τον δεύτερο. Το έχουν ξανακάνει πάρα πολλές φορές στην ιστορία….
imerodromos. ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ*
*Ο Γιώργος Μαργαρίτης είναι καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Κυριακή 21 Ιουνίου 2020

Εκδλώσεις Τιμής και Μνήμης σε Σπερχειάδα και Υπάτη.



Την έναρξη της ένοπλης Εθνικής Αντίστασης κατά των γερμανικών και ιταλικών δυνάμεων κατοχής, τον Μάη του 1942, από το ΕΑΜ και την πρώτη ομάδα ανταρτών του ΕΛΑΣ με καπετάνιο τον Άρη Βελουχιώτη ,αλλά και το Ολοκαύτωμα της Σπερχειάδας και την ανατίναξη του παλιού Αγίου Νικολάου από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής, τίμησαν το πρωί του Σαββάτου στη Σπερχειάδα της δυτικής Φθιώτιδας, οι τοπικές αρχές,
Την Κυριακή εγινε ανάλογη εκδήλωση απο το Δήμο Λαμιέων
για την 76η Επέτειο του Ολοκαυτώματος της Υπάτης.
Το Σωματείο μας πάντα παρόν, αποδίδοντας τον απαιτούμενο φόρο τιμής για τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και στους μαρτυρικούς τόπους της πατρίδος μας.
Γεγονότα όπως αυτά, που σημάδεψαν την τοπική μας Ιστορία, οφείλουμε να τα αναδεικνύουμε με κάθε τρόπο, ώστε να γνωρίζουν και να διδάσκονται απο τα μηνύματά τους οι επόμενες γενιές. Αποτελούν παρακαταθήκη και Ιστορικό απόθεμα της Ρούμελης και πρέπει να τυγχάνουν ανάλογης προβολής και σημασίας απο τις τοπικές κοινωνίες.
Το Σωματείο μας εκπροσώπησαν οι, Λεωνίδας Κωστόπουλος, Πάρης Φούντας και Παναγιώτης Σωτηρίου













Τετάρτη 17 Ιουνίου 2020

17 Ιουνίου 1944,το Ολοκαύτωμα της Υπάτης


Ξημερώματα Σαββάτου 17 Ιουνίου 1944 η Υπάτη βρέθηκε περικυκλωμένη από τα Ες Ες. Τη μέρα αυτή γράφτηκε η πιο μελανή σελίδα στην νεότερη ιστορία της
Τα γερμανικά στρατεύματα είχαν φτάσει στη ιστορική πόλη της Φθιώτιδας με εντολή να την καταστρέψουν ολοσχερώς.
Ολοκλήρωσαν το καταστροφικό τους έργο εκτελώντας 28 άτομα, τραυματίζοντας 30, καταστρέφοντας 375 από τα 400 σπίτια της πόλης, βυζαντινές εκκλησίες και ιστορικά αρχοντικά. Ολοκαύτωμα.
Η Υπάτη πυρπολήθηκε τρεις φορές από τους Γερμανούς και βομβαρδίστηκε με πυροβολικό αρκετές. Οι ημερομηνίες των πυρπολήσεων:
17 Ιουνίου 1944 , 10 Αυγούστου 1944 , 12 Οκτωβρίου 1944

Ανακηρύχτηκε Μαρτυρική Πόλη με το Προεδρικό Διάταγμα 399/7.12.1998, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α277/16.12.1998.

Οι Γερμανοί διάλεξαν δέκα χωριανούς από την Υπάτη και έξι από τη διπλανή Καστέλια και αφού τους βασάνισαν επί βδομάδες, τους οδήγησαν στο εκτελεστικό απόσπασμα. Ανάμεσα σε αυτούς βρισκόταν και ο γενναίος συνταγματάρχης Θανάσης Παπακυριαζής, ο οποίος απαίτησε να εκτελεστεί χωρίς το μαύρο μαντήλι στα μάτια. Κοιτώντας τους δολοφόνους του κατάματα, τα τελευταία του λόγια πριν σωριαστεί ήταν «Ζήτω η Ελλάς». ...
Το ολοκαύτωμα της Υπάτης από τους Γερμανούς, έγινε με λίστα που έδωσε Έλληνας καταδότης μετά το σαμποτάζ στον Γοργοπόταμο. Στην επιχείρηση ηγήθηκε ο σφαγέας του Διστόμου και της Κλεισούρας...
Η Υπάτη έχει ανακηρυχτεί Μαρτυρική Πόλη με το Προεδρικό Διάταγμα 399/7.12.1998, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α277/16.12.1998.
*mixanitouxronou.

YΠATH  βίντεο μαρτυρίες
ΑΣΠΡΟΜΑΥΡΟ ΦΙΛΜ ΤΟΥ 1983 ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΡΤ.ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΥΠΑΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΣΤΙΣ 17 ΙΟΥΝΙΟΥ 1944.ΣΤΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ Η ΣΕΜΙΝΑ ΔΙΓΕΝΗ.
YΠATH βίντεο μαρτυρίες