Οι «Φίλοι του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης» αποχαιρετούν το σπουδαίο αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης Μανώλη Γλέζο

Ο  Μανώλης Γλέζος, μάχιμος μέχρι την τελευταία στιγμή, ήταν ήρωας της Εθνικής Αντίστασης, πολιτικός, δημοσιογράφος και συγγραφέας.

Γεννήθηκε στην Απείρανθο της Νάξου στις 9 Σεπτεμβρίου 1922. Ήταν ακόμη στα μαθητικά θρανία όταν οργάνωσε την πρώτη του αντιφασιστική ομάδα το 1939 για την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου από τους Ιταλούς και την αποτίναξη της δικτατορίας του Μεταξά. Μόλις ξέσπασε ο πόλεμος του 1940 ζήτησε να καταταγεί εθελοντής, αλλά λόγω του νεαρού της ηλικίας του δεν του επετράπη.

Στα χρόνια της ναζιστικής κατοχής ανέπτυξε έντονη απελευθερωτική δράση μέσα από τις γραμμές της ΟΚΝΕ, του ΕΑΜ Νέων και της ΕΠΟΝ. Τη νύχτα της   30ης Μαΐου κατέβασε τη χιτλερική σημαία από την Ακρόπολη μαζί με τον Απόστολο Σάντα προκαλώντας τον παγκόσμιο θαυμασμό και γράφτηκε στην Ιστορία  ως  ο «πρώτος Παρτιζάνος της Ευρώπης».  Για την πράξη του αυτή καταδικάστηκε από τους κατακτητές ερήμην σε θάνατο. Συνολικά, ο Μανώλης Γλέζος καταδικάστηκε 28 φορές για την πολιτική του δραστηριότητα, από το μετεμφυλιακό κράτος και τη Χούντα, από τις οποίες τρεις φορές σε θάνατο. Παρέμεινε κρατούμενος (φυλακή και εξορία) 16 χρόνια.

Υπήρξε βουλευτής και πρόεδρος της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ). Εξελέγη βουλευτής και ευρωβουλευτής του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑΣΟΚ), βουλευτής και ευρωβουλευτής του Συνασπισμού της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας (ΣΥΝ) και του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ).

Ο Μανώλης Γλέζος επισκέφτηκε το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Λαμίας τον Μάιο 2014 και συντάχθηκε με το χρόνιο  αίτημα των Αντιστασιακών Οργανώσεων  και του δημοκρατικού κόσμου της πόλης μας για τη    λειτουργία ενός σύγχρονου Μουσείου  ανοιχτού στους πολίτες και ιδιαίτερα στις επισκέψεις μαθητών. Δώρισε βιβλία του στη βιβλιοθήκη του Μουσείου και τόνισε το μορφωτικό και εκπαιδευτικό της ρόλο.

Η αγωνιστική του δράση και η προσφορά του Μανώλη Γλέζου στην εμπέδωση της δημοκρατίας, της  ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση για όλους εμάς και για τις επόμενες γενιές.

Καλό ταξίδι, συναγωνιστή.

                                                                                                              το Δ.Σ


«Τη νύχτα που κατέβηκε η Σβάστικα». Ολόκληρο το ντοκιμαντέρ με συνεντεύξεις Γλέζου και Σάντα https://www.youtube.com/watch?v=_bzM4NFV9Q8

               Ήταν 30 Μάρτη 1952 – Ήταν Κυριακή…

«Εάν έκανα δήλωση αποκήρυξης θα αθωωνόμουνα κατά πάσα πιθανότητα μετά μεγάλων τιμών… Αλλά η ζωή μου συνδέεται με την ιστορία του ΚΚΕ και τη δράση του… Δεκάδες φορές μπήκε μπροστά μου το δίλημμα: Να ζω προδίδοντας τις πεποιθήσεις μου, την ιδεολογία μου, είτε να πεθάνω, παραμένοντας πιστός σ’ αυτές. Πάντοτε προτίμησα το δεύτερο δρόμο και σήμερα τον ξαναδιαλέγω».
Τα λόγια του Μπελογιάννη – παντοτινό σύμβολο του πατριώτη, του διεθνιστή, του ανθρώπου, του κομμουνιστή – αποδείχτηκαν πολύ πιο ισχυρά από τις κάννες του εκτελεστικού αποσπάσματος. Πολύ πιο ανθεκτικά από τους μικρόνοες. Που νόμιζαν ότι δολοφονώντας τον Μπελογιάννη θα τον φίμωναν. Τον εκτέλεσαν πιστεύοντας ότι έτσι τα λόγια του θα έπαυαν να δονούν για πάντα τις καρδιές όλων εκείνων που δεν κάνουν «δήλωση μετανοίας». Τι ηλίθιοι…
Ο Μπελογιάννης είχε πολλά «κουσούρια». Τέτοια που δεν θα μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητα από τους δολοφόνους του. Το βασικότερο: Εκτός από μαχητής με το όπλο του ΕΛΑΣ στο χέρι την περίοδο της Κατοχής ενάντια στους ναζί, εκτός από μαχητής του ΔΣΕ ενάντια στους εκμεταλλευτές και τους αμερικανοτσολιάδες στον Εμφύλιο, ήταν και μαχητής με «όπλο» την πένα.

Ο Μπελογιάννης ήταν ένας διανοούμενος στην υπηρεσία του λαού, όπως μπορεί να διαπιστώσει ο αναγνώστης τόσο στο βιβλίο του «Η Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας», όσο και στο βιβλίο του «Το ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα» που εκδόθηκε το 1998 από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή» στην επέτειο των 80 χρόνων του ΚΚΕ. Ένα έργο γραμμένο σε συνθήκες εγκλεισμού του στην Ακροναυπλία από την μεταξική δικτατορία και στη συνέχεια μέχρι την απόδρασή του από τις ναζιστικές δυνάμεις κατοχής.
Στο βιβλίο εξετάζεται ο «πατριωτικός» ρόλος του ελληνικού κεφαλαίου, η συνεργασία του με το ξένο κεφάλαιο καθώς και η διείσδυση του τελευταίου στη χώρα. Πρόκειται για μια ακτινογραφία της ελληνικής οικονομίας που ξεκινά από το 1824 και φτάνει έως το 1940 με πολύτιμα στοιχεία όσον αφορά το πώς λειτούργησε ο «σωτήριος» δανεισμός του τόπου από τα πρώτα «δάνεια της ανεξαρτησίας» μέχρι και τη μεταξική δικτατορία.
Ο Μπελογιάννης περιγράφει τους ληστρικούς όρους των δανείων με σκοπό την αποκόμιση κερδών από ντόπιους και ξένους τοκογλύφους και το πώς οι επακόλουθες πτωχεύσεις του 1827, του 1843, του 1893 και του 1932 έγιναν πεδίο θησαυρισμού της πλουτοκρατίας μέσα από επιβολή συνθηκών αποστέρησης του λαού.
«…ο λαός υπόφερνε – γράφει ο Μπελογιάννης. Είχε γονατίσει από τους φόρους, κι η τοκογλυφία ερχότανε ύστερα να του δώσει τη χαριστική βολή. Αφήνω κατά μέρος κάθε δική μου περιγραφή και παίρνω ένα κομμάτι από την Ιστορία του Καρολίδη, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο: «Την εποχή εκείνη η χώρα εσπαράζετο υπό της φυγοδικίας και των συμμοριών τοκογλύφων, οίτινες εν συνεργασία προς τους ταμίας του κράτους και αυτούς ακόμα τους δικαστάς είχον δημιουργήσει αλληλεγγύην και κατέτρωγαν τας σάρκας του λαού» (…). Κι έτσι, τοκογλύφοι, κομματάρχες, δικαστές, ταμίες, Εθνοτράπεζα, κράτος και ληστές – τούτοι οι τελευταίοι πολύ λιγότερο από τους άλλους – εκτελούσαν το ίδιο «εθνοφελές» έργο: Την ερήμωση της χώρας και τον αφανισμό του λαού. Και στο αντιλαϊκό τούτο όργιο, έρχονται και οι ξένοι κεφαλαιούχοι να πάρουν μία από τις καλύτερες θέσεις».
Στον επίλογο του βιβλίου ο Μπελογιάννης σημειώνει:
«… Γενικά, η πολιτική ζωή της χώρας μας μέσα στα 120 χρόνια της ελεύθερης ύπαρξής της επηρεάστηκε σημαντικά από τις θελήσεις κι τα συμφέροντα των ξένων κεφαλαιούχων και των χωρών τους. Και τα συμφέροντα αυτά ήταν πάντοτε αντίθετα με τα συμφέροντα της Ελλάδας και του λαού της. Παρ’ όλα αυτά όμως, οι ελληνικές κυβερνητικές κλίκες, όταν έφταναν στο σταυροδρόμι που οδηγούσε ή στην υπεράσπιση της ανεξαρτησίας της πατρίδας τους ή στην υποταγή στις επιθυμίες και τους εκβιασμούς των ξένων, προτίμησαν πάντοτε, σχεδόν χωρίς εξαίρεση, το δεύτερο δρόμο (…)».
***
Ήταν 30 Μάρτη 1952 – Ήταν Κυριακή…
Ο δημοσιογράφος Γιώργος Κορωναίος, σε ένα συγκλονιστικό ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Προοδευτική Αλλαγή» σε έκτακτη έκδοση την ημέρα της εκτέλεσης του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του, περιγράφει τις τελευταίες στιγμές:
«Ο υπαρχιφύλαξ, διαταχθείς υπό του διευθυντού του, μετέβη αμέσως εις την πτέρυγαν όπου ευρίσκοντο τα κελιά των 8 μελλοθανάτων και εισήλθεν πρώτον εις το υπ’ αριθμ. 2 απομονωτήριον, εις το οποίο εκρατούντο οι Μπελογιάννης, Λαζαρίδης και Μπάτσης. Πλησιάζει τον Μπελογιάννη.
«Νίκο σήκω»
Ατάραχος ο Μπελογιάννης σηκώνεται και λέει:
«Πάμε για καθαρό αέρα;»
«Ναι, του απαντά, σας πάνε για εκτέλεση» (…)».

Ήταν Κυριακή. Στις 30 Μάρτη 1952. Ήταν Κυριακή! Μέρα που κατά της διάρκεια της Κατοχής ακόμα και αυτοί οι Γερμανοί ναζί δεν έκαναν εκτελέσεις…
Πριν ακόμα χαράξει, μέσα στο σκοτάδι, στις 4.12’ τα χαράματα, σαν κοινός δολοφόνος, το κράτος των γερμανοτσολιάδων, αυτών που πλέον είχαν ντυθεί αμερικανοτσολιάδες, το κράτος των μαυραγοριτών, αυτών που έχτιζαν «Νέους Παρθενώνες» στη Μακρόνησο, προχωρούσε στο στυγερό έγκλημα.
Ο Νίκος Μπελογιάννης και οι σύντροφοί του, ο Δημήτρης Μπάτσης, ο Νίκος Καλούμενος και ο Ηλίας Αργυριάδης, πέφτουν νεκροί από τις σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος.
Το παράγγελμα γι’ αυτή την πολιτική δολοφονία θα αποτελεί αιώνιο στίγμα για το καθεστώς της αμερικανοκρατίας και για το πολιτικό σύστημα της ολιγαρχίας στην Ελλάδα.
Την ίδια μέρα που το μετεμφυλιακό καθεστώς της άρχουσας τάξης, η κυβέρνηση Πλαστήρα, το παλάτι, το στρατιωτικό και παραστρατιωτικό κατεστημένο και οι πάτρωνές τους, οι Αμερικάνοι, εκτέλεσαν τον Μπελογιάννη, ο Γιάννης Ρίτσος, εξόριστος στον Αϊ – Στράτη, στο ποίημά του «Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ», γράφει:
«Ο Μπελογιάννης μας έμαθε άλλη μια φορά πώς να ζούμε και πώς να πεθαίνουμε./ Μ’ ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε όλη την αθανασία./ Μ’ ένα χαμόγελο έλαμψε τον κόσμο για να μη νυχτώσει (…)».

Ο Μπελογιάννης από την πρώτη στιγμή της σύλληψής του όχι μόνο δεν αφαίρεσε, αλλά είχε φροντίσει να προσθέσει και άλλους λόγους στους εκτελεστές του για να του πάρουν τη ζωή.
Εκείνοι ισχυρίζονταν ότι ήταν «προδότης» και ότι γι’ αυτό τον δίκαζαν. Εκείνος τους απαντούσε:
«Είμαι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και ακριβώς για την ιδιότητά μου αυτή δικάζομαι, γιατί το Κόμμα μου παλεύει και χαράζει το δρόμο της Ειρήνης, της Ανεξαρτησίας και της Ελευθερίας…».
Εκείνοι ισχυρίζονταν ότι είναι κομμουνιστής και ως εκ τούτου «κατάσκοπος». Εκείνος τους απαντούσε:
«Οι μάρτυρες φτάσανε μέχρι του σημείου να λένε πως κάθε Κομμουνιστής είναι κατάσκοπος και πως οι Κομμουνιστές δεν είναι Έλληνες και πως το ΚΚΕ δεν είναι ελληνικό Κόμμα. Τι άτιμο ψέμα! Ο πατριωτισμός κάθε κόμματος μετριέται μόνο τότε που η λευτεριά και η εδαφική ακεραιότητα της χώρας μας διατρέχει κίνδυνο. Απ’ αυτό και μόνο αν βγάζατε συμπέρασμα, θα σχηματίζατε τη σωστή εντύπωση για το χαρακτήρα του ΚΚΕ, που χωρίς καμία αμφιβολία πρόκειται για καθαρό πατριωτικό Ελληνικό Κόμμα».
Όλο το σύστημα εξουσίας που προσήγαγε τον Μπελογιάννη στο εδώλιο πίστευε ότι με μηχανορραφίες θα μετέτρεπε τις δίκες σε πεδίο διαπόμπευσης των κομμουνιστών. Αλλά ο Μπελογιάννης με τα λόγια του κατά τη διάρκεια της απολογίας του είχε ανατρέψει τα πάντα. Είχε μετατρέψει τους στρατοδίκες του από κατηγόρους σε κατηγορούμενους. Η σύγκριση μαζί του ήταν ανυπόφορη για τους διώκτες του. Τον Νοέμβρη του ’51, στην πρώτη του απολογία στο στρατοδικείο, ξεκαθάρισε:
«Εάν έκανα δήλωση αποκήρυξης θα αθωωνόμουνα κατά πάσα πιθανότητα μετά μεγάλων τιμών… Αλλά η ζωή μου συνδέεται με την ιστορία του ΚΚΕ και τη δράση του… Δεκάδες φορές μπήκε μπροστά μου το δίλημμα: Να ζω προδίδοντας τις πεποιθήσεις μου, την ιδεολογία μου, είτε να πεθάνω, παραμένοντας πιστός σ’ αυτές. Πάντοτε προτίμησα το δεύτερο δρόμο και σήμερα τον ξαναδιαλέγω».

Ο Μπελογιάννης μετέτρεψε το εναντίον του Στρατοδικείο σε πεδίο κατηγορίας και γελοιοποίησης των κατηγόρων του. Ο διάλογος, κατά τη διάρκεια της δίκης με έναν από τους βασικούς κατηγόρους του, τον αστυνομικό Αγγελόπουλο, είναι ενδεικτικός:
«ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Ισχυρίζεστε ότι ήρθα εδώ για να εφαρμόσω τις αποφάσεις των Ολομελειών της ΚΕ του ΚΚΕ;
ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Μάλιστα.
ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Οι αποφάσεις αυτές λένε ότι βάση της δράσης του ΚΚΕ είναι ο αγώνας για το ψωμί, τις δημοκρατικές ελευθερίες, την ειρήνη. Έτσι δεν είναι;
ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Έτσι.
ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Επομένως, ο αγώνας για το ψωμί, τις δημοκρατικές ελευθερίες και την ειρήνη είναι συνωμοσία κατά της Ελλάδας;
ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Όχι.
ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Ευχαριστώ. Αυτό μονάχα ήθελα να διευκρινίσω».

Το ιδιόχειρο κείμενο – απόσπασμα της απολογίας του Νίκου Μπελογιάννη προς τον δημοσιογράφο Σπ.Δενδρινό, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Προοδευτική Αλλαγή», λίγο πριν την εκτέλεσή του, στις 9 Μαρτίου 1952.
«Αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της περισσότερο από τους κατηγόρους μας. Το δείξαμε όταν εκινδύνευε η ελευθερία, η ανεξαρτησία και η ακεραιότητά της και, ακριβώς, αγωνιζόμαστε για να ξημερώσουν στη χώρα μας καλύτερες μέρες χωρίς πείνα και πόλεμο. Για το σκοπό αυτό αγωνιζόμαστε και όταν χρειαστεί θυσιάζουμε και τη ζωή μας. Πιστεύω ότι δικάζοντάς μας σήμερα, δικάζετε τον αγώνα για την ειρήνη, δικάζετε την Ελλάδα».
Ήταν τα τελευταία λόγια του Μπελογιάννη κατά την απολογία του, το Φλεβάρη του ’52. Λίγες μέρες πριν από την εκτέλεσή του.

Μετά τη δολοφονία ο Πωλ Ελυάρ έγραψε:
«Ο Μπελογιάννης είναι νεκρός. Δε θυσίασε τίποτα απ’ την τιμή και την ελπίδα μας για ένα αύριο φωτεινό. Χαμογελούσε…»
Ο Μπελογιάννης,απέναντι στα όπλα των δολοφόνων έστρεψε το δικό του «όπλο»: Ένα γαρύφαλλο. Και τρεις κουβέντες.
«Αγωνιζόμαστε για να προφτάσουμε την αυγή και το αύριο, για να δημιουργήσουμε νέους χρόνους κι εποχές, στο μπόι των ονείρων μας, στο μπόι των ανθρώπων – Έτσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα, με την καρδιά μας και με το αίμα μας».

*ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ imerodromos

«Αντάρτης, κλέφτης, παλληκάρι,πάντα είν’ ο ίδιος ο λαός».

Εθνική Αντίσταση και 1821, της Βασιλικής Λάζου

Στις σκληρές συνθήκες της Κατοχής η Επανάσταση του 1821 λαμβάνει νέο νόημα προκειμένου να εκφράσει τη συνέχιση των λαϊκών αγώνων αλλά και την αναγκαιότητα της ολοκλήρωσής τους. Έλληνες και Ελληνίδες άξιζε να πολεμήσουν σαν «Κολοκοτρωναίοι», ενωμένοι στον αγώνα για την ολοκλήρωση του 1821. Έπαθλό τους «μια Ελλάδα, ελεύθερη και πολιτισμένη». «Ένας λεύτερος και ευτυχισμένος ελληνικός λαός».
Η σύνδεση με το ηρωικό ένδοξο παρελθόν δεν εκφράστηκε μόνο με άρθρα σε ΕΑΜικές εφημερίδες και φυλλάδια. Μετουσιώθηκε σε πράξη. Το ΕΑΜ θα γιορτάσει την 25η Μαρτίου με μαζικές κινητοποιήσεις ενάντια στην ξενική κατοχή. Μέσα από πατριωτικούς συμβολισμούς και τελετουργίες, με ηρώα και ανδριάντες να στεφανώνονται συχνά μέσα σε συνθήκες βίαιες και αιματηρές. Η πρώτη επέτειος, το 1942, θα τιμηθεί από τους φοιτητές. Ήταν η «Μεγάλη Έξοδος» των νέων «με τα πρησμένα πόδια που τους έλεγαν αλήτες». Ένα χρόνο αργότερα, η επέτειος της 25ης Μάρτη 1943 θα αποτελέσει άλλο έναν σταθμό της γενικευμένης εξέγερσης με τις δυναμικές διαδηλώσεις και τις γενικές απεργίες εκείνων των ημερών ενάντια στην πολιτική επιστράτευση.
Αφθονούν τα παραδείγματα σύνδεσης με το 1821 σε όλες τις πρακτικές και το λόγο της ΕΑΜικής Αντίστασης. Από το πρώτο αμήχανο σύνθημα ΕΑΜ-Τσαρούχι το 1941 ως την χρήση όρων όπως «Νέα Κλεφτουριά» ή «Νέα Φιλική Εταιρεία». Από τη χρησιμοποίηση του χαρακτηρισμού καπετάνιος για τον στρατιωτικό διοικητή των αντάρτικων μονάδων ως τη χρήση ονομάτων των αγωνιστών του 1821 ως ψευδώνυμα των αγωνιστών. Από τη συμμετοχή κληρικών στο αντάρτικο όπως του παπα-Ανυπόμονου, δίπλα στον Άρη ως τους στίχους των αντάρτικων τραγουδιών που αναπαράγουν την κλέφτικη παράδοση «ξαναζωντάνεψε τ’ αρματωλίκι», «αντάρτης, κλέφτης, παλληκάρι, πάντα είν’ ο ίδιος ο λαός».
Κορυφαία συμβολική βίωση του αντάρτικου ως συνέχεια της Μεγάλης Επανάστασης του 1821 οι ομιλίες των ηγετών του ΚΚΕ Γιώργη Σιάντου και Γιάννη Ζέβγου στο Εθνικό Συμβούλιο των Κορυσχάδων, με φόντο τα πορτρέτα αγωνιστών του ’21 τον Μάιο του 1944. «Μια πύρινη επιγραφή στέκει απ’ έξω απ΄ένα σκολειό ενός μικρού βουνίσιου χωριού της Ελεύθερης Ελλάδας: «Επίδαυρος 1821-Κορυσχάδες 1944». Αλλοίμονο σε όσους σκοτίζονται από τη λάμψη της και δεν θελήσουν να τη διαβάσουν», γράφει τον Μάιο 1944 ο Κώστας Καραγιώργης αποτυπώνοντας την μεγαλειώδη στιγμή της σύγκλησης του Εθνικού Συμβουλίου της Κυβέρνησης του Βουνού.
Στο λόγο του στην ελεύθερη Λαμία τον Οκτώβριο 1944 ο Άρης Βελουχιώτης κάνει εκτεταμένες αναφορές στο ηρωικό παρελθόν της Επανάστασης του 1821 μέσα από το πρίσμα της πρόσφατης ΕΑΜικής εμπειρίας μιλώντας για ένα «θαύμα, που συντελέστηκε από τις ίδιες τις δυνάμεις και τα μέσα του λαού» αλλά και τις προσπάθειες από την «αντίδραση, ντόπια και ξένη, για να ευνουχίσει το λαϊκό χαραχτήρα του κινήματος και να επιβάλει νέα σκλαβιά».
Η προβολή του ΕΑΜ ως συνεχιστή των παραδόσεων του 1821 και η σύνδεση των επαναστατικών εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων με το ΕΑΜ μπόρεσε να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει το λαό για να αγωνιστεί για την απελευθέρωσή του αλλά και να διεκδικήσει το όραμα μιας νέας κοινωνίας.

                                   Αιμοδοσία στη Λαμία: 

“Μένουμε σπίτι εκτός αν δίνουμε αίμα!” Μειώνονται δραματικά τα αποθέματα, θα υπάρξει ανάγκη!

Λόγω των ειδικών συνθηκών που επικρατούν εξαιτίας της πανδημίας από τον SARS-CoV-2 τα αποθέματα αίματος στο Γενικό Νοσοκομείο Λαμίας μειώνονται δραματικά.
Ήδη η αρμόδια υπηρεσία αιμοδοσίας του Γ.Ν. Λαμίας διοργανώνει δράσεις αιμοδοσίας και εκτός του Νοσοκομείου.
Σε αυτό το πλαίσιο η Ιερά Μητρόπολη Φθιώτιδας, η Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, ο Δήμος Λαμιέων και το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Φθιώτιδας αναλαμβάνουν υπό την αιγίδα τους, τις δύο κεντρικές δράσεις αιμοδοσίας, που θα πραγματοποιηθούν την

Τρίτη 24 Μαρτίου και την
Παρασκευή 10 Απριλίου

στην αίθουσα του Εργατoϋπαλληλικού Κέντρου στη Λαμία (Πλατεία Διάκου) από 10.00 έως 13.30.

Θα τηρηθούν οι προβλεπόμενοι κανόνες υγιεινής, ώστε η προσφορά αίματος να είναι ακίνδυνη και η ροή των αιμοδοτών θα είναι ελεγχόμενη. Η αίθουσα θα έχει πλήρως απολυμανθεί από ειδικό συνεργείο.
Καλούμε όλους και κάθε είδους Συλλόγους, φορείς και απλούς πολίτες να αγκαλιάσουν τις παραπάνω δράσεις.
Περισσότερο από ποτέ αυτές τις κρίσιμες ώρες η αλληλεγγύη είναι στάση ζωής.

                                                      Απίστευτο «κάζο» στη Μαριολάτα

Στη Μακεδονία ονομάζονταν «Δεκαρχίες». Στη Ρούμελη «Μαχητικές Ομάδες». Στη Θεσσαλία, συναντούμε επίσης τις ονομασίες «Επιτροπές Προστασίας Ανταρτών» ή «Ομάδες Δράσης» (Αρσενίου), ακόμα και «Ομάδες Αυτοάμυνας» (Μπαλλής).
Ολες αυτές οι ομάδες, από τα μέσα του καλοκαιριού του '43 και στο πλαίσιο της μετατροπής του ΕΛΑΣ σε κανονικό στρατό, θα ονομαστούν πανελλαδικά «Εφεδρικός ΕΛΑΣ» και τα μέλη τους «Εφεδροελασίτες».
Σε αντίθεση με τον «τακτικό» ή «μόνιμο» ΕΛΑΣ, που αποτελούνταν από αντάρτες με αποκλειστική απασχόληση την ένοπλη δράση, σε όποιο μέρος της Ελλάδας κι αν απαιτούνταν, ο Εφεδροελασίτης σπάνια δρούσε μακριά από τα όρια της περιοχής του.
Συνήθως ασχολούνταν με τις καθημερινές του δραστηριότητες αλλά, όταν χρειαζόταν, άφηνε στην άκρη το αλέτρι, την τσάπα ή τα εργαλεία της δουλειάς του και ξεχώνιαζε το κρυμμένο όπλο του για να προστατέψει το χωριό του, να φυλάξει σκοπιά, να στήσει ενέδρα, ή ακόμη και να συμμετάσχει σε κανονικές μάχες δίπλα στον «μόνιμο» ΕΛΑΣ.
Ο Εφεδρικός ΕΛΑΣ ήταν οργανωμένος σε 15μελείς ομάδες με επικεφαλής τους έναν έμπειρο παλαιό πολεμιστή. Συνδεόταν οργανωτικά με τις άλλες ομάδες της ευρύτερης περιοχής και συντονιζόταν από κάποιον «τομεακό» του ΕΑΜ (σε πολιτικό επίπεδο). Διοικούνταν δε, στο ευρύτερο επιχειρησιακό πεδίο, από κάποιον αξιωματικό ή δοκιμασμένο υπαξιωματικό.
Στη βόρεια πλευρά και στο βάθος της χαράδρας του Παρνασσού, σε υψόμετρο 400 μέτρων, βρίσκεται χτισμένη η Μαριολάτα.[1] Αυτό το μικρό χωριό, σε απόσταση 5 χλμ. από τη Γραβιά, ήταν το πρώτο που δέχτηκε την «επίσκεψη» του αντισυνταγματάρχη Giovanni Aime το μεσημέρι της 23ης Μαρτίου του 1943.
Ο Aime, εκτός από διοικητής του ΙΙΙ/44 τάγματος της Μεραρχίας Forli, είναι και φρούραρχος της Γραβιάς. Επισήμως η διοίκηση της 11ης Στρατιάς τηρεί σιγήν ιχθύος για τις πρόσφατες παταγώδεις ήττες του Regio Esercito στη Θεσσαλία και τη Μακεδονία.[2] Ομως το Radio Fante[3] έχει λειτουργήσει αποτελεσματικά και το κλίμα ανησυχίας στις τάξεις του στρατού είναι εμφανές. Πώς να κρυφτεί εξάλλου το γεγονός ότι από τις 12 Μαρτίου η Καρδίτσα είναι πλέον ελεύθερη πόλη.
Ο Aime όμως είναι φιλόδοξος και από τη στιγμή που έφτασε στα αυτιά του ότι το Αρχηγείο Παρνασσίδας με όλη του τη δύναμη [4] βρισκόταν σε αποστολή στον Ελικώνα, αποφασίζει να δώσει ένα μάθημα στα χωριά της περιοχής, γνωστά για τη φιλοεαμική τους στάση. Παίρνει λοιπόν την πρωτοβουλία και στις 6.30 το πρωί τίθεται επικεφαλής μίας φάλαγγας 2 λόχων τυφεκιοφόρων και μεγάλου μέρους του λόχου διοικήσεως, συνολικής δύναμης 14 αξιωματικών, 360 ανδρών και 5 καραμπινιέρων. [5]
Η φάλαγγα κατευθύνθηκε προς τη Βάργιανη με σκοπό να ανεβεί στον Παρνασσό από ορεινά μονοπάτια και να αιφνιδιάσει τα ανυπότακτα χωριά, χτυπώντας τα από πίσω. Φτάνοντας όμως στις 8.30 π.μ. στη Βάργιανη διαπιστώνει με απογοήτευση ότι τα μονοπάτια είναι καλυμμένα με τόσο χιόνι που καθιστά τη διάβαση αδύνατη. Δεν πτοείται όμως, επιστρέφει στη Γραβιά και από εκεί, μέσω του κανονικού δρόμου, κινείται προς τη Μαριολάτα.

Φτάνει, λίγο μετά τις 13.00, στο ύψος της χαράδρας που χωρίζει τους δυο συνοικισμούς της Μαριολάτας στρέφοντας το μέτωπο της φάλαγγας ακριβώς απέναντι από το χωριό.
Με πλάτη στον ποταμό Κανιανίτη, η κύρια δύναμη αρχίζει να τοποθετεί τους όλμους και τα πολυβόλα, ώστε να δημιουργήσει μια βάση πυρός, ενώ η ομάδα ανιχνευτών κινείται απειλητικά προς τα πρώτα σπίτια.
Ηδη, απ’ όταν οι Ιταλοί γύρισαν στη Γραβιά, η οργάνωση του ΕΑΜ «αμολήθηκε» να μάθει τις προθέσεις τους. Και όταν πια η πορεία τους προς την Παρνασσίδα έγινε φανερή, οι σύνδεσμοι έτρεξαν να ενημερώσουν τα γύρω χωριά. Οι καμπάνες ηχούσαν ακόμη όταν η ιταλική φάλαγγα φάνηκε στο βάθος του κάμπου.
Είναι κανόνας ότι οι χαρισματικοί ηγέτες φαίνονται στα «δύσκολα» και στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν που έλαμψε το άστρο του Θόδωρου Καμάρα. Ο «τομεακός» του ΕΑΜ, γεωπόνος από την Κάτω Αγόριανη, ανέλαβε με αποφασιστικότητα την οργάνωση και τον συντονισμό όλης της άμυνας.
Πρώτη η «μαχητική» της Μαριολάτας, οπλισμένη με καμιά δεκαριά λιανοντούφεκα, γκράδες ως επί το πλείστον από τον ΑΠΠ μαζί με ένα «συνομήλικό» τους πολυβόλο (του 1915) χωρίς γεμιστήρες ικανό να εκτελεί μόνο βολή κατά βολή, έπιασε θέσεις «προκάλυψης» αποφασισμένη να μην αφήσει τουs επιδρομείς να περάσουν. Πίσω τους σχεδόν όλο το χωριό πρόθυμο να τους συνδράμει όπως μπορούσε. Το τηλέφωνο έχει πάρει φωτιά.
Καλούνται εσπευσμένα σε βοήθεια η «διπλανή» Κάτω Αγόριανη (Λιλαία), η «ορεινή» Πάνω Αγόριανη (Επτάλοφος) και η «αντικρινή» Σουβάλα (Πολύδροσος). Η απάντησή τους ομόφωνη και κατηγορηματική. «Κρατάτε, αδέρφια, ερχόμαστε».
Ετσι όταν η ομάδα ανιχνευτών του Αime, με τους 5 καραμπινιέρους, πλησίασε τα ακριανά σπίτια δέχτηκε τα πρώτα αναχαιτιστικά πυρά. Η ομάδα έτρεξε να καλυφθεί όσο καλύτερα μπορούσε.
Μάλλον δεν περίμεναν αντίσταση και προσπαθούσαν να καταλάβουν τι γίνεται. Σιγά σιγά και προσεκτικά, προς αποφυγήν νέων εκπλήξεων, κινούνται να τους ενισχύσουν δυο διμοιρίες τυφεκιοφόρων, υποστηριζόμενοι από ομάδες πολυβόλων.
Τα πυρά αν και αραιά (η έλλειψη πυρομαχικών είναι το πλέον φλέγον πρόβλημα του ΕΛΑΣ) και το δύσβατο των θέσεων των αμυνομένων επιβραδύνουν και αυτή την κίνηση. Από το κυρίως σώμα των Ιταλών στέλνονται δυο επιπλέον διμοιρίες στα δεξιά, υποστηριζόμενες από ομάδα πολυβόλων, με σκοπό να υπερφαλαγγίσουν τους αμυνόμενους, ενώ μία άλλη διμοιρία τυφεκιοφόρων κινείται στα αριστερά ώστε να προστατέψει το αντίστοιχο πλευρό της επίθεσης.
Εχει πάει 14.30 και εκεί που τα πράγματα για τους αμυνόμενους αρχίζουν να παίρνουν άσχημη τροπή μία σάλπιγγα (γεγονός που κάνει ιδιαίτερη εντύπωση και καταγράφεται στις αναφορές των Ιταλών) ηχεί θριαμβευτικά δίνοντας επίμονα το σύνθημα «προχωρείτε». Είναι η «μαχητική» της Κάτω Αγόριανης που έρχεται να πάρει θέση στο διπλανό αντέρεισμα από αυτό της ομάδας της Μαριολάτας.
Τμήμα με 30 ντουφέκια με μπροστάρηδες τους Γ. Σταμάτη (Βραχιώτη), Νικοκαλέκη, τους αδερφούς Γιάννη και Αλέξη Καμάρα, τον Θ. Λάζο (Σβέικ) και άλλους.
Ο σαλπιγκτής Στάθης Μπούκαλης, παρά το λαχάνιασμα, δεν σταματά τα σαλπίσματα προκαλώντας κραυγές ενθουσιασμού από τους αμυνομένους, επιτείνοντας τη σύγχυση των επιτιθεμένων.
Η επιθετική ενέργεια ξανά σταματάει. Με ανεβασμένο το ηθικό οι αμυνόμενοι πυκνώνουν τα πυρά τους. Νέες κινήσεις των Ιταλών. O Αime διατάζει να μπουν στη μάχη και οι όλμοι. Με προσεκτικές αλλά και αργές κινήσεις η Εφεδρεία κινείται προς τα μπροστά.
Με διαδοχικά άλματα στήνονται νέες πιο προωθημένες θέσεις. Αγγελιαφόροι με νέες εντολές κινούνται ανάμεσα στα τμήματα και οι αξιωματικοί, χειρονομώντας, προσπαθούν να εμψυχώσουν τους άνδρες τους.
Και ενώ τα πράγματα πάνε να μπούνε σε μια «σειρά» έχουμε νέα σαλπίσματα και νέες κραυγές ενθουσιασμού από τους αμυνομένους. Είναι η «μαχητική» της Πάνω Αγόριανης. 25 με 30 νέα ντουφέκια. Ομαδάρχες τους οι Στάθης Σούλιος και ο Ανδρέας Μούκας. Συνοδεύονται από απροσδιόριστο αριθμό αμάχων οπλισμένων με γκλίτσες και τσάπες και παίρνουν θέση δεξιά από τους Κατωαγοριανίτες.
Ενδεικτικό της παλλαϊκής κινητοποίησης και του γενικού ενθουσιασμού είναι τα όσα διαδραματίστηκαν όταν οι Πανωαγοριανίτες πέρασαν μπροστά από την Κάτω Αγόριανη στην πορεία τους για το πεδίο της μάχης. Στην περιοχή Κοτρώνι είχε μαζευτεί όλο το χωριό και με κραυγές και ευχές παρότρυνε τους Πανωαγοριανίτες χειρονομώντας και δείχνοντας προς τη Μαριολάτα.
Και σαν να μην έφτανε αυτό νέα οχλοβοή έρχεται να προστεθεί. Αυτή τη φορά από το βάθος του κάμπου. Είναι η «μαχητική» της Σουβάλας. Ενα ουκ ευκαταφρόνητο τμήμα με 70 ντουφέκια που το οδηγεί στη μάχη ο νεαρός γεωπόνος Κώστας Κασούλας, πλαισιωμένος από τους Βορηά, Κοζάκο και τον συνακολουθούντα αριθμό αμάχων που κράδαινε απειλητικά ότι γεωργικό εργαλείο βρήκε εύκαιρο μέχρι και απλά ραβδιά.

Ο Aime παρακολουθεί με τα κιάλια του τις εξελίξεις συνοφρυωμένος. Ο φόβος του είναι μήπως οι επερχόμενοι από τα ανατολικά είναι το Αρχηγείο της Παρνασσίδας. Το τραγικό αποτέλεσμα στον Φαρδύκαμπο είναι πολύ πρόσφατο και το ενδεχόμενο να περικυκλωθεί και να παρελάσει και αυτός αιχμάλωτος όπως ο ταγματάρχης P. Perrone με όλο το τάγμα του στη Σιάτιστα[5] δεν θέλει ούτε να το σκέφτεται.
Η ώρα είναι 15.45 και o Giovanni Aime αποφασίζει την απαγκίστρωση. Με πολύ προσεκτικές κινήσεις αναδιπλώνεται και εσπευσμένα παίρνει τον δρόμο επιστροφής για τη Γραβιά δίνοντας τέλος σε μια μάχη που, από καθαρά στρατιωτική άποψη, ίσως και να μην άρχισε ποτέ!
Στην αναφορά που υπέβαλε, το ίδιο βράδυ, προς το προϊστάμενο φρουραρχείο της Λαμίας και τη διοίκηση του 44ου Συντάγματος, επικαλείται την επιτακτική ανάγκη να γυρίσει γρήγορα στην Γραβιά γιατί η παραμείνασα φρουρά ήταν μικρή.[6]
Επίσης επικαλείται το προχωρημένο της ώρας ώστε να μην τον «πιάσει» το σκοτάδι, καθώς και ότι η αναδίπλωση ήταν μία κίνηση στρατηγικής που αποσκοπούσε να παρασύρει τον εχθρό στον κάμπο ώστε να αντεπιτεθεί έχοντας σίγουρη τη νίκη. Για τις απώλειες του αναφέρει έναν τραυματία [7] και αυτόν ελαφριά.
Από την άλλη μεριά, στα χωριά, οι καμπάνες χτυπούσαν χαρμόσυνα και ο κόσμος πανηγύριζε ξέφρενα, ενώ δεν είχαμε καμία καταγραφή απωλειών.
Τις επόμενες μέρες το ΙΙΙ/44 θα κλειστεί στο στρατόπεδό του. Θα τοποθετηθούν διπλοσκοπιές και θα ενισχυθεί η περίφραξη με πρόσθετη σειρά συρματοπλεγμάτων. Ούτε σκέψη πια για εξορμήσεις στα χωριά. Και γενικά, ο Regio Esercito, από τον Απρίλιο του '43 και μετά, θα αποσυρθεί από πολλές μικρές και εκτεθειμένες φρουρές και θα βγαίνει από τα στρατόπεδά του μόνο αν είναι ανάγκη. Και αυτό με ενισχυμένες δυνάμεις. Στις 24 Μαρτίου θα εκκενωθεί και δεύτερη επαρχιακή πρωτεύουσα, τα Γρεβενά.
Τη νύχτα της 26ης Μαρτίου μια δύναμη ανταρτών θα περάσει «ξυστά» από τα ακριανά σπίτια της Γραβιάς. Παρά την αναστάτωση που ξεσήκωσαν τα γαβγίσματα των σκύλων, οι Ιταλοί δεν τόλμησαν να βγάλουν ούτε μία περίπολο.
Την επομένη (27/3) φόρτωσαν σε φορτηγά τον εξοπλισμό τους και κατά το απομεσήμερο εγκατέλειψαν τη Γραβιά.
Στις πανηγυρικές εκδηλώσεις που ακολούθησαν, η «μαχητική» της Μαριολάτας, τιμής ένεκεν, παρέλασε πρώτη στην απελευθερωμένη κωμόπολη.
▶ Σημειώσεις

[1] Σήμερα το χωριό έχει μεταφερθεί προς τον κάμπο και πάνω στον κεντρικό δρόμο.
[2] Τον Φεβρουάριο και αρχές Μαρτίου του ’43 έχουμε τις απανωτές και εντυπωσιακές ήττες των Ιταλών στο Σνίχοβο, στη Μερίτσα, στη Βίγλα και στον Φαρδύκαμπο.
[3] Το αντίστοιχο του ελληνικού όρου «ράδιο αρβύλα».
[4] Δυνάμεως πάνω απο150 καλά οπλισμένων και μπαρουτοκαπνισμένων ανταρτών.
[5] Το συντριπτικό χτύπημα στον Φαρδύκαμπο είχε αποτέλεσμα την αιχμαλωσία ολόκληρου ιταλικού τάγματος (603 άνδρες και όλος ο οπλισμός του Ι/13 τάγματος της Pinerolo, που είχε έδρα τα Γρεβενά).
[6] Ο Giovanni Aime, φεύγοντας το πρωί της 23ης Μαρτίου από τη Γραβιά άφησε πίσω του φρουρά 112 ανδρών.
[7] Επρόκειτο για τον ελαφρύ τραυματισμό του στρατιώτη Del Soglio Raffaele του 11ου Λόχου.

▶ Βιβλιογραφία
1. Δημήτριος Ν. Δημητρίου: Αντάρτης στα βουνά της Ρούμελης
2. Φοίβος Ν. Γρηγοριάδης: Το Αντάρτικο
3. Γεώργιος Δ. Ματζώρος: O καπετάν Διαμαντής
4. Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης 1941-1944. Εκδόσεις ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ
5. Archivo Ufficio Storico. Stato Maggiore Esercito. Diario Storico 44 RGT, Bimestre Marzo-Aprile 1943

Συντάκτης:
Mηνάς Λάγγαρης

                     «Μένουμε σπίτι» αλλά πάμε ψηφιακή βόλτα στα μουσεία μας

Τι μπορούμε να παρακολουθήσουμε ψηφιακά τις μέρες που μένουμε σπίτι;
«Βλέπουμε, με άνεση, τις συλλογές των Μουσείων και της Εθνικής Πινακοθήκης με την ψηφιακή περιήγηση. Παίζουμε διαδικτυακά παιχνίδια με τη Ζωφόρο του Παρθενώνα και με όλα τα μνημεία της Ακρόπολης, με ξεναγό μας τη Γλαύκα, το ιπτάμενο ρομπότ! Παίρνουμε ''πινέλα και χρώματα" και δημιουργούμε τις πιο απίθανες παραλλαγές των φημισμένων αγαλμάτων. Γινόμαστε οι αρχιτέκτονες ενός νέου ναού στην Κλασική Αθήνα. Αυτά τα θαυμάσια συμβαίνουν μέσω των ευφάνταστων εφαρμογών, με τις οποίες το ΥΠΠΟΑ φέρνει τον Πολιτισμό στο σπίτι μας».

Τα παραπάνω αναφέρει ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, που μας ενημερώνει για τις διαδικτυακές εφαρμογές περιήγησης και τα διαδραστικά ψηφιακά εκπαιδευτικά προγράμματα τα οποία προσφέρουν οι υπηρεσίες και οι εποπτευόμενοι πολιτιστικοί οργανισμοί του ΥΠΠΟΑ, προσκαλώντας μας «να δούμε από κοντά τα μνημεία μας, να μάθουμε και να διασκεδάσουμε παίζοντας με τα αγάλματα».

«Τις μέρες αυτές που "μένουμε σπίτι" η τεχνολογία μάς επιτρέπει να θαυμάσουμε κορυφαία μνημεία και έργα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, χωρίς να χρειαστεί να επισκεφθούμε τις αίθουσες των μουσείων. Βλέπουμε τα μοναδικά τους εκθέματα, χωρίς βιασύνη και συνωστισμό. Δε βγαίνουμε από το σπίτι για να περπατήσουμε στους αρχαιολογικούς χώρους. Κι αν μας έλειψε η Πινακοθήκη, μπορούμε να δούμε τις συλλογές της», συνεχίζει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Μένουμε, λοιπόν, σπίτι για «να περιηγηθούμε χώρους και τις πλούσιες συλλογές των μουσείων, να παίξουμε με τα παιδιά μας εκπαιδευτικά παιχνίδια, μαθαίνοντάς τους την πολιτιστική μας κληρονομιά με πρωτότυπο και ψυχαγωγικό τρόπο».

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το ΥΠΠΟΑ, μπορεί κανείς να παρακολουθήσει ή να επισκεφθεί τα παρακάτω μουσεία που διαθέτουν διαδικτυακές εφαρμογές περιήγησης στις συλλογές αλλά και στους χώρους των εκθέσεών τους:

Διαδικτυακές εφαρμογές περιήγησης στα Αρχαιολογικά Μουσεία
Tα παρακάτω Μουσεία διαθέτουν διαδικτυακές εφαρμογές περιήγησης στις συλλογές αλλά και στους χώρους των εκθέσεών τους:

Α. Αρχαιολογικά Μουσεία του ΥΠΠΟΑ
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο www.namuseum.gr
Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης www.amth.gr Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης- εκθέσεις
https://www.amth.gr/exhibitions
Λευκός Πύργος www.lpth.gr/
Νομισματικό Μουσείο www.nummus.gr
Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο www.ebyzantinemuseum.gr
Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού www.mbp.gr
Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου www.heraklionmuseum.gr Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου-Επιλεγμένα εκθέματα https://heraklionmuseum.gr
Μουσείο Ασιατικής Τέχνης www.matk.gr
Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων www.amio.gr
Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας www.igoumenitsamuseum.gr
Αρχαιολογικό Μουσείο Τεγέας www.tegeamuseum.gr
Β. Εποπτευόμενα Μουσεία από το ΥΠΠΟΑ

1. Μουσείο Ακρόπολης

Το Μουσείο Ακρόπολης διαθέτει διαδικτυακά ψηφιακές εφαρμογές που αναδεικνύουν τα εκθέματα και «φωτίζουν» πτυχές του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. www.theacropolismuseum.gr/el/content/ekpaideftiko-yliko

Ενδεικτικά:

-«Χρωμάτισε την Πεπλοφόρο». Ο μικρός χρήστης διαλέγει το πινέλο και τα χρώματα που επιθυμεί δημιουργώντας πολλές και απίθανες παραλλαγές στην εικόνα του αγάλματος της Πεπλοφόρου www.theacropolismuseum.gr/peploforos/

–Πρόγραμμα Γλαύκα. Στο πολυεπίπεδο αυτό διαδικτυακό παιχνίδι, για παιδιά από 12 ετών, πρωταγωνιστής είναι η Γλαύκα, το ιπτάμενο ρομπότ. Στόχος της εφαρμογής είναι να γνωρίσουν τα παιδιά τα έργα αποκατάστασης των μνημείων της Ακρόπολης. acropolisvirtualtour.gr/theglafkaproject

Εκπαιδευτικές ταινίες και βίντεο
2. Μουσείο Μπενάκη

Στον ιστότοπο benaki.org λειτουργούν εικονικές περιηγήσεις 360˚ σε όλες τις αίθουσες και εκατοντάδες έργα τέχνης του Μουσείου Μπενάκη, με ηχητική ξενάγηση σε έξι γλώσσες:

Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού

Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης

Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα

Μουσείο Μπενάκη / Εργαστήριο Γιάννη Παππά

3. Εθνική Πινακοθήκη

www.nationalgallery.gr/el/sulloges

Μόνιμη συλλογή ζωγραφικής
www.nationalgallery.gr/el/zographikh-monimi-ekthesi.html

Μόνιμη συλλογή γλυπτικής
www.nationalgallery.gr/el/gluptikh-monimi-ekthesi.html

Ψηφιακές παρουσιάσεις
www.nationalgallery.gr/…/psiphiakes-parousiase…/museums.html

Γ. Άλλες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού
Η Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης διαθέτει στην ιστοσελίδα της (www.ysma.gr ) ανοικτές ψηφιακές εφαρμογές και ποικίλο υλικό για τα μνημεία και τα αναστηλωτικά έργα στην Ακρόπολη. Όλες οι ψηφιακές εφαρμογές της ΥΣΜΑ είναι διαθέσιμες εδώ

–Ένας αρχαίος ναός. Διαδικτυακό παιχνίδι για την αρχιτεκτονική των αρχαίων ελληνικών ναών. Ο καθένας μας μπορεί να γίνει ο αρχιτέκτονας ενός νέου ναού που θα οικοδομηθεί στην Αθήνα, τη κλασική περίοδο! ancienttemple.gr

– Εικονική Περιήγηση Ακρόπολης. Αποτελείται από εικόνες και πανοράματα υψηλής ανάλυσης, καθώς και από λεπτομερείς φωτογραφικές απεικονίσεις επιλεγμένων εξωτερικών όψεων των αρχαίων τειχών που περιβάλλουν το βράχο. Κάθε άποψη συνοδεύεται από περιγραφικά στοιχεία σχετικά με τα μνημεία και επιλεγμένα σημεία ενδιαφέροντος. Οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να πλοηγηθούν στην εφαρμογή είτε διαδικτυακά, είτε μέσω των κινητών τους τηλεφώνων. www.acropolisvirtualtour.gr

–Η Ζωφόρος του Παρθενώνα. Ο χρήστης μπορεί να γνωρίσει τη ζωφόρο είτε ανά λίθο, είτε μέσα από θεματικούς περιπάτους στις επιμέρους ενότητες (ιππείς, άρματα, θεοί κλπ) ενώ τα παιδιά καλούνται να παίξουν μέσα από τεστ μνήμης ή χρωματισμού. http://www.parthenonfrieze.gr/

-«Μικρές ιστορίες αναστήλωσης». Έξι μικρές ιστορίες από την αναστήλωση του Ερεχθείου, των Προπυλαίων και του Ναού της Νίκης, μέσα από τις αφηγήσεις των μαρμαροτεχνιτών βασισμένες σε ψηφιοποιημένο υλικό από το αρχείο της ΥΣΜΑ. Η παραγωγή είναι του 2019, διάρκειας 10΄, με αγγλικούς και ιταλικούς υπότιτλους. Η ταινία είναι διαθέσιμη εδώ

Οι υπόλοιπες ταινίες σχετικά με το αναστηλωτικό έργο των μνημείων της Ακρόπολης βρίσκονται εδώ

–Αθηνά, Η θεά της Ακρόπολης. Η εφαρμογή αυτή μας συμφιλιώνει με τις διαφορετικές υποστάσεις της θεάς Αθηνάς αλλά και με το Μουσείο της Ακρόπολης. Μέσα από μία εικονική περιήγηση στο Μουσείο, ο χρήστης ακολουθώντας μία δέσμη φωτός αναζητεί και παρατηρεί τα επιλεγμένα εκθέματα της θεάς. Κάποια από αυτά απηχούν τα ιερά λατρευτικά αγάλματα που βρίσκονταν μέσα στους ναούς και τα οποία σήμερα δε σώζονται.

Ορισμένα ανήκουν στα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά γλυπτά της Ακρόπολης ενώ άλλα αποτελούν αναθήματα – αφιερώματα στη θεά που παριστάνουν την ίδια. Για κάθε ένα έκθεμα διαβάζουμε τη σύντομη περιγραφή, ένα σχετικό μύθο, στοιχεία για τη λατρεία της Αθηνάς και αρχαία κείμενα του Παυσανία. Επίσης, παρατηρούμε τις λεπτομέρειες των εκθεμάτων, μπορούμε να τα περιστρέψουμε και να δούμε τις αποκαταστάσεις τους. www.acropolis-athena.gr

-Αποθετήριο Εκπαιδευτικού Περιεχομένου για την Ακρόπολη. Το διαδικτυακό αυτό σύστημα ηλεκτρονικού αποθετηρίου ενσωματώνει το εκπαιδευτικό περιεχόμενο του Τομέα Ενημέρωσης & Εκπαίδευσης. Έχουμε ελεύθερη πρόσβαση στο σύνολο του ψηφιοποιημένου υλικού, με δυνατότητα πλοήγησης ανά ομάδα κοινού, μνημείο, θέμα, σχολικό μάθημα και εκπαιδευτικό επίπεδο. Η δυναμικότητα του αποθετηρίου έγκειται στη δυνατότητα συνεχούς ανανέωσης του υλικού του και προσθήκης των σχετικών εργασιών των σχολείων. repository.acropolis-education.gr

«Ακολούθησε τον Οδυσσέα»

Στον κόμβο του ΥΠΠΟΑ, στην εφαρμογή « Ακολούθησε τον Οδυσσέα» περιλαμβάνεται όλο το εκπαιδευτικό υλικό που έχει εκπονηθεί από τις υπηρεσίες του Υπουργείου. Ο ταξιδευτής Οδυσσέας μας παίρνει μαζί του σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στον ελληνικό πολιτισμό από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. followodysseus.culture.gr

-Εκπαιδευτική έκθεση «Ανακαλύπτουμε το αρχαίο θέατρο»

Είναι η διαφορετική πρόταση προσέγγισης του αρχαίου θεάτρου, με διαδραστικές εφαρμογές, ηχητικά ντοκουμέντα, εκμαγεία αρχαίων αντικειμένων, αντίγραφα αρχαίων μουσικών οργάνων και πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Η εικονική περιήγηση είναι διαθέσιμη και στην αγγλική γλώσσα για τους ξενόγλωσσους επισκέπτες.

Η έκθεση «Ανακαλύπτουμε το αρχαίο θέατρο» φιλοξενείται από το Δεκέμβριο του 2015 στο Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, όπου πραγματοποιείται και το ομώνυμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Δείτε την εδώ

                                                           ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Με βάση τα τελευταία μέτρα που ανακοίνωσε ο ΕΟΔΥ για την προστασία της δημόσιας υγείας, η προγραμματισμένη για τη Δευτέρα 23 Μαρτίου 2020 παρουσίαση του βιβλίου του Ανδρέα Γ. Ανδρουλιδάκη, "Μνήμες Κατοχής. Ανοιχτές πληγές στον χρόνο" (εκδόσεις ΚΑΠΑ Εκδοτικής), αναβάλλεται.

Την εκδήλωση διοργάνωναν στο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Λαμίας οι "Φίλοι Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης" σε συνεργασία με το Δήμο Λαμιέων, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, Τμήμα Γ.Α.Κ. Φθιώτιδας και το Σύλλογο Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Φθιώτιδας.

Η νέα ημερομηνία της εκδήλωσης θα ανακοινωθεί σύντομα.

το Δ.Σ

  Σαν σήμερα συστήθηκε η Κυβέρνηση του Βουνού

«Ορκίζομαι ότι θα εκτελέσω πιστά τα καθήκοντά μου σαν μέλος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, έχοντας σαν γνώμονα το συμφέρον της πατρίδας μου και του ελληνικού λαού, ότι θα αγωνιστώ με αυτοθυσία για την απελευθέρωση της χώρας μου από το ζυγό των κατακτητών, ότι θα υπερασπίζω παντού και πάντοτε τις λαϊκές ελευθερίες και θα είμαι παραστάτης και οδηγός του λαού στον αγώνα για τη λευτεριά του και τα κυριαρχικά του δικαιώματα». Όρκος της ΠΕΕΑ

Σαν σήμερα, το 1944 δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του ΕΑΜ στο χωριό Βίνιανη της ορεινής Ευρυτανίας η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), αποκαλούμενη «Κυβέρνηση του Βουνού». Σκοπός της ήταν η οργάνωση της διοίκησης της «ελεύθερης Ελλάδας.» Η ΠΕΕΑ αυτοδιαλύθηκε λίγο πριν την απελευθέρωση, στις 9 Οκτωβρίου 1944.

Στο μικρό αυτό ορεινό χωριό πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες, κομβικής σημασίας, συσκέψεις για την υλοποίηση των στόχων που είχαν εξαρχής τεθεί. Mεταξύ των δηλωμένων στόχων στην ιδρυτική πράξη της 10ης Μαρτίου η Εθνική Απελευθέρωση, η αποκατάσταση της λαϊκής κυριαρχίας, η βελτίωση, ολοκλήρωση και απρόσκοπτη λειτουργία των θεσμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η προσαρμογή του λαϊκού στρατού στις αξιώσεις της νέας πραγματικότητας, η ικανοποίηση των βιοτικών αναγκών του ελληνικού λαού και η περίθαλψη των θυμάτων του κατακτητή, καθώς και η ένωση όλου του ελληνικού λαού, κάτω από μια ενιαία δική του κυβέρνηση.

Από τις εκλογές που η ΠΕΕΑ προκήρυξε για το τελευταίο δεκαήμερο του Απρίλη του ‘44 εκλέχτηκαν 180 εκπρόσωποι για την πρώτη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου (Βουλής του Βουνού). Στις εκλογές πήραν μέρος μέλη του ΚΚΕ, του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδας, του Σοσιαλιστικού Κόμματος, του Σοσιαλεργατικού, της Δημοκρατικής Ένωσης, της Ένωσης της Λαϊκής Δημοκρατίας, του Κόμματος των Αριστερών Φιλελευθέρων, του Μεταρρυθμιστικού Κόμματος, καθώς και ανεξάρτητοι. Σημειώνεται ότι για πρώτη φορά εκλέγονται πέντε Ελληνίδες βουλευτές.

Στις 18 Απρίλη του 1944, η ΠΕΕΑ ανασχηματίζεται και, από τα πέντε μέλη που την αποτελούσαν αρχικά, φτάνει να αριθμεί εννιά επικεφαλής Γραμματειών (υπουργείων): ο Αλέξανδρος Σβώλος ήταν γραμματέας Εξωτερικών, Παιδείας, Θρησκευμάτων και Λαϊκής Διαφώτισης (και πρόεδρος της ΠΕΕΑ). Ο Ευρ. Μπακιρτζής γραμματέας Επισιτισμού (και αντιπρόεδρος της ΠΕΕΑ). Ο Ηλ. Τσιριμώκος γραμματέας Δικαιοσύνης. Ο Εμ. Μάντακας γραμματέας Στρατιωτικών. Ο Ν. Ασκούτσης γραμματέας Συγκοινωνίας. Ο Αγγ. Αγγελόπουλος γραμματέας Οικονομικών. Ο Π. Κόκκαλης γραμματέας Κοινωνικής Πρόνοιας. Ο Κ. Γαβριηλίδης γραμματέας Γεωργίας. Ο Στ. Χατζήμπεης γραμματέας Εθνικής Οικονομίας.

Από τις 14 έως τις 27 Μάη του ίδιου χρόνου, το Εθνικό Συμβούλιο συνέρχεται στις Κορυσχάδες στην Ευρυτανία. Τα ψηφίσματα που υποβλήθηκαν αναφέρουν ότι «όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό και ασκούνται από το λαό», ότι η Αυτοδιοίκηση και η Λαϊκή δικαιοσύνη είναι θεμελιώδεις θεσμοί του δημόσιου βίου των Ελλήνων, ότι οι λαϊκές ελευθερίες είναι ιερές και απαραβίαστες και ότι τα πολιτικά και αστικά δικαιώματα είναι για όλους, ανεξαρτήτως φύλου. Τέλος, επισημαίνεται ότι η εργασία είναι βασική κοινωνική λειτουργία και επίσημη είναι η γλώσσα του λαού.

Γενικότερα, στο διάστημα μεταξύ ίδρυσης και αυτοδιάλυσής της, η ΠΕΕΑ εξέδωσε 27 «Δελτία πράξεων και Αποφάσεων», που αποτελούσαν την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της ΠΕΕΑ και περιλάμβαναν: 79 αποφάσεις, 64 πράξεις, 4 ψηφίσματα του Εθνικού Συμβουλίου, που ήταν η «Βουλή» της ΠΕΕΑ, 2 πρωτόκολλα ορκωμοσίας, που όλα μαζί δίνουν την πλήρη εικόνα της άσκησης της λαϊκής εξουσίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ψήφιση τον Αύγουστο του 1944 του Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για τους θεσμούς της αυτοδιοίκησης, το οποίο επεξεργάστηκε ειδική νομοτεχνική επιτροπή της κυβέρνησης του Βουνού.

Ακολούθησαν τα γεγονότα με τον Γεώργιο Παπανδρέου και η σύσκεψη του Καΐρου, η δημιουργία της κυβέρνησης και η πρόταση της ΠΕΕΑ για συμμετοχή της στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον όρο να αντικατασταθεί ο Παπανδρέου από άλλο πρωθυπουργό, η οποία όμως δεν έγινε δεκτή.

Παρόλες τις διαφωνίες τους, πάντως, το τηλεγράφημα που στάλθηκε το Σεπτέμβρη από την κυβέρνηση του βουνού, υπογεγραμμένο από τους Σβώλο, Παρτσαλίδη, Σιάντο προς το Κάιρο δήλωνε συνθηκολόγηση σε όλα τα ζητήματα και χωρίς όρους. «Η ηγεσία των ανθρώπων της ελεύθερης Ελλάδας είχε υποταχτεί στον πρωθυπουργό της εξόριστης κυβέρνησης, στο Βασιλιά και κυρίως στους Άγγλους».

Από τα μέσα του Σεπτέμβρη 1944, οι δράσεις της ΠΕΕΑ περιορίζονται και το Νοέμβρη του 1944 ψηφίζεται η αυτοδιάλυση της ΠΕΕΑ με την υπογραφή των Σβώλου, Σιάντου, Τσιριμώκου, Μάντακα, Ασκούτση, Αγγελόπουλου, Γαβριηλίδη και Χατζημπέη. Η επαναστατική λαϊκή κυβέρνηση οδήγησε το λαό σε εκλογές και τα αποτελέσματά τους νομιμοποιήθηκαν, μέσω της σύστασης του Εθνικού Συμβουλίου, το οποίο την ενέκρινε. Την ίδια μέρα πραγματοποιείται και η αυτοδιάλυση του Εθνικού Συμβουλίου με την παρουσία των μελών της ΠΕΕΑ.

*tvxs.gr

          Οι γυναίκες πρωτοπόρες σε κάθε εποχή.

Γυναίκες που πάλεψαν για Λευτεριά και Δημοκρατία ,που έδωσαν την μάχη ενάντια στον κατακτητή μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ,της ΕΠΟΝ και του Δ.Σ.Ε.

Οι γυναίκες της Ελλάδας συμμετείχαν στην αντίσταση σε όλα τα μέτωπα του αγώνα. Στην Εθνική Αλληλεγγύη, στις μεγάλες διαδηλώσεις του λαού κατά των ναζί κατακτητών, στους αγώνες στις γειτονιές για την επιβίωση και σαν αντάρτισσες, βοηθητικές και μαχήτριες, με το όπλο στο χέρι.
Είναι χαρακτηριστικό πως, από 3.000.000 εκατομμύρια μέλη της Αλληλεγγύης, οι γυναίκες ήταν 1.740.000 και οι άντρες 1.260.000.
Από το ξεκίνημα του αντάρτικου ανέβηκαν στα βουνά και γυναίκες.
Στη Θεσσαλία η Μαρία Καλαμπόκα, 16 χρόνων, ως "Γιαννάκης" δούλευε με τους αντάρτες από το 1942.

Στη Μακεδονία, τον Σεπτέμβριο του 1943 σε ΕΑΜίτικη εφημερίδα, μαζί με την είδηση ότι "οι γυναίκες σήμερα πήραν τα όπλα και βγήκαν στο βουνό" υπάρχει και η προτροπή "Πύκνωσε τις τάξεις του ΕΛΑΣ... γίνε πρωτοπόρα σ' όλες τις μορφές πάλης του αγώνα μας".

Την ίδια εποχή, όταν η Χρυσούλα Ταμία - Τζεφρώνη κατατάσσεται στο 50ό Σύνταγμα Πιερίων, υπήρχαν ήδη εκεί 3-4 αντάρτισσες. Στη "Γυναικεία δράση"(24.5.43) δημοσιεύεται με τα ορθογραφικά του λάθη το γράμμα της Ασημούλας, αντάρτισσας στον Παρνασσό. Παρακαλεί να της στείλουν κάλτσες μάλλινες και πουλόβερ. Η σύνταξη σε σχόλιό της επισημαίνει ότι "Μήτε γράμματα δεν τη μάθανε. Και όμως αυτή η Ασημούλα βγήκε στο βουνό" και καταλήγει "Της ζωής σου το παράδειγμα θα μας φωτίσει τον σωστό δρόμο".

Τον Μάιο του 1943 δημοσιεύεται στη "Νέα Γενιά" το γράμμα της Κωστούλας από τη Ρούμελη, "το καμάρι του γυμνασίου", που βγήκε στο βουνό.
Η Κωστούλα γράφει απευθυνόμενη στις συμμαθήτριές της:
"Τι θα πει είμαι γυναίκα; Μήπως δεν είμαι παιδί της ίδιας πατρίδας; Κι η πατρίδα σήμερα έχει ανάγκη απ' όλα τα παιδιά της." Και τις καλεί: "Ξέρω που δε θα μείνω μόνη. Σήμερα ήμουν εγώ, αύριο έρχεται η δική σας σειρά, κορίτσια. Καλή αντάμωση".

Οι περισσότερες κοπέλες δεν φαίνεται να είναι διατεθειμένες να απασχολούνται μόνο στις βοηθητικές υπηρεσίες.
"Δεν πάω μόνο για να βράζω το φαγί ή για να πλένω τις πληγές. Όχι! Θα κρατήσω την ώρα της ανάγκης το τουφέκι, θα φέρω ένα μήνυμα, θα δώσω ένα σύνθημα, θα τελειώσω μια δύσκολη αποστολή που θέλει σβελτάδα και εξυπνάδα" γράφει η Κωστούλα.

* ethniki-antistasi-dse